Γιάννης Λεμπέσης: ΤΑ ΙΔΙΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ

 Κάποιες επισημάνσεις για τον νέο δίσκο του Γιάννη Λεμπέση

Η πρώτη αναφορά μου στον νέο δίσκο του Γιάννη Λεμπέση  ΤΑ ΙΔΙΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ  έγινε όταν σχολίασα το αφιέρωμα που είχε κάνει στον συνθέτη ο Γιώργος Τσάμπρας.  Το αφιέρωμα αυτό είχε παρουσιαστεί σε κάποια από τις εκπομπές του προγράμματος ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ, το οποίο μεταδιδόταν κάθε Πέμπτη βράδυ από το Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΑ, πλέον δυστυχώς καταργημένο. Όμως τότε, ενώ αρχικά σκόπευα να αναφερθώ στον συγκεκριμένο δίσκο γενικότερα, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκαν κι’ άλλα τραγούδια του συνθέτη στην εκπομπή, τελικά το ενδιαφέρον μου είχε μονοπωλήσει κάποιο, άστοχο κατά τη γνώμη μου, σχόλιο του ερμηνευτή Γεράσιμου Ανδρεάτου, (κοίτα: Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΜΠΈΣΗΣ, Ο ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΝΔΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΣΙΚΛΙΔΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ).

Η αλήθεια είναι πως παρότι παρακολουθώ συστηματικά την πορεία του Γιάννη Λεμπέση στο τραγούδι, καιρό είχα να αποκτήσω δίσκο του. Ο τελευταίος που αγόρασα πριν κάποια χρόνια ήταν ο ΤΙ ΝΑ ΠΕΙΣ ΚΑΙ ΤΙ Ν’ ΑΦΗΣΕΙΣ. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν εξακολουθώ να θεωρώ τον Λεμπέση έναν από τους καλύτερους δημιουργούς του νεότερου λαϊκού τραγουδιού. Εντούτοις, έχω την αίσθηση πως υπάρχει σοβαρή διαφοροποίηση μεταξύ του ήχου των τραγουδιών του όταν παίζονται ζωντανά στο στούντιο και κατά την απόδοσή τους στον δίσκο. Βέβαια, ως ένα βαθμό, αυτό είναι φυσικό. Όταν παίζονται τραγούδια από το μηχάνημα ενός επαγγελματικού στούντιο, η απόδοση ήχου είναι απείρως καλύτερη από εκείνη που παράγεται από το μηχάνημα κάποιου ιδιώτη. Αλλά, στην περίπτωση τραγουδιών του Γιάννη Λεμπέση, νομίζω πως το πρόβλημα παρουσιάζεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ όσο συνήθως, γι’ αυτό και το σχολιάζω.

Εδώ θα πρέπει να κάνω κάποιες επιπλέον διευκρινήσεις σχετικά με το πρόβλημα στην απόδοση ήχου που ανέφερα παραπάνω. Θεωρώ πως αυτό εντοπίζεται κυρίως στην ορχήστρα. Κατά τη γνώμη μου, κάποια τραγούδια θα έπρεπε να είχαν αποδοθεί με περισσότερη ένταση ενώ σε άλλα το παίξιμο να ήταν πιο «κοφτό». Για παράδειγμα, το τραγούδι «Αχ και να ‘ξερε τι χάνει» έχει τα σωστά «σπασίματα» στην απόδοση της μελωδίας, ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο με το ομότιτλο του δίσκου, «Τα ίδια και χειρότερα». Όσο για τη δεύτερη περίπτωση, εκτός των άλλων, και τα τραγούδια «Εμμονές», «Τυχοδιώκτης» και «Είπες πολλά κι’ είπα πολλά», έχω την εντύπωση ότι με κάποια διαφορετική απόδοση από μέρους της ορχήστρας  θα μπορούσαν να ηχούν πιο μερακλίδικα.

Όπως και να ‘χει, ο καινούργιος δίσκος του Γιάννη Λεμπέση περιλαμβάνει 17 τραγούδια κάποια από τα οποία είναι νεότερα και κάποια παλιότερα, αλλά σε νέα ηχογράφηση. Για παράδειγμα, εδώ ο Γεράσιμος Ανδρεάτος ερμηνεύει με ξεχωριστή ευαισθησία το μουσικό κομμάτι «Καρδιοφτερουγίσματα», που είχε δώσει παλιότερα τον τίτλο σε κάποια δισκογραφική δουλειά του Λεμπέση και που στον ομότιτλο δίσκο το ερμήνευε ο ίδιος.  Ο Γιώργος Μαργαρίτης ερμηνεύει «Τα κορόιδα σ’ άλλη πιάτσα», ένα τραγούδι που σε παλιότερο δίσκο είχε και πάλι αποδώσει ο συνθέτης.  Επίσης ο Μαργαρίτης, σε ντουέτο με τον Λεμπέση, ερμηνεύει το καινούργιο τραγούδι «Αχ και να ‘ξερε τι χάνει».

