ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΨΥΧΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ
ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ
Ο δημοσιογράφος Ανταίος Χρυσοστομίδης είχε μεταφράσει μια σειρά από αστυνομικές ιστορίες Ιταλών συγγραφέων με τον γενικό τίτλο ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ. Στη συνέχεια αποφάσισε να συγκροτήσει μια συλλογή ανάλογου περιεχομένου, με ιστορίες από Έλληνες συγγραφείς. Ο τίτλος της συλλογής εγχώριων ιστοριών ήταν παρεμφερής με αυτόν της Ιταλικής, δηλαδή ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ, και το βιβλίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ.
Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο επιμελητής της έκδοσης, έχουν αλλάξει πολλά στον τρόπο γραφής κειμένων τα οποία ανήκουν στην αστυνομική λογοτεχνία. Δεν συγκράτησα πολλές από τις αλλαγές που αναφέρονται, πάντως μία από αυτές, που δεν επισημαίνεται στον πρόλογο, διαφαίνεται με την πρόοδο της ανάγνωσης. Σήμερα, οι αναγνώστες αστυνομικών ιστοριών δεν ανακαλύπτουν τη λύση μέσα από τη δράση των αστυνομικών που αναλαμβάνουν την εξιχνίαση στις υποθέσεις, αλλά προσπαθούν να τις διαλευκάνουν οι ίδιοι παρακολουθώντας τις μεταπτώσεις στην ψυχολογική κατάσταση των βασικών χαρακτήρων ή και άλλων προσώπων. Συνήθως, σ’ αυτού του τύπου τις ιστορίες οι αστυνομικοί παίζουν έναν ρόλο που είτε είναι τελείως δευτερεύων είτε εντελώς αντίθετος απ’ αυτόν που είχαμε συνηθίσει.
Το μοτίβο του ‘ψυχογραφήματος’ ακολουθείται στα περισσότερα κείμενα αυτής της συλλογής και στην αρχή ξενίζει. Στη συνέχεια όμως ο προσεχτικός αναγνώστης συνειδητοποιεί πως για το συγκεκριμένο βιβλίο απαιτείται ένας τρόπος ανάγνωσης διαφορετικός απ’ αυτόν με τον οποίο είχε συνηθίσει κανείς να διαβάζει κλασικά κείμενα του είδους. Αν καταφέρει κάτι τέτοιο, τότε θεωρώ ότι θα ανακαλύψει το εξής: τα κείμενα αστυνομικής λογοτεχνίας σε ύφος ψυχογραφήματος διαθέτουν πολύ περισσότερη δόση μυστηρίου απ’ όσο αυτά που είναι γραμμένα με την κλασική συνταγή. Τυπικό παράδειγμα αποτελούν τα διηγήματα ‘Ο ΞΕΝΟΣ’ της Αθηνάς Κακούρη, ‘ΤΟ ΠΝΙΓΜΕΝΟ ΠΑΙΔΙ’ του Γιώργου Μπράμου και ‘ΤΡΙΗΜΕΡΙΑ’ του Πέτρου Μάρκαρη*.
Στο παλιό μοτίβο που ακολουθείται σε αστυνομικές ιστορίες, αυτός που συνήθως επιθυμεί να βρει τη λύση της ιστορίας - τις περισσότερες φορές πρόκειται για αστυνομικό -, συλλέγει ευρήματα και πληροφορίες προκειμένου να φτάσει στη διαλεύκανση του μυστηρίου. Υπάρχουν και σ’ αυτό το βιβλίο κάποιες ιστορίες όπου ακολουθείται τούτος ο γνώριμος τρόπος γραφής. Το πρώτο παράδειγμα είναι η ιστορία του Φίλιππα Φιλίππου** ‘ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ’, ενώ σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται ‘ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΤΟΜΟ’ του Δημήτρη Μαμαλούκα, και ‘ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΝΤ’ ΑΡΝΤΑΝΙΑΝ’ της Τιτίνας Δανέλλη. Άλλα παρόμοια παραδείγματα είναι: ‘ΑΠΟ ΑΛΛΟΘΙ ΣΕ ΑΛΛΟΘΙ’ του Πέτρου Μαρτινίδη κι ‘ΕΝΑ ΛΑΘΟΣ ΒΗΜΑ’ του Κώστα Κυριακόπουλου. Εδώ να σημειωθεί πως τη συλλογή ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ανοίγει το διήγημα του Μάρκαρη ‘ΤΡΙΗΜΕΡΙΑ’ που ανήκει στα ψυχογραφήματα, ενώ το διήγημα του Φιλίππου ‘ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ’, το οποίο κατατάσσεται στις κλασικές αστυνομικές ιστορίες, την ολοκληρώνει.
Ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη αποτελεί στη συλλογή η παρουσία διηγημάτων των Κώστα Κυριακόπουλου και Γιώργου Μπράμου. Σύμφωνα με όσα διαβάζουμε στον πρόλογο, ο Κυριακόπουλος είναι έγκριτος δημοσιογράφος που έχει ειδικευτεί σε ρεπορτάζ τα οποία αφορούν θέματα τρομοκρατίας και είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται στη λογοτεχνία. Επίσης, σε σχέση με τον Γιώργο Μπράμο, να σημειώσουμε ότι τα διηγήματα με τα οποία πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία είχαν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο απ’ ό,τι το κείμενο που μας παρουσιάζει εδώ. Ο τίτλος της συλλογής διηγημάτων του Μπράμου ήταν ΒΡΕΓΜΕΝΟ ΡΟΥΧΟ και οι ιστορίες που περιλαμβάνονταν σ’ αυτή αφορούσαν καταστάσεις που βιώνουν οι νταλικέρηδες.
Οι ιστορίες που απαρτίζουν το βιβλίο ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ είναι δέκα. Εκτός από τους συγγραφείς οι οποίοι ήδη αναφέρθηκαν, έχουν περιληφθεί και κείμενα των Ανδρέα Αποστολίδη και Μαρλένας Πολιτοπούλου. Το διήγημα της Πολιτοπούλου με τίτλο ‘ΑΣΠΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ’, ανήκει στην πρώτη από τις δυο κατηγορίες, σε αυτή των ψυχογραφημάτων, και πρόκειται για ένα από τα κείμενα που ξεχωρίζουν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
* Ο Πέτρος Μάρκαρης ξεκίνησε ως συγγραφέας και μεταφραστής στον θεατρικό χώρο. Όμως τα τελευταία χρόνια, μετά την έκδοση και επιτυχία του μυθιστορήματός του ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ, έχει διακριθεί στην Αστυνομική Λογοτεχνία.
** Ο Φίλιππος Φιλίππου έχει καταπιαστεί με πολλά είδη στον χώρο της συγγραφικής τέχνης. Παρότι πολλά από τα λογοτεχνικά του κείμενα ανήκουν στη σφαίρα της μυθοπλασίας, ακόμα και σ’ αυτά ο συγγραφέας έχει το συνήθειο να εντάσσει πραγματικά πρόσωπα. Ο κορυφαίος Ελληνοαλεξανδρινός ποιητής Καβάφης είναι ο κεντρικός χαρακτήρας σ’ ένα από τα μυθιστορήματα του Φιλίππου. Τίτλος, ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΦΗ. Επίσης, ο Κώστας Ταχτσής βρίσκεται μεταξύ των χαρακτήρων στο διήγημα ‘ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ’.
Π. Σκουρτης
24 - 9 -2007
ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ
Ο δημοσιογράφος Ανταίος Χρυσοστομίδης είχε μεταφράσει μια σειρά από αστυνομικές ιστορίες Ιταλών συγγραφέων με τον γενικό τίτλο ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ. Στη συνέχεια αποφάσισε να συγκροτήσει μια συλλογή ανάλογου περιεχομένου, με ιστορίες από Έλληνες συγγραφείς. Ο τίτλος της συλλογής εγχώριων ιστοριών ήταν παρεμφερής με αυτόν της Ιταλικής, δηλαδή ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ, και το βιβλίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ.
Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο επιμελητής της έκδοσης, έχουν αλλάξει πολλά στον τρόπο γραφής κειμένων τα οποία ανήκουν στην αστυνομική λογοτεχνία. Δεν συγκράτησα πολλές από τις αλλαγές που αναφέρονται, πάντως μία από αυτές, που δεν επισημαίνεται στον πρόλογο, διαφαίνεται με την πρόοδο της ανάγνωσης. Σήμερα, οι αναγνώστες αστυνομικών ιστοριών δεν ανακαλύπτουν τη λύση μέσα από τη δράση των αστυνομικών που αναλαμβάνουν την εξιχνίαση στις υποθέσεις, αλλά προσπαθούν να τις διαλευκάνουν οι ίδιοι παρακολουθώντας τις μεταπτώσεις στην ψυχολογική κατάσταση των βασικών χαρακτήρων ή και άλλων προσώπων. Συνήθως, σ’ αυτού του τύπου τις ιστορίες οι αστυνομικοί παίζουν έναν ρόλο που είτε είναι τελείως δευτερεύων είτε εντελώς αντίθετος απ’ αυτόν που είχαμε συνηθίσει.
Το μοτίβο του ‘ψυχογραφήματος’ ακολουθείται στα περισσότερα κείμενα αυτής της συλλογής και στην αρχή ξενίζει. Στη συνέχεια όμως ο προσεχτικός αναγνώστης συνειδητοποιεί πως για το συγκεκριμένο βιβλίο απαιτείται ένας τρόπος ανάγνωσης διαφορετικός απ’ αυτόν με τον οποίο είχε συνηθίσει κανείς να διαβάζει κλασικά κείμενα του είδους. Αν καταφέρει κάτι τέτοιο, τότε θεωρώ ότι θα ανακαλύψει το εξής: τα κείμενα αστυνομικής λογοτεχνίας σε ύφος ψυχογραφήματος διαθέτουν πολύ περισσότερη δόση μυστηρίου απ’ όσο αυτά που είναι γραμμένα με την κλασική συνταγή. Τυπικό παράδειγμα αποτελούν τα διηγήματα ‘Ο ΞΕΝΟΣ’ της Αθηνάς Κακούρη, ‘ΤΟ ΠΝΙΓΜΕΝΟ ΠΑΙΔΙ’ του Γιώργου Μπράμου και ‘ΤΡΙΗΜΕΡΙΑ’ του Πέτρου Μάρκαρη*.
