ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΣΣΗΣ – ΛΑΥΡΕΝΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΙΤΣΑΣ

Η ΣΥΝΝΕΦΙΑ ΠΕΡΝΑΕΙ ΜΕ ΠΑΡΕΑ
Οι ερμηνευτικές ικανότητες του Δημήτρη Μπάσση στο Λαϊκό Τραγούδι αναδεικνύονται στο δίσκο ενός δημιουργού που όμως δεν είναι κατ’ εξοχήν ‘λαϊκός’
Ο Δημήτρης Μπάσσης ανήκει στους νεότερους καλλιτέχνες με αξιοπρόσεχτες ερμηνευτικές επιδόσεις, ιδιαίτερα στο Παραδοσιακό Αστικολαϊκό Τραγούδι. Ωστόσο, κατά την προσωπική μου βέβαια γνώμη, αυτές οι ικανότητές του δεν είχαν γίνει ως τώρα αισθητές σε κανέναν δίσκο με καινούργια τραγούδια. Ακόμα και οι δίσκοι με συνθέσεις του Χρήστου Νικολόπουλου δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Και τούτο, παρότι ο αναφερόμενος δημιουργός - που ως γνωστόν πρωτοπαρουσίασε τον Μπάσση στο ευρύ κοινό - είναι ένας συνθέτης που συνήθως καταφέρνει να αναδεικνύει τις λαϊκές πτυχές στις ερμηνείες καλλιτεχνών με τους οποίους συνεργάζεται.
Εξαίρεση σε όσα προαναφέρθηκαν μόνο οι δίσκοι του Μπάσση με νεότερες ερμηνείες σε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Μάλιστα ο μεγάλος μας συνθέτης έφτασε στο σημείο να εμπιστευθεί στον αναφερόμενο τραγουδιστή όχι μόνο την απόδοση μεμονωμένων κομματιών, αλλά και την ερμηνεία ενός ολόκληρου μουσικού του έργου. Πρόκειται για τον κύκλο ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ που είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά με βασικό ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Κατά την άποψή μου, ο τρόπος με τον οποίο αποδίδει ο Μπάσσης αυτό το έργο, του δίνει καινούργια πνοή και το αποσυνδέει τελείως από την πρώτη ερμηνευτική του απόδοση.
Εντούτοις, η έκπληξη όσον αφορά ερμηνείες σε νεότερα λαϊκά κομμάτια έρχεται με τον δίσκο Η ΣΥΝΝΕΦΙΑ ΠΕΡΝΑΕΙ ΜΕ ΠΑΡΕΑ, ενός δημιουργού που δεν ανήκει κυρίως στον χώρο της λαϊκής μουσικής. Πρόκειται για τον τραγουδοποιό Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, που στον νέο δίσκο του Δημήτρη Μπάσση έχει γράψει τη μουσική σε ένδεκα από τα δώδεκα τραγούδια. Δέκα από αυτές τις συνθέσεις είναι λαϊκότροπα κομμάτια. Το μόνο τραγούδι που τόσο από πλευράς σύνθεσης όσο και ενορχήστρωσης δεν κινείται σε λαϊκό ύφος, είναι το κομμάτι ‘Και Γεια Χαρά’ σε στίχους Λίνας Δημοπούλου. Η Δημοπούλου έχει επίσης γράψει στίχους σε μια από τις δέκα λαϊκότροπες συνθέσεις του Μαχαιρίτσα, το ‘Τέτοια Συννεφιά’. Ο στίχος που ενέπνευσε τον τίτλο του δίσκου Η ΣΥΝΝΕΦΙΑ ΠΕΡΝΑΕΙ ΜΕ ΠΑΡΕΑ είναι της Δημοπούλου και συγκεκριμένα αυτός που λέει «πώς να περάσεις συννεφιά χωρίς παρέα». Εκτός από τη στιχουργό που μόλις αναφέραμε στίχους σ’ αυτό τον δίσκο έγραψαν οι Κώστας Μπακούρης, Ισαάκ Σούσσης, Πέγκυ Πολίτη και άλλοι, μεταξύ των οποίων και ο καταξιωμένος στιχουργός Μάνος Ελευθερίου. Λαϊκότροπο κομμάτι είναι και το δωδέκατο τραγούδι του δίσκου, όπου τη μουσική και τους στίχους έχει γράψει ένας άλλος τραγουδοποιός που ανήκει στον ίδιο χώρο με το Μαχαιρίτσα, ο Γιάννης Κότσιρας, Το τραγούδι του Κότσιρα είναι το καταπληκτικό ζεϊμπέκικο ‘Πόσο Κοστίζει μια Ζωή’ που ο Μπάσσης αποδίδει μαζί με τον Δημήτρη Μητροπάνο.
Καιρός όμως να σχολιάσουμε λίγο και τους στίχους. Δυστυχώς η καταφυγή σε δυσνόητα λεκτικά σχήματα είναι ένα σύνδρομο που φοβάμαι ότι σήμερα έχει πλήξει και καταξιωμένους στιχουργούς όπως είναι ο Μάνος Ελευθερίου. Στο τραγούδι ‘Είχαμε Όνειρα Μεγάλα’ αν δεν έβλεπα το όνομά του, πολύ θ’ αμφέβαλα για την πατρότητα των στίχων. Για παράδειγμα, στη στροφή όπου λέει «της αγάπης τα σκαλιά μόνο εμείς μετρήσαμε, στρατιώτες γίναμε και τα υπηρετήσαμε», θεωρώ ότι η χρήση του άρθρου ‘τα’ στο τέλος του στίχου τον κάνει κάπως ακαταλαβίστικο. Την αγάπη είναι που υπηρετούν οι στρατιώτες και όχι ‘τα σκαλιά της’. Επίσης ο στίχος που υπάρχει στο ρεφραίν και λέει «είχαμε όνειρα μεγάλα, μα ήταν γυάλινα, μόνο κάποιοι άλλοι τα ‘χουν πάντα τα κρυστάλλινα», θυμίζει μάλλον Νικολακοπούλου παρά Ελευθερίου.
Ακόμα, η στιχουργός Πέγκυ Πολίτη στο τραγούδι ‘Οι Γοργόνες’ μιλάει για απλές γυναίκες και γοργόνες. Εντούτοις δεν καταλαβαίνει κανείς σε ποιες γυναίκες αναφέρεται ο στίχος «το βάζουνε στα πόδια» της δεύτερης στροφής. Στις ‘απλές γυναίκες’ ή στις ‘γοργόνες’; Ο ισχυρισμός πως ένας ασαφής στίχος μπορεί να κρύβει ‘βαθύ νόημα’, πιστεύω δεν επαρκεί για να τον στερεί ‘νοηματικής ευκρίνειας’.
Κλείνοντας, ήθελα να σημειωθεί ότι ο δίσκος που σχολιάζεται εδώ φυσικά δεν είναι ο πρώτος όπου ένας δημιουργός που ανήκει σε διαφορετικό μουσικό χώρο επιχειρεί να συνθέσει λαϊκά τραγούδια. Όμως σ’ αυτόν εδώ τον δίσκο μοιάζει να είναι έκδηλη η επιθυμία του Μαχαιρίτσα να δώσει αμιγώς λαϊκό ηχόχρωμα στα τραγούδια του. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι ο συνθέτης εμπιστεύτηκε την ενορχήστρωσή τους στον μπουζουξή Βαγγέλη Μαχαίρα. Εδώ να προσθέσω πως ο Μαχαίρας είναι ο μουσικός που συμμετείχε ως λαϊκός σολίστας στον δίσκο με συνθέσεις του Κώστα Λειβαδά ΕΧΩ ΑΝΘΡΩΠΟ, σε στίχους του Θοδωρή Γκόνη και βασική ερμηνεύτρια τη Γιώτα Νέγκα.


Παναγιώτης Σκούρτης
24/9/2011