Σε σχέση με αυτό το τραγούδι - «Αχ και να ‘ξερε τι χάνει» -, έχω να κάνω κάποια πολύ ιδιαίτερα σχόλια. Από πλευράς σύνθεσης, παιξίματος και ερμηνείας πιστεύω ότι πράγματι είναι ένα πολύ ωραίο τραγούδι. Πρόκειται για ένα κομμάτι το οποίο αποδίδει φόρο τιμής σε  όλους τους μεγάλους εκπροσώπους του Ρεμπέτικου που είναι πλέον απόντες. Ωστόσο, θεωρώ ότι η επανάληψη ορισμένων ονομάτων - για παράδειγμα «Περιστέρης-Μπαγιαντέρας», «Γενίτσαρης και Μπαγιαντέρας», «Καπλάνης-Παπαϊωάννου», «Μπέμπης-Παπαϊωάννου» κλπ  - αποκαλύπτει κάποια προχειρότητα στον στίχο, μια περιστασιακή αδυναμία. Και  λέω «περιστασιακή» , γιατί δεν πιστεύω ο Γιάννης Λεμπέσης να μην έχει την ικανότητα να σκαρώνει στίχους ή να μην εύρισκε ονόματα και άλλων μεγάλων δημιουργών που θα μπορούσε να «ταιριάξει» προκειμένου να αποφύγει τις  επαναλήψεις. Τώρα, όσον αφορά τον τίτλο, νομίζω πως  «Όποιος δεν ακούει Τσιτσάνη» θα του ταίριαζε καλύτερα, γιατί είναι πιο γενικός.

Εκτός από τον Γιώργο Μαργαρίτη, τον Γεράσιμο Ανδρεάτο  και τον ίδιο τον συνθέτη, στον δίσκο ΤΑ ΙΔΙΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ τα τραγούδια αποδίδουν ο Φάνης Σαπατίνας και η Μαριάνθη Λιουδάκη. Με την ευκαιρία θα πρέπει να ζητήσω συγνώμη αφενός από τους ίδιους τους  καλλιτέχνες και αφετέρου από τους αναγνώστες μου γιατί, στο σχόλιό μου που μνημόνευσα στην αρχή αυτού του κειμένου, από λάθος, είχα αναφέρει τα επώνυμα των δύο ερμηνευτών ως  «Ζαπατίνας» και «Νουδάκη» αντίστοιχα. Σχετικά με τη συμμετοχή της Σοφίας Κολλητήρη,  τραγουδίστριας αμιγώς δημοτικών αλλά και δημοτικοφανών τραγουδιών, νομίζω  θα πρέπει να γίνει ειδική μνεία. Εδώ, παρενθετικά, ίσως είναι αναγκαίο να πούμε για τη διαφορά μεταξύ των αμιγώς δημοτικών και δημοτικοφανών τραγουδιών. Αμιγώς δημοτικά είναι τα παραδοσιακά, δηλαδή τα τραγούδια που ανήκουν στην ανώνυμη δημιουργία, («Ιτιά», «Μου παρήγγειλε τ’  αηδόνι»  κα.), ενώ δημοτικοφανή είναι τα τραγούδια επώνυμων τραγουδοποιών και συνθετών, βασισμένα σε ανάλογους ρυθμούς, (τσάμικα, καλαματιανά κλπ.). Κλασικό παράδειγμα της δεύτερης περίπτωσης είναι τα τραγούδια που είχε γράψει και συνθέσει ο κλαριντζής Βασίλης Σούκας. Το τραγούδι που ερμηνεύει η Σοφία Κολλητήρη στον δίσκο του Λεμπέση ανήκει και αυτό στα δημοτικοφανή και έχει τίτλο «Μια σε βρίσκω, μια σε χάνω». Αξίζει να σημειώσουμε πως, παρότι η συγκεκριμένη ερμηνεύτρια πρέπει πλέον να κουβαλάει "κάποια  χρονάκια" στην πλάτη της, η φωνή της εντυπωσιάζει. Είναι πράγματι «αηδονόλαλη»! Της ταιριάζει λοιπόν απόλυτα η σχετική προσφώνηση του συνθέτη.

Π. Σκούρτης

11/3/2014