ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΑΛΕΖΑΣ
ΕΝΑΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΜΕ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΛΑΪΚΟΥ
Πρέπει να ομολογήσω ότι και τα δυο είδη Παραδοσιακού Λαϊκού Τραγουδιού, τόσο το Δημοτικό όσο και το Ρεμπέτικο, μου δημιουργούν συγκινησιακή φόρτιση. Όμως σε αντίθεση με το Ρεμπέτικο, στην περίπτωση του οποίου η συγκίνηση προκαλείται από αισθήματα χαράς και μια διάθεση κεφιού, το Δημοτικό - τουλάχιστον μέχρι σήμερα - μου προξενούσε συναισθήματα κατάθλιψης και στενοχώριας. Και λέω ‘μέχρι σήμερα’ γιατί. σε σχέση με το είδος τραγουδιού που μόλις ανέφερα, αυτά ίσχυαν μέχρι τη στιγμή που άκουσα τον τραγουδιστή Παναγιώτη Λάλεζα.
Τριάντα πέντε χρόνων σήμερα και γεννημένος στην Αρχαία Κόρινθο, ο Λάλεζας όχι μόνο τραγουδάει αλλά και ηχογραφεί από την ηλικία των εννέα ετών. Αυτές τις ηχογραφήσεις - που όχι μονον υπάρχουν αλλά και κυκλοφορούν ακόμα - είχα την ευκαιρία να ακούσω από την εκπομπή του Γιώργου Τσάμπρα, με καλεσμένο τον αναφερόμενο καλλιτέχνη, την Παρασκευή 2 Μαΐου ‘08. Ακούγοντας τες λοιπόν διαπιστώνει κανείς το εξής: Παρότι εκείνη την εποχή η φωνή του ερμηνευτή ήταν τελείως παιδική – και μάλιστα στο πρώτο άκουσμα θα ’λεγα σχεδόν κοριτσίστικη - διέθετε από τότε μια σπάνια γλυκύτητα. Αυτή η γλυκύτητα είναι ένα στοιχείο που, κατά την προσωπική μου πάντα γνώμη, θα πρέπει να διακρίνεται στην ερμηνεία τραγουδιστών που υπηρετούν το μουσικό είδος που εδώ σχολιάζεται.
Όχι τυχαία, αυτόν τον συγκεκριμένο καλλιτέχνη που υπήρξε παιδί-θαύμα, το είχαν αποκαλέσει «αηδόνι του Μοριά». Μάλιστα έχω την αίσθηση πως το επίθετο ‘Λάλεζας’, πιθανόν να μην είναι το πραγματικό επώνυμο του καλλιτέχνη, αλλά παρατσούκλι που προέρχεται από την ιδιότητα που απέδιδαν στη φωνή του όταν ήταν ακόμα παιδί.
Εδώ πρέπει να πούμε ότι οι επιδόσεις του Παναγιώτη Λάλεζα δεν περιορίζονται στο Δημοτικό τραγούδι. Είναι εξίσου αξιοσημείωτες και στο Ρεμπέτικο, τόσο στο Σμυρναίικο όσο και στο Πειραιώτικο. Κάτι τέτοιο αναδεικνύεται μέσα από τον τρόπο που αποδίδει ένα ζεϊμπέκικο του Γιάννη Λεμπέση. Στο δίσκο αυτού του συνθέτη ΚΑΡΔΙΟΦΤΕΡΟΥΓΙΣΜΑΤΑ, υπάρχει μια νεότερη ερμηνεία ενός τραγουδιού που παλιότερα είχε ερμηνεύσει ο ίδιος ο συνθέτης και εδώ ερμηνεύεται από τον Παναγιώτη Λάλεζα. Πρόκειται για το κομμάτι ‘Απέναντι στο Μιναρέ’.