Στο παλιό μοτίβο που ακολουθείται σε αστυνομικές ιστορίες, αυτός που συνήθως επιθυμεί να βρει τη λύση της ιστορίας - τις περισσότερες φορές πρόκειται για αστυνομικό -, συλλέγει ευρήματα και πληροφορίες προκειμένου να φτάσει στη διαλεύκανση του μυστηρίου. Υπάρχουν και σ’ αυτό το βιβλίο κάποιες ιστορίες όπου ακολουθείται τούτος ο γνώριμος τρόπος γραφής. Το πρώτο παράδειγμα είναι η ιστορία του Φίλιππα Φιλίππου** ‘ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ’, ενώ σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται ‘ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΤΟΜΟ’ του Δημήτρη Μαμαλούκα, και ‘ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΝΤ’ ΑΡΝΤΑΝΙΑΝ’ της Τιτίνας Δανέλλη. Άλλα παρόμοια παραδείγματα είναι: ‘ΑΠΟ ΑΛΛΟΘΙ ΣΕ ΑΛΛΟΘΙ’ του Πέτρου Μαρτινίδη κι ‘ΕΝΑ ΛΑΘΟΣ ΒΗΜΑ’ του Κώστα Κυριακόπουλου. Εδώ να σημειωθεί πως τη συλλογή ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ανοίγει το διήγημα του Μάρκαρη ‘ΤΡΙΗΜΕΡΙΑ’ που ανήκει στα ψυχογραφήματα, ενώ το διήγημα του Φιλίππου ‘ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ’, το οποίο κατατάσσεται στις κλασικές αστυνομικές ιστορίες, την ολοκληρώνει.
Ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη αποτελεί στη συλλογή η παρουσία διηγημάτων των Κώστα Κυριακόπουλου και Γιώργου Μπράμου. Σύμφωνα με όσα διαβάζουμε στον πρόλογο, ο Κυριακόπουλος είναι έγκριτος δημοσιογράφος που έχει ειδικευτεί σε ρεπορτάζ τα οποία αφορούν θέματα τρομοκρατίας και είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται στη λογοτεχνία. Επίσης, σε σχέση με τον Γιώργο Μπράμο, να σημειώσουμε ότι τα διηγήματα με τα οποία πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία είχαν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο απ’ ό,τι το κείμενο που μας παρουσιάζει εδώ. Ο τίτλος της συλλογής διηγημάτων του Μπράμου ήταν ΒΡΕΓΜΕΝΟ ΡΟΥΧΟ και οι ιστορίες που περιλαμβάνονταν σ’ αυτή αφορούσαν καταστάσεις που βιώνουν οι νταλικέρηδες.
Οι ιστορίες που απαρτίζουν το βιβλίο ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ είναι δέκα. Εκτός από τους συγγραφείς οι οποίοι ήδη αναφέρθηκαν, έχουν περιληφθεί και κείμενα των Ανδρέα Αποστολίδη και Μαρλένας Πολιτοπούλου. Το διήγημα της Πολιτοπούλου με τίτλο ‘ΑΣΠΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ’, ανήκει στην πρώτη από τις δυο κατηγορίες, σε αυτή των ψυχογραφημάτων, και πρόκειται για ένα από τα κείμενα που ξεχωρίζουν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
* Ο Πέτρος Μάρκαρης ξεκίνησε ως συγγραφέας και μεταφραστής στον θεατρικό χώρο. Όμως τα τελευταία χρόνια, μετά την έκδοση και επιτυχία του μυθιστορήματός του ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ, έχει διακριθεί στην Αστυνομική Λογοτεχνία.
** Ο Φίλιππος Φιλίππου έχει καταπιαστεί με πολλά είδη στον χώρο της συγγραφικής τέχνης. Παρότι πολλά από τα λογοτεχνικά του κείμενα ανήκουν στη σφαίρα της μυθοπλασίας, ακόμα και σ’ αυτά ο συγγραφέας έχει το συνήθειο να εντάσσει πραγματικά πρόσωπα. Ο κορυφαίος Ελληνοαλεξανδρινός ποιητής Καβάφης είναι ο κεντρικός χαρακτήρας σ’ ένα από τα μυθιστορήματα του Φιλίππου. Τίτλος, ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΦΗ. Επίσης, ο Κώστας Ταχτσής βρίσκεται μεταξύ των χαρακτήρων στο διήγημα ‘ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ’.
Π. Σκουρτης
24 - 9 -2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου