Το πρόγραμμα ‘Ονείρου Ελλάς’ συνεχίζοντας το αφιέρωμα στη δεκαετία του ‘60 και έχοντας μπει πλέον στην περίοδο 1963 –‘64, ακολούθησε το ίδιο μοτίβο με αυτό των εκπομπών από τις 28 Φεβρουαρίου μέχρι και τις 14 Μαρτίου. Με άλλα λόγια, τα περισσότερα από τα τραγούδια που μεταδόθηκαν, δεν ήσαν απ’ αυτά που είχαν ηχογραφηθεί για πρώτη φορά στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά έγινε και πάλι μια προσπάθεια να συνδεθούν με κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις εκείνης της περιόδου.
Πριν προχωρήσουμε όμως στην ανάλυση της περιόδου 1963-‘64, θα πρέπει να κάνω μια παρένθεση και να πάω λίγο πίσω στον χρόνο. Περίπου προς τα τέλη του 1959 με αρχές του ‘60 εκτός από την εμφάνιση του όρου Αστικολαϊκό στον χώρο του Τραγουδιού, προέκυψε και μια άλλη εξέλιξη, ίσως με την πρώτη ματιά δυσάρεστη, αλλά πολύ σημαντική για την έρευνα στην Ιστορία του Ρεμπέτικου. Εκείνη την εποχή αποσύρθηκαν οι δίσκοι με τις πρώτες ηχογραφήσεις Ρεμπέτικων, δηλαδή αυτοί των 78 στροφών. Έτσι, ταυτόχρονα, παρουσιάστηκε μια ομάδα ανθρώπων με την επιθυμία και το ζήλο να ερευνήσουν και ν’ ανακαλύψουν στα παλαιοπωλεία τους 78άρηδες δίσκους με το συγκεκριμένο υλικό. Ανάμεσα σε αυτούς τους πρώτους συλλέκτες, που οι λάτρεις του Ρεμπέτικου τους ονόμασαν αργότερα ‘Ρεμπετολόγους’, πιο γνωστός είναι ο αξέχαστος Ηλίας Πετρόπουλος.
Στην εκπομπή που κυρίως θα σχολιαστεί σ’ αυτό το άρθρο έγινε ιδιαίτερη αναφορά στα διάφορα είδη λαϊκής μουσικής που αυτοί οι πρώτοι συλλέκτες άρχισαν να ανακαλύπτουν. Σε συνδυασμό με αυτή την αναφορά μεταδόθηκε το αδέσποτο ρεμπέτικο ‘Δε μου Λέτε, δε μου Λέτε’. Ως εισαγωγή σε αυτό το τραγούδι ο Μάνος Κουτσαγγελίδης απέδωσε έναν αμανέ. Όμως – κατά την άποψή μου- ο ερμηνευτής, σε αντίθεση με άλλες φορές, ‘τράβηξε’ τη φωνή του λίγο περισσότερο απ’ ό,τι ίσως θα έπρεπε. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και με τον Θανάση Ζερλεντέ, αν θυμάμαι καλά ήταν στην εκπομπή της 7ης Μαρτίου.
Καιρός όμως να μπούμε στην περίοδο 1963 –‘64 και σε αναφορές στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις εκείνης της εποχής. Το 1963 το βασιλικό ζεύγος της Ελλάδος Παύλος και Φρειδερίκη επισκέφτηκε το Λονδίνο. Εκεί, με αφορμή την περίπτωση του Αντώνη Αμπατιέλλου, (σχετικά: αρχείο 1960 –‘63), αποδοκιμάστηκε για τις φυλακίσεις των κουμουνιστών που τη συγκεκριμένη περίοδο λάβαιναν χώρα στην πατρίδα μας.
Ως γνωστόν, στο τραγούδι ‘Χαρέμια με Διαμάντια’ υπάρχει αναφορά σε παλάτια και βασίλισσες. Ήταν λοιπόν με αυτό το κομμάτι που άνοιξε η εκπομπή της 21ης Μαρτίου και το απέδωσε, με την αυθεντικότητα που χαρακτηρίζει την ερμηνεία του, ο Στράτος Γεωργιόπουλος. Αξίζει να σημειωθεί πως το τραγούδι ‘Χαρέμια με Διαμάντια’ –δημιουργία του Βασίλη Τσιτσάνη- το είχε για πρώτη φορά αποδώσει ερμηνευτικά μαζί με τον συνθέτη ο συνονόματος παππούς του Γεωργιόπουλου, ο αλησμόνητος Στράτος Παγιουμτζής. Πρέπει να πω πως αισθάνθηκα ιδιαίτερα ικανοποιημένος που ο Γεωργιόπουλος κλήθηκε να τραγουδήσει και πάλι ως πρώτη φωνή, δεδομένου ότι στις εκπομπές των προηγούμενων εβδομάδων απλώς συνόδευε κάποιους άλλους καλλιτέχνες από αυτούς που εμφανίζονται στο πρόγραμμα. Εντούτοις, δεν πιστεύω ότι καθυστερώντας να τραγουδήσει πρώτη φωνή σε αυτό το διάστημα, ο Στράτος αδικήθηκε. Και τούτο, γιατί θεωρώ πως τα περισσότερα από τα τραγούδια που μεταδόθηκαν σε αυτές τις εκπομπές δεν θα του ταίριαζαν ως βασικού ερμηνευτή. Το πρόγραμμα της 21ης Μαρτίου έκλεισε επίσης ο ίδιος ερμηνευτής με το κομμάτι ‘Ο Πάρης’. Αυτή η δημιουργία του Γιώργου Μουφλουζέλη αποδόθηκε ακριβώς με τη χιουμοριστική διάθεση που της ταιριάζει αφού – όπως άλλωστε συμβαίνει και με τα περισσότερα τραγούδια του συγκεκριμένου συνθέτη- πρόκειται για σατυρικό κομμάτι. ‘Ο Πάρης’ ίσως να ήταν και το μόνο τραγούδι από όσα μεταδόθηκαν που πρέπει να πρωτοηχογραφήθηκε κατά την περίοδο στην οποία αφιερώθηκε η συγκεκριμένη εκπομπή. Το 1964 ήταν άλλωστε η χρονιά κατά την οποία είχε αρχίσει να γίνεται γνωστός ο Μουφλουζέλης.
Κατά την περίοδο 1963-64 κορυφώθηκαν στην Κύπρο αναταραχές οι οποίες βέβαια είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Σε συνδυασμό με την αναφορά σε αυτά τα γεγονότα ,μεταδόθηκε το τραγούδι ‘Κυπριακό’. Το κομμάτι, σε μουσική Θέσιας Παναγιώτου, ερμήνευσε με πολλή ευαισθησία η Θεοδοσία Στίγκα. Στην εκπομπή της 16ης Ιανουαρίου μεταδόθηκε ένα άλλο κομμάτι της Παναγιώτου, το ‘Σαμπάχ Αμάν’, το οποίο είχε επίσης αποδώσει η Στίγκα. Όπως σε εκείνο το τραγούδι έτσι και στο ‘Κυπριακό’, οι στίχοι ανήκουν στον επιμελητή και παρουσιαστή του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’ και γνωστό σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη.
Απ’ όσο γνωρίζω η Θέσια Παναγιώτου είναι ταχτική συνεργάτιδα του Φέρρη. Αυτή συντονίζει το μουσικό μέρος των παραστάσεων που ανεβάζει ο γνωστός σκηνοθέτης για το Ρεμπέτικο, ενώ έχει επίσης αναλάβει τη μουσική επιμέλεια του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’. Εντούτοις, μέχρι πρότινος, θεωρούσα ότι ο ρόλος της σ’ αυτά τα δρώμενα ήταν απλώς να διασκευάζει παλιά κομμάτια. Τώρα όμως αποδεικνύεται ότι πρόκειται για τη δεύτερη γυναικεία παρουσία στο χώρο της λαϊκής σύνθεσης, μετά τη Βάσω Αλαγιάννη, η οποία εμπνέεται κομμάτια που μπορεί μεν να είναι σύγχρονα αλλά ταυτόχρονα να είναι γνήσια λαϊκά.
Π. Σκούρτης
29 - 3 -2010