Ο Παναγιώτης λοιπόν μας γυρίζει στην εποχή όπου οι καλλιτέχνες που ερμήνευαν Λαϊκό Τραγούδι - το Δημοτικό ανήκει κι αυτό στα είδη Λαϊκού Τραγουδιού, απλώς σε αντίθεση με το Ρεμπέτικο που είναι της πόλης, τούτο είναι της υπαίθρου - δεν απέδιδαν μόνο κομμάτια από το κύριο ρεπερτόριό τους μα και από άλλα συναφή μουσικά είδη. Είναι γνωστό για παράδειγμα πως ο κορυφαίος ερμηνευτής του Σμυρναίικου Ρεμπέτικου Κώστας Ρούκουνας, εκτός από τα Σμυραίικα, ηχογράφησε και αναρίθμητα Δημοτικά τραγούδια. Όμως το ίδιο ισχύει και για εκπροσώπους του τραγουδιού στο Πειραιώτικο Ρεμπέτικο, όπως ήταν ο Στελλάκης και αργότερα ο γιος του, ο δημοφιλής τραγουδιστής Βαγγέλης Περπινιάδης.
Σ’ αυτό το σημείο είναι ανάγκη ν’ αναφέρω παρενθετικά το ακόλουθο: παρότι τα πιο πολλά τραγούδια που ερμήνευσε ο Στελλάκης ήσαν Σμυρναίικου ύφους, προσωπικά τον κατατάσσω στους ερμηνευτές του Πειραιώτικου Ρεμπέτικου. Και τούτο, επειδή πιστεύω πως με τη φωνή του υπήρξε προπομπός για το είδος του Ρεμπέτικου που έμελε να διαδεχτεί το Σμυρναίικο. Επίσης, ο πασίγνωστος στους λάτρεις του Δημοτικού Τραγουδιού ερμηνευτής Γιώργος Παπασιδέρης, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ηχογραφώντας αμανέδες.
Από τις γυναίκες, οι καλλιτέχνιδες που ανέπτυξαν ανάλογη δραστηριότητα με τον Στελλάκη και τον Ρούκουνα – σε σχέση με τις εναλλαγές Δημοτικού- Ρεμπέτικου στο ρεπερτόριο τους – θεωρώ ότι ήσαν οι τραγουδίστριες Ρόζα Εσκενάζη και Ρίτα Αμπατζή.
Π. Σκούρτης
6 -5 -2008
ΕΝΑΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΜΕ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΛΑΪΚΟΥ
Πρέπει να ομολογήσω ότι και τα δυο είδη Παραδοσιακού Λαϊκού Τραγουδιού, τόσο το Δημοτικό όσο και το Ρεμπέτικο, μου δημιουργούν συγκινησιακή φόρτιση. Όμως σε αντίθεση με το Ρεμπέτικο, στην περίπτωση του οποίου η συγκίνηση προκαλείται από αισθήματα χαράς και μια διάθεση κεφιού, το Δημοτικό - τουλάχιστον μέχρι σήμερα - μου προξενούσε συναισθήματα κατάθλιψης και στενοχώριας. Και λέω ‘μέχρι σήμερα’ γιατί. σε σχέση με το είδος τραγουδιού που μόλις ανέφερα, αυτά ίσχυαν μέχρι τη στιγμή που άκουσα τον τραγουδιστή Παναγιώτη Λάλεζα.
Τριάντα πέντε χρόνων σήμερα και γεννημένος στην Αρχαία Κόρινθο, ο Λάλεζας όχι μόνο τραγουδάει αλλά και ηχογραφεί από την ηλικία των εννέα ετών. Αυτές τις ηχογραφήσεις - που όχι μονον υπάρχουν αλλά και κυκλοφορούν ακόμα - είχα την ευκαιρία να ακούσω από την εκπομπή του Γιώργου Τσάμπρα, με καλεσμένο τον αναφερόμενο καλλιτέχνη, την Παρασκευή 2 Μαΐου ‘08. Ακούγοντας τες λοιπόν διαπιστώνει κανείς το εξής: Παρότι εκείνη την εποχή η φωνή του ερμηνευτή ήταν τελείως παιδική – και μάλιστα στο πρώτο άκουσμα θα ’λεγα σχεδόν κοριτσίστικη - διέθετε από τότε μια σπάνια γλυκύτητα. Αυτή η γλυκύτητα είναι ένα στοιχείο που, κατά την προσωπική μου πάντα γνώμη, θα πρέπει να διακρίνεται στην ερμηνεία τραγουδιστών που υπηρετούν το μουσικό είδος που εδώ σχολιάζεται.
Όχι τυχαία, αυτόν τον συγκεκριμένο καλλιτέχνη που υπήρξε παιδί-θαύμα, το είχαν αποκαλέσει «αηδόνι του Μοριά». Μάλιστα έχω την αίσθηση πως το επίθετο ‘Λάλεζας’, πιθανόν να μην είναι το πραγματικό επώνυμο του καλλιτέχνη, αλλά παρατσούκλι που προέρχεται από την ιδιότητα που απέδιδαν στη φωνή του όταν ήταν ακόμα παιδί.
Εδώ πρέπει να πούμε ότι οι επιδόσεις του Παναγιώτη Λάλεζα δεν περιορίζονται στο Δημοτικό τραγούδι. Είναι εξίσου αξιοσημείωτες και στο Ρεμπέτικο, τόσο στο Σμυρναίικο όσο και στο Πειραιώτικο. Κάτι τέτοιο αναδεικνύεται μέσα από τον τρόπο που αποδίδει ένα ζεϊμπέκικο του Γιάννη Λεμπέση. Στο δίσκο αυτού του συνθέτη ΚΑΡΔΙΟΦΤΕΡΟΥΓΙΣΜΑΤΑ, υπάρχει μια νεότερη ερμηνεία ενός τραγουδιού που παλιότερα είχε ερμηνεύσει ο ίδιος ο συνθέτης και εδώ ερμηνεύεται από τον Παναγιώτη Λάλεζα. Πρόκειται για το κομμάτι ‘Απέναντι στο Μιναρέ’.
Ο Παναγιώτης λοιπόν μας γυρίζει στην εποχή όπου οι καλλιτέχνες που ερμήνευαν Λαϊκό Τραγούδι - το Δημοτικό ανήκει κι αυτό στα είδη Λαϊκού Τραγουδιού, απλώς σε αντίθεση με το Ρεμπέτικο που είναι της πόλης, τούτο είναι της υπαίθρου - δεν απέδιδαν μόνο κομμάτια από το κύριο ρεπερτόριό τους μα και από άλλα συναφή μουσικά είδη. Είναι γνωστό για παράδειγμα πως ο κορυφαίος ερμηνευτής του Σμυρναίικου Ρεμπέτικου Κώστας Ρούκουνας, εκτός από τα Σμυραίικα, ηχογράφησε και αναρίθμητα Δημοτικά τραγούδια. Όμως το ίδιο ισχύει και για εκπροσώπους του τραγουδιού στο Πειραιώτικο Ρεμπέτικο, όπως ήταν ο Στελλάκης και αργότερα ο γιος του, ο δημοφιλής τραγουδιστής Βαγγέλης Περπινιάδης.
Σ’ αυτό το σημείο είναι ανάγκη ν’ αναφέρω παρενθετικά το ακόλουθο: παρότι τα πιο πολλά τραγούδια που ερμήνευσε ο Στελλάκης ήσαν Σμυρναίικου ύφους, προσωπικά τον κατατάσσω στους ερμηνευτές του Πειραιώτικου Ρεμπέτικου. Και τούτο, επειδή πιστεύω πως με τη φωνή του υπήρξε προπομπός για το είδος του Ρεμπέτικου που έμελε να διαδεχτεί το Σμυρναίικο. Επίσης, ο πασίγνωστος στους λάτρεις του Δημοτικού Τραγουδιού ερμηνευτής Γιώργος Παπασιδέρης, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ηχογραφώντας αμανέδες.
Από τις γυναίκες, οι καλλιτέχνιδες που ανέπτυξαν ανάλογη δραστηριότητα με τον Στελλάκη και τον Ρούκουνα – σε σχέση με τις εναλλαγές Δημοτικού- Ρεμπέτικου στο ρεπερτόριο τους – θεωρώ ότι ήσαν οι τραγουδίστριες Ρόζα Εσκενάζη και Ρίτα Αμπατζή.
Π. Σκούρτης
6 -5 -2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου