ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΕ ΣΤΟ ΝΤΟΥΚΟΥ
Στα τέλη Αυγούστου του 2003 πέθανε ο σολίστας, δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, συνθέτης και περίφημος ερμηνευτής Νίκος Καρανικόλας. Η είδηση αυτή δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΛΑΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ που εκδίδει ο μουσικός και δημοσιογράφος Γιώργος Κοντογιάννης. Τουλάχιστον εγώ προσωπικά πληροφορήθηκα για το γεγονός μόνο από το συγκεκριμένο έντυπο. Δυστυχώς ο θάνατος του Καρανικόλα δεν είναι η μόνη περίπτωση απώλειας εκπροσώπου του λαϊκού τραγουδιού που περνάει απαρατήρητη και ασχολίαστη από τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Πρόκειται για ακόμη έναν άγνωστο στους πολλούς συνθέτη που όμως έγραψε τραγούδια τα οποία έμειναν κλασικά. Για παράδειγμα, στον αναφερόμενο δημιουργό ανήκει η μουσική από το ζεϊμπέκικο ‘Το Μπουζούκι του Νικόλα’, τραγούδι που έκανε επιτυχία ο αξέχαστος Στράτος Διονυσίου, ενώ δική του σύνθεση είναι και το περίφημο - επίσης ζεϊμπέκικο - ‘Το Κρασί Είναι Γιατρός μου’, που έγινε επιτυχία από τη φωνή του Γιάννη Ντουνιά. Επιπλέον, ιδιαίτερα με συνθέσεις που εμπνεύστηκε τα τελευταία χρόνια, ο Καρανικόλας απέδειξε ότι ήταν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του μουσικού είδους που υπηρετούσε.
Από τις τελευταίες ολοκληρωμένες δουλειές όπου ο Καρανικόλας εμφανίστηκε και ως ερμηνευτής, ήταν ο δίσκος ΑΥΤΟΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ. Είχε προηγηθεί ο δίσκος ΛΑΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ, με ερμηνευτή τον σπουδαίο, αλλά παραγνωρισμένο και παραγκωνισμένο, Αντώνη Παπαϊωάννου. Ο Αντώνης είναι γιος του κορυφαίου λαϊκού συνθέτη Γιάννη Παπαϊωάννου. Τέλος, ας σημειωθεί εδώ ότι υπάρχει ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά της Βίκυς Μοσχολιού, με συνθέσεις του Καρανικόλα, την οποία όμως η δισκογραφική εταιρεία ΕΡΩΣ δεν δέησε ακόμα να κυκλοφορήσει.
Με την ευκαιρία αυτή, και ενδεικτικά των όσων ειπώθηκαν στην αρχή, θα ήθελα να αναφέρω ότι αρκετό καιρό πριν από τον Καρανικόλα έφυγε από τη ζωή και ο Βαγγέλης Περπινιάδης, για τον χαμό του οποίου επίσης δεν έγινε κάποια ιδιαίτερη μνεία.
Π. Σκούρτης
30 - 7 - 2004.
27 Αυγ 2009
12 Αυγ 2009
Α. ΠΑΠΑΝΔΡΈΟΥ - Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΣΕ ΚΑΙ Η ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΠΡΙΛΙΑΝΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το περισσότερο από το συγγραφικό έργο του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου αφορά το αντικείμενο που ήταν, ως γνωστόν, η Οικονομική Επιστήμη. Ωστόσο, κλασικό του έργο θεωρείται επίσης το βιβλίο του «Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ», στο οποίο ο Παπανδρέου καταθέτει και αναλύει τις απόψεις του σχετικά με το πως οδηγήθηκε η Ελλάδα στην επιβολή της εφτάχρονης Απριλιανής Δικτατορίας. Οι υπεύθυνοι της ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ είχαν προσφέρει στους αναγνώστες της εφημερίδας, το βιβλίο αυτό που αρχικά γράφτηκε στον Καναδά το 1969. Το συγκεκριμένο συγγραφικό έργο, επανακυκλοφόρησε με τη φροντίδα του ιδρύματος «ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ» και η προσφορά έγινε σε συνεργασία της εφημερίδας με τις εκδόσεις «ΛΙΒΑΝΗ»
Στο αναφερόμενο βιβλίο κυριαρχεί η ακόλουθη θέση: η Αμερική, ως γνωστόν, επιθυμούσε και επεδίωκε πάντοτε να αυξάνει τόσο την κυριαρχική της δύναμη όσο και την επιρροή της σε άλλα κράτη. Και στην περίπτωση της Ελλάδος λοιπόν οι ΗΠΑ ακολούθησαν την ίδια τακτική, αποφάσισαν να εφαρμόσουν την επεκτατική τους πολιτική ενθαρρύνοντας την δημιουργία μιας στρατιωτικής δικτατορίας. Επωφελούμενοι από την ασταθή πολιτική συγκυρία, οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν τόσο τον τέως βασιλιά όσο και τη δίψα κάποιων εκπροσώπων του Ελληνικού Στρατού για Εξουσία, προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός τους. Η ταραχώδης πολιτική κατάσταση που οδήγησε στην Απριλιανή Δικτατορία πυροδοτήθηκε όταν ο Κωνσταντίνος αποφάσισε να εμποδίσει ορισμένες αλλαγές τις οποίες σκόπευε να προωθήσει η Ένωση Κέντρου. Επρόκειτο για το κόμμα όπου αρχηγός ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου - σε πολλούς είναι γνωστός ως «ο Γέρος της Δημοκρατίας» - και ένα από τα μέλη ο γιος του Ανδρέας. Για το συγκεκριμένο πολιτικό σχήμα γνωρίζουν πολλά οι παλιότεροι και απ’ αυτό το βιβλίο πληροφορούνται πολλά και οι νεότεροι.
Οι αλλαγές που επιθυμούσε να προωθήσει το κόμμα για το οποίο μιλήσαμε παραπάνω και τις οποίες θέλησε να εμποδίσει ο βασιλιάς, αφορούσαν το στράτευμα. Με πρόσχημα λοιπόν ανταρσία στο χώρο αυτό, ο τέως προχώρησε στο να καταργήσει κάποιες συνταγματικές ελευθερίες. Αυτή η δήθεν ανταρσία πέρασε στην ιστορία με την επωνυμία «ΑΣΠΙΔΑ». Είναι γνωστό ότι οι επικριτές του Ανδρέα Παπανδρέου του είχαν προσάψει ανάμειξη στην υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ», υποστηρίζοντας ότι το κόμμα της Ένωσης Κέντρου οδηγήθηκε σε διάσπαση εξαιτίας των διαφωνιών του Ανδρέα με τον πατέρα του που προέκυψαν μετά την εμπλοκή του πρώτου στην υπόθεση.
Σύμφωνα όμως με όσα αναφέρονται στο βιβλίο, η κατάσταση εξελίχθηκε κάπως αλλιώς. Η διαφορά μεταξύ πατέρα και γιου πράγματι υπήρξε, δεν επρόκειτο όμως για ριζική διαφωνία, αλλά απλώς για μια διάσταση απόψεων πάνω σε ένα τελείως διαφορετικό θέμα. Προέκυψε δε, όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου αποφάσισε - και ο Ανδρέας αρνήθηκε - να υποστηρίξει το σχήμα Παρασκευόπουλου, η κυβέρνηση του οποίου άλλωστε γρήγορα οδηγήθηκε σε πτώση. Η διάσπαση της Ένωσης Κέντρου είναι επίσης γεγονός , εντούτοις δημιουργήθηκε όταν κάποιο άλλοι βουλευτές του ίδιου κόμματος - αρνούμενοι κι αυτοί να υποστηρίξουν τη συγκεκριμένη κυβέρνηση - αποχώρησαν και εντάχθηκαν στο αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο, την ΕΡΕ. Η ΕΡΕ ήταν το πρώτο κόμμα που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος, που όμως εκείνη την εποχή είχε αυτοεξοριστεί στο Παρίσι, εξαιτίας, μεταξύ άλλων, και των διαφωνιών του με τους γονείς του τέως, τον Παύλο και τη Φρειδερίκη και αφήνοντας την ηγεσία του κόμματός του στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η προσχώρηση που έγινε από τους βουλευτές της Ένωσης Κέντρου στην ΕΡΕ, είναι γνωστή ως ‘Αποστασία’. Αυτή προέκυψε το 1965 και κύριος υπεύθυνος φέρεται ο Κώστας Μητσοτάκης.
Όπως αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς, δεν ήταν δύσκολο - τόσο για τους εκπροσώπους της Αμερικανικής Εξουσίας στην Ελλάδα, όσο και για τους ντόπιους υποστηρικτές τους - να εκμεταλλευτούν όλον τον αναβρασμό που μόλις περιγράψαμε αλλά και να προκαλέσουν οι ίδιοι κάποιες καταστάσεις, ώστε τελικά να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να επιβάλουν το καθεστώς της αρεσκείας τους. Εννοείται βέβαια πως αυτή η εξέλιξη δεν προέκυψε μέσα σε διάστημα λίγων μόνο χρόνων. Στο βιβλίο περιγράφεται μια περίοδος που ξεκίνησε από το 1960-61 και τερματίστηκε το ’67 χρονιά που, όπως είναι γνωστό, επιβλήθηκε η Απριλιανή Δικτατορία.
Η επανακυκλοφορία του βιβλίου έγινε σε δυο τόμους. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, το συγκεκριμένο συγγραφικό έργο αρχικώς γράφτηκε στον Καναδά, οπότε η γλώσσα του πρωτότυπου είναι τα αγγλικά Ωστόσο η απόδοσή του στα ελληνικά μάλλον θα έγινε από τον ίδιο τον συγγραφέα, αφού κανένας άλλος δεν αναφέρεται ως μεταφραστής. Λίγο πριν από το τέλος της έκδοσης, υπάρχει ένας συνοπτικός πίνακας των σημαντικότερων γεγονότων που αναφέρονται στο κυρίως κείμενο, ενώ το βιβλίο ολοκληρώνεται μ’ ένα σύντομο βιογραφικό του συγγραφέα. Εκτός από την εισαγωγή του βιβλίου που είναι γραμμένη από τον ίδιοτον Ανδρέα Παπανδτρέου, υπάρχει κι ένας πρόλογος τον οποίο έγραψε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Αναστάσιος Πεπονής. Εκεί σημειώνεται ότι, προκειμένου να αποκατασταθούν κάποιες αλήθειες που αφορούν όσα δήλωνε τα τελευταία χρόνια ο τέως μονάρχης σχετικά με το ρόλο του στις καταστάσεις οι οποίες περιγράφονται στο κυρίως κείμενο, η επανέκδοση του έργου κρίθηκε απαραίτητη.
Στο αναφερόμενο συγγραφικό έργο πληροφορούμαστε επίσης και για την προέλευση κάποιων από τα αρκτικόλεξα στις ονομασίες αρκετών παρατάξεων και πολιτικών οργανώσεων, τα οποία έχουμε κατά καιρούς ακούσει. Για παράδειγμα μνημονεύθηκε ήδη η ΕΡΕ ( Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) αλλά βρίσκουμε και την ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά), τον ΕΔΕΣ ( Ελληνκός Δημοκρατικός Εθνικός Σύνδεσμος, τον ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών), το ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα) και άλλα . Ειδικότερα όσον αφορά το ΠΑΜ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Μέτωπο), να σημειωθεί ότι υπήρξε οργάνωση που είχε ιδρύσει ο Μίκης Θεοδωράκης ο οποίος ως γνωστόν πέρα από την σημαντικότατη προσφορά του στη μουσική, ανέπτυξε και ξεχωριστή πολιτική δράση. Για την ίδρυση του συγκεκριμένου πολιτικού σχήματος, ο συνθέτης είχε συλληφθεί και φυλακιστεί, ενώ η ίδια η οργάνωση διαλύθηκε. Στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου - όπου ο συγγραφέας κάνοντας μια παρένθεση στο κυρίως θέμα του - σχολιάζει μεταξύ άλλων γεγονότων και κάποια απ’ αυτά του Εμφυλίου , αναφέρονται επίσης το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ και η ΟΠΛΑ (Ομάδα Περιφρούρησης Λαϊκών Αγώνων).
Οι επικριτές του κορυφαίου πολιτικού Ανδρέα Παπανδρέου υπήρξαν τόσοι όσοι και οι θαυμαστές του. Κάποιοι από τους πρώτους λοιπόν μπορεί, διαβάζοντας το αναφερόμενο έργο, να ισχυριστούν ότι ως τυπικός αριστερός και σοσιαλιστής, ο συγγραφέας δεν κάνει τίποτε άλλο από το να ρίχνει το βάρος για τα δεινά της χώρας του στη μοναρχία, τη Δεξιά και τους Αμερικανούς. Άρα, το πιθανότερο, να αποσιωπά το γεγονός πως η ευθύνη που φέρουν τόσο ο ίδιος όσο και ο πατέρας του – ο πρώτος ως μέλος της Ένωσης Κέντρου και ο δεύτερος ως αρχηγός του ίδιου κόμματος - για την κατάσταση στην οποία οδηγήθηκε μετέπειτα η Ελλάδα, είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι αφήνεται να εννοηθεί στο βιβλίο. Φυσικά δύσκολα αντικρούει κανείς τέτοιες επικρίσεις. Είναι όμως γνωστό ότι, μια υπερδύναμη σαν την Αμερική, προκειμένου να διατηρήσει αμείωτη την επιρροή της στα τεκταινόμενα ενός Κράτους που την ενδιαφέρει, μπορεί να προβεί σε πάμπολλες μηχανορραφίες. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη κάτι τέτοιο, ακόμα και αν αποδοθούν ευθύνες και στον Γεώργιο αλλά και στον Ανδρέα Παπανδρέου, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι όλοι αυτοί οι παράγοντες που μνημονεύονται στο βιβλίο ‘Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ’ συνετέλεσαν ώστε να εξελιχθούν τα πράγματα έτσι όπως ακριβώς τα περιγράφει ο συγγραφέας του έργου.
Προσωπικά, ήταν η πρώτη φορά που διαβάζοντας ένα κείμενο ανάλογου περιεχομένου το χάρηκα τόσο πολύ. Φαίνεται πως ο αλησμόνητος ιδρυτής και πρώτος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, εκτός από την ικανότητά του στην πολιτική και στη συγγραφή βιβλίων που σχετίζονταν με το αντικείμενο της επιστήμης του, είχε και συγγραφικό ταλέντο γενικότερα. Υποστηρίζω κάτι τέτοιο για τον εξής λόγο: ενώ αναμφισβήτητα το κυρίως κείμενο του βιβλίου ‘Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ’ έχει ιστορικό περιεχόμενο και σημασία, και δεν ανήκει στον χώρο της μυθοπλασίας, ο συγγραφέας παραθέτει τα γεγονότα με τέτοιο τρόπο ώστε ο αναγνώστης να έχει την αίσθηση της αγωνίας που δημιουργείται όταν κανείς διαβάζει μια ιστορία κατασκοπείας.
Π. Σκούρτης
23 -2 -2008
Το περισσότερο από το συγγραφικό έργο του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου αφορά το αντικείμενο που ήταν, ως γνωστόν, η Οικονομική Επιστήμη. Ωστόσο, κλασικό του έργο θεωρείται επίσης το βιβλίο του «Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ», στο οποίο ο Παπανδρέου καταθέτει και αναλύει τις απόψεις του σχετικά με το πως οδηγήθηκε η Ελλάδα στην επιβολή της εφτάχρονης Απριλιανής Δικτατορίας. Οι υπεύθυνοι της ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ είχαν προσφέρει στους αναγνώστες της εφημερίδας, το βιβλίο αυτό που αρχικά γράφτηκε στον Καναδά το 1969. Το συγκεκριμένο συγγραφικό έργο, επανακυκλοφόρησε με τη φροντίδα του ιδρύματος «ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ» και η προσφορά έγινε σε συνεργασία της εφημερίδας με τις εκδόσεις «ΛΙΒΑΝΗ»
Στο αναφερόμενο βιβλίο κυριαρχεί η ακόλουθη θέση: η Αμερική, ως γνωστόν, επιθυμούσε και επεδίωκε πάντοτε να αυξάνει τόσο την κυριαρχική της δύναμη όσο και την επιρροή της σε άλλα κράτη. Και στην περίπτωση της Ελλάδος λοιπόν οι ΗΠΑ ακολούθησαν την ίδια τακτική, αποφάσισαν να εφαρμόσουν την επεκτατική τους πολιτική ενθαρρύνοντας την δημιουργία μιας στρατιωτικής δικτατορίας. Επωφελούμενοι από την ασταθή πολιτική συγκυρία, οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν τόσο τον τέως βασιλιά όσο και τη δίψα κάποιων εκπροσώπων του Ελληνικού Στρατού για Εξουσία, προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός τους. Η ταραχώδης πολιτική κατάσταση που οδήγησε στην Απριλιανή Δικτατορία πυροδοτήθηκε όταν ο Κωνσταντίνος αποφάσισε να εμποδίσει ορισμένες αλλαγές τις οποίες σκόπευε να προωθήσει η Ένωση Κέντρου. Επρόκειτο για το κόμμα όπου αρχηγός ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου - σε πολλούς είναι γνωστός ως «ο Γέρος της Δημοκρατίας» - και ένα από τα μέλη ο γιος του Ανδρέας. Για το συγκεκριμένο πολιτικό σχήμα γνωρίζουν πολλά οι παλιότεροι και απ’ αυτό το βιβλίο πληροφορούνται πολλά και οι νεότεροι.
Οι αλλαγές που επιθυμούσε να προωθήσει το κόμμα για το οποίο μιλήσαμε παραπάνω και τις οποίες θέλησε να εμποδίσει ο βασιλιάς, αφορούσαν το στράτευμα. Με πρόσχημα λοιπόν ανταρσία στο χώρο αυτό, ο τέως προχώρησε στο να καταργήσει κάποιες συνταγματικές ελευθερίες. Αυτή η δήθεν ανταρσία πέρασε στην ιστορία με την επωνυμία «ΑΣΠΙΔΑ». Είναι γνωστό ότι οι επικριτές του Ανδρέα Παπανδρέου του είχαν προσάψει ανάμειξη στην υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ», υποστηρίζοντας ότι το κόμμα της Ένωσης Κέντρου οδηγήθηκε σε διάσπαση εξαιτίας των διαφωνιών του Ανδρέα με τον πατέρα του που προέκυψαν μετά την εμπλοκή του πρώτου στην υπόθεση.
Σύμφωνα όμως με όσα αναφέρονται στο βιβλίο, η κατάσταση εξελίχθηκε κάπως αλλιώς. Η διαφορά μεταξύ πατέρα και γιου πράγματι υπήρξε, δεν επρόκειτο όμως για ριζική διαφωνία, αλλά απλώς για μια διάσταση απόψεων πάνω σε ένα τελείως διαφορετικό θέμα. Προέκυψε δε, όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου αποφάσισε - και ο Ανδρέας αρνήθηκε - να υποστηρίξει το σχήμα Παρασκευόπουλου, η κυβέρνηση του οποίου άλλωστε γρήγορα οδηγήθηκε σε πτώση. Η διάσπαση της Ένωσης Κέντρου είναι επίσης γεγονός , εντούτοις δημιουργήθηκε όταν κάποιο άλλοι βουλευτές του ίδιου κόμματος - αρνούμενοι κι αυτοί να υποστηρίξουν τη συγκεκριμένη κυβέρνηση - αποχώρησαν και εντάχθηκαν στο αντίπαλο πολιτικό στρατόπεδο, την ΕΡΕ. Η ΕΡΕ ήταν το πρώτο κόμμα που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος, που όμως εκείνη την εποχή είχε αυτοεξοριστεί στο Παρίσι, εξαιτίας, μεταξύ άλλων, και των διαφωνιών του με τους γονείς του τέως, τον Παύλο και τη Φρειδερίκη και αφήνοντας την ηγεσία του κόμματός του στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η προσχώρηση που έγινε από τους βουλευτές της Ένωσης Κέντρου στην ΕΡΕ, είναι γνωστή ως ‘Αποστασία’. Αυτή προέκυψε το 1965 και κύριος υπεύθυνος φέρεται ο Κώστας Μητσοτάκης.
Όπως αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς, δεν ήταν δύσκολο - τόσο για τους εκπροσώπους της Αμερικανικής Εξουσίας στην Ελλάδα, όσο και για τους ντόπιους υποστηρικτές τους - να εκμεταλλευτούν όλον τον αναβρασμό που μόλις περιγράψαμε αλλά και να προκαλέσουν οι ίδιοι κάποιες καταστάσεις, ώστε τελικά να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να επιβάλουν το καθεστώς της αρεσκείας τους. Εννοείται βέβαια πως αυτή η εξέλιξη δεν προέκυψε μέσα σε διάστημα λίγων μόνο χρόνων. Στο βιβλίο περιγράφεται μια περίοδος που ξεκίνησε από το 1960-61 και τερματίστηκε το ’67 χρονιά που, όπως είναι γνωστό, επιβλήθηκε η Απριλιανή Δικτατορία.
Η επανακυκλοφορία του βιβλίου έγινε σε δυο τόμους. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, το συγκεκριμένο συγγραφικό έργο αρχικώς γράφτηκε στον Καναδά, οπότε η γλώσσα του πρωτότυπου είναι τα αγγλικά Ωστόσο η απόδοσή του στα ελληνικά μάλλον θα έγινε από τον ίδιο τον συγγραφέα, αφού κανένας άλλος δεν αναφέρεται ως μεταφραστής. Λίγο πριν από το τέλος της έκδοσης, υπάρχει ένας συνοπτικός πίνακας των σημαντικότερων γεγονότων που αναφέρονται στο κυρίως κείμενο, ενώ το βιβλίο ολοκληρώνεται μ’ ένα σύντομο βιογραφικό του συγγραφέα. Εκτός από την εισαγωγή του βιβλίου που είναι γραμμένη από τον ίδιοτον Ανδρέα Παπανδτρέου, υπάρχει κι ένας πρόλογος τον οποίο έγραψε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Αναστάσιος Πεπονής. Εκεί σημειώνεται ότι, προκειμένου να αποκατασταθούν κάποιες αλήθειες που αφορούν όσα δήλωνε τα τελευταία χρόνια ο τέως μονάρχης σχετικά με το ρόλο του στις καταστάσεις οι οποίες περιγράφονται στο κυρίως κείμενο, η επανέκδοση του έργου κρίθηκε απαραίτητη.
Στο αναφερόμενο συγγραφικό έργο πληροφορούμαστε επίσης και για την προέλευση κάποιων από τα αρκτικόλεξα στις ονομασίες αρκετών παρατάξεων και πολιτικών οργανώσεων, τα οποία έχουμε κατά καιρούς ακούσει. Για παράδειγμα μνημονεύθηκε ήδη η ΕΡΕ ( Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) αλλά βρίσκουμε και την ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά), τον ΕΔΕΣ ( Ελληνκός Δημοκρατικός Εθνικός Σύνδεσμος, τον ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών), το ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα) και άλλα . Ειδικότερα όσον αφορά το ΠΑΜ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Μέτωπο), να σημειωθεί ότι υπήρξε οργάνωση που είχε ιδρύσει ο Μίκης Θεοδωράκης ο οποίος ως γνωστόν πέρα από την σημαντικότατη προσφορά του στη μουσική, ανέπτυξε και ξεχωριστή πολιτική δράση. Για την ίδρυση του συγκεκριμένου πολιτικού σχήματος, ο συνθέτης είχε συλληφθεί και φυλακιστεί, ενώ η ίδια η οργάνωση διαλύθηκε. Στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου - όπου ο συγγραφέας κάνοντας μια παρένθεση στο κυρίως θέμα του - σχολιάζει μεταξύ άλλων γεγονότων και κάποια απ’ αυτά του Εμφυλίου , αναφέρονται επίσης το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ και η ΟΠΛΑ (Ομάδα Περιφρούρησης Λαϊκών Αγώνων).
Οι επικριτές του κορυφαίου πολιτικού Ανδρέα Παπανδρέου υπήρξαν τόσοι όσοι και οι θαυμαστές του. Κάποιοι από τους πρώτους λοιπόν μπορεί, διαβάζοντας το αναφερόμενο έργο, να ισχυριστούν ότι ως τυπικός αριστερός και σοσιαλιστής, ο συγγραφέας δεν κάνει τίποτε άλλο από το να ρίχνει το βάρος για τα δεινά της χώρας του στη μοναρχία, τη Δεξιά και τους Αμερικανούς. Άρα, το πιθανότερο, να αποσιωπά το γεγονός πως η ευθύνη που φέρουν τόσο ο ίδιος όσο και ο πατέρας του – ο πρώτος ως μέλος της Ένωσης Κέντρου και ο δεύτερος ως αρχηγός του ίδιου κόμματος - για την κατάσταση στην οποία οδηγήθηκε μετέπειτα η Ελλάδα, είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι αφήνεται να εννοηθεί στο βιβλίο. Φυσικά δύσκολα αντικρούει κανείς τέτοιες επικρίσεις. Είναι όμως γνωστό ότι, μια υπερδύναμη σαν την Αμερική, προκειμένου να διατηρήσει αμείωτη την επιρροή της στα τεκταινόμενα ενός Κράτους που την ενδιαφέρει, μπορεί να προβεί σε πάμπολλες μηχανορραφίες. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη κάτι τέτοιο, ακόμα και αν αποδοθούν ευθύνες και στον Γεώργιο αλλά και στον Ανδρέα Παπανδρέου, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι όλοι αυτοί οι παράγοντες που μνημονεύονται στο βιβλίο ‘Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ’ συνετέλεσαν ώστε να εξελιχθούν τα πράγματα έτσι όπως ακριβώς τα περιγράφει ο συγγραφέας του έργου.
Προσωπικά, ήταν η πρώτη φορά που διαβάζοντας ένα κείμενο ανάλογου περιεχομένου το χάρηκα τόσο πολύ. Φαίνεται πως ο αλησμόνητος ιδρυτής και πρώτος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, εκτός από την ικανότητά του στην πολιτική και στη συγγραφή βιβλίων που σχετίζονταν με το αντικείμενο της επιστήμης του, είχε και συγγραφικό ταλέντο γενικότερα. Υποστηρίζω κάτι τέτοιο για τον εξής λόγο: ενώ αναμφισβήτητα το κυρίως κείμενο του βιβλίου ‘Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ’ έχει ιστορικό περιεχόμενο και σημασία, και δεν ανήκει στον χώρο της μυθοπλασίας, ο συγγραφέας παραθέτει τα γεγονότα με τέτοιο τρόπο ώστε ο αναγνώστης να έχει την αίσθηση της αγωνίας που δημιουργείται όταν κανείς διαβάζει μια ιστορία κατασκοπείας.
Π. Σκούρτης
23 -2 -2008
4 Αυγ 2009
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ - ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΤΙΝΑΡΗΣ
ΧΡΩΣΤΟΥΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ
Μέσα στο διάστημα 2003 - 04 προέκυψε ο θάνατος τριών σημαντικών εκπροσώπων από το χώρο της Λαϊκής Μουσικής, του Νίκου Καρανικόλα, του Μιχάλη Δασκαλάκη και του Θόδωρου Πολυκανδριώτη. Αυτό το συμβάν μας παρέπεμψε στο γεγονός ότι αρκετά χρόνια πριν από αυτούς είχαν φύγει δυο άλλοι ομότεχνοί τους. Ήταν νομίζω το 1999 που χάσαμε τους Χρήστο Κολοκοτρώνη και Αντώνη Κατινάρη.
Ο Χρήστος Κολοκοτρώνης ξεκίνησε από στιχουργός. Συνεργάστηκε με πολλούς συνθέτες στον χώρο του ειδικά με τον Μανώλη Χιώτη Κλασική επιτυχία τους το ‘Απόψε Φίλα με’, που πρωτοείπε ο Στέλιος Καζαντζίδης με την Καίτη Γκρεϋ και πιο μετά ερμήνευσε η Μαίρη Λίντα. Αργότερα ο Κολοκοτρώνης έγραψε και στίχους για δυο τραγούδια που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ερμήνευσαν η Πόλυ Πάνου και ο Πάνος Γαβαλάς αντίστοιχα Ήσαν τα κομμάτια ‘Σε Ποιο Βουνό’ και ‘Κάποιο Πρωινό στον Πειραιά’.
Έχω ακούσει πως σύμφωνα με κάποια μαρτυρία του, ο αναφερόμενος δημιουργός 'αναγκάστηκε' να γίνει και συνθέτης. Δεν γνωρίζω κατά πόσο αληθεύει η συγκεκριμένη πληροφορία, πάντως είναι γνωστό πως κάποια εποχή τα ονόματα των στιχουργών δεν αναφέρονταν στους δίσκους. Εκτός από δημιουργός αρκετών επιτυχιών, υπήρξε υποστηρικτής πολύ γνωστών -σήμερα τραγουδιστών. Κλασικό παράδειγμα η περίπτωση του Στράτου Διονυσίου. Τελευταία μάλιστα είχε αναδείξει τη Σία Λυμπέρη μια πολύ αξιόλογη - πλην όμως παραμελημένη από τις εταιρείες - ερμηνεύτρια. Την ίδια περίπου εποχή ηχογράφησε κι έναν δίσκο όπου ερμήνευσε ο ίδιος κάποια παλιά και καινούργια - τότε - τραγούδια του. Ο αναφερόμενος καλλιτέχνης είχε διευθύνει και κάποιο κέντρο που έφερε ως επωνυμία το επίθετό του. Το μαγαζί αυτό βρισκόταν - αν δεν κάνω λάθος - στην οδό Θηβών.
Σε αυτό το σημείο, προκειμένου να αποδείξουμε ότι υπάρχει κάποιος συνδετικός κρίκος μεταξύ των παλιών και των νεότερων εκπροσώπων της γνήσιας λαϊκής μουσικής, πρέπει να αναφέρουμε το εξής: Ένας από τους δασκάλους στο μπουζούκι για τον σημερινό σολίστα και αξιόλογο συνθέτη λαϊκών τραγουδιών Βαγγέλη Κορακάκη , υπήρξε ο Αντώνης Κατινάρης. Οι δυο σολίστες συνδέονταν επίσης με κάποια συγγένεια. Συγκεκριμένα, ο πατέρας του πρώτου ήταν ξάδελφος του δεύτερου.
Αντίθετα απ' ότι ίσως μαρτυράει το επώνυμό του, ο Κατινάρης είχε γεννηθεί στα Χανιά. Ήταν το 1933. Σύμφωνα με μαρτυρία του στιχουργού Τάκη Κωλέτη, ο πρώτος μαζί με τον - ομότεχνό του από πλευράς ενασχόλησης με τη σύνθεση - Βασίλη Βασιλειάδη, ήσαν οι βασικοί τροφοδότες της λαϊκής δισκογραφίας στη δεκαετία 60 - 70. Κατά καιρούς, τόσο ο Κατινάρης όσο και ο Βασιλειάδης είχαν κατηγορηθεί για κλοπή μελωδιών από ομότεχνούς τους. Ανεξάρτητα από το αν κάτι τέτοιο αληθεύει ή όχι, πρόκειται πιστεύουμε για δυο μουσικοσυνθέτες με πολύ ταλέντο.
Την εποχή που εγώ πρωτάκουγα τα τραγούδια του πρώτου από τους δυο συνθέτες που μόλις αναφέραμε, δεν ήξερα πως υπήρχαν δυο διαφορετικά είδη μπουζουκιών. Μετά όταν πληροφορήθηκα για την ύπαρξη του τρίχορδου κι άρχισα να θαυμάζω τον ήχο του, έμαθα επίσης ότι ο συγκεκριμένος μουσικός έπαιζε τρίχορδο μπουζούκι. Πάντως –κατά την προσωπική μου γνώμη - πιο ενδεικτικός για το είδος του μπουζουκιού που παίζει ο Αντώνης Κατινάρης, είναι ο ήχος ο οποίος ακούγεται σε κάποια ηχογράφηση που έγινε στο τραγούδι του Μάρκου ‘Ο Μαθητής’. Στον συγκεκριμένο δίσκο, το κομμάτι ερμηνεύει ο Πρόδρομος Τσαουσάκης ενώ σολίστας και τραγουδιστής προσφωνούν και παινεύουν ο ένας τον άλλο.
Ο αναφερόμενος μουσικός μαζί με τον σολίστα και δεξιοτέχνη - επίσης του τρίχορδου μπουζουκιού - Σπύρο Λιόση - αποτέλεσαν το πιο διάσημο ντουέτο μπουζουξήδων μετά από τους Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη.* Το ντουέτο Κατινάρης Λιόσης, συμμετείχε ιδιαίτερα στην ορχήστρα που συνόδευε τον Πάνο Γαβαλά. Ο πρώτος από τους δύο έγραψε και τη μουσική σε πολλά τραγούδια.. Αυτά που είναι πιο αντιπροσωπευτικά - κατά την προσωπική μας γνώμη –του συνθετικού του ύφους, τα έχει ερμηνεύσει ο Στράτος Διονυσίου. ‘Μπαγλαμάδες και Μπουζούκια’, ‘Η Ψευτιά του Κόσμου’ και πολλά άλλα. Επίσης πριν από τον Τάκη Σούκα και τον Τάκη Μουσαφίιρη,- όπως επίσης πιστεύω από τον Αντώνη Ρεπάνη και τον Άκη Πάνου - αυτός που συνέθεσε τα πρώτα αξιόλογα τραγούδια τα οποία ερμήνευσε ο Γιώργος Μαργαρίτης, ήταν ο Αντώνης Κατινάρης. Απ' αυτά ξεχωρίζει ένα κομμάτι με τίτλο ‘Το Καλλίτερο Αλάνι’. Αυτό το ζεϊμπέκικο βασίζεται πάνω σε στίχους της λαϊκής τραγουδίστριας - αν δεν κάνω λάθος και συντρόφου του συνθέτη - Σίας Ροζάκη. Όμως τα συγκεκριμένα κομμάτια θάφτηκαν μέσα σε σωρεία τραγουδιών κατώτερης ποιότητας που εκείνη την εποχή απέδιδε ο τραγουδιστής. Υπήρξαν φορές που ο συνθέτης ερμήνευσε και ο ίδιος κάποια τραγούδια του. Κι αυτό καλώς έγινε μιας και – πάλι κατά την προσωπική μας γνώμη - είχε φωνή θαυμάσια, δηλαδή αντιπροσωπευτική για το μουσικό είδος που υπηρετούσε. Δυο απ' αυτές τις συνθέσεις είναι τα κομμάτια ‘Λάλι – Λάλι’ και ‘Είμαι Παιδί Τζιμάνι’.
Αν δεν κάνω λάθος, ο Κατινάρης έμενε στην Καισαριανή. Σύμφωνα όμως με μαρτυρία του μαθητή του Βαγγέλη Κορακάκη, αυτός τον συναντούσε πιο πολύ σ' ένα κτήμα της οικογένειας στη Νέα Μάκρη. Ο εκλιπών δημιουργός άφησε στο πόδι του την κόρη του Μαρία. Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη ερμηνεύτρια, ειδικά, πιστεύουμε, σμυρναίικων τραγουδιών.
Π. Σκούρτης
10 - 7 - 2009
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
*Έχω την εντύπωση ότι ο Αντώνης Κατινάρης συνεργάστηκε και με το ντουέτο Κώστα Παπαδόπουλου - Λάκη Καρνέζη. Ήταν για τις ανάγκες της ηχογράφησης στο τραγούδι του πρώτου ‘Τι να σου Κάνει Μια Καρδιά’. Γι' αυτό άλλωστε και το ύφος του παιξίματος θυμίζει κάπως τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Το χασάπικο αυτό - σε στίχους της μεγάλης λαϊκής μας ποιήτριας Ευτυχίας Παπαγιανοπούλου - ερμήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης.
Μέσα στο διάστημα 2003 - 04 προέκυψε ο θάνατος τριών σημαντικών εκπροσώπων από το χώρο της Λαϊκής Μουσικής, του Νίκου Καρανικόλα, του Μιχάλη Δασκαλάκη και του Θόδωρου Πολυκανδριώτη. Αυτό το συμβάν μας παρέπεμψε στο γεγονός ότι αρκετά χρόνια πριν από αυτούς είχαν φύγει δυο άλλοι ομότεχνοί τους. Ήταν νομίζω το 1999 που χάσαμε τους Χρήστο Κολοκοτρώνη και Αντώνη Κατινάρη.
Ο Χρήστος Κολοκοτρώνης ξεκίνησε από στιχουργός. Συνεργάστηκε με πολλούς συνθέτες στον χώρο του ειδικά με τον Μανώλη Χιώτη Κλασική επιτυχία τους το ‘Απόψε Φίλα με’, που πρωτοείπε ο Στέλιος Καζαντζίδης με την Καίτη Γκρεϋ και πιο μετά ερμήνευσε η Μαίρη Λίντα. Αργότερα ο Κολοκοτρώνης έγραψε και στίχους για δυο τραγούδια που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ερμήνευσαν η Πόλυ Πάνου και ο Πάνος Γαβαλάς αντίστοιχα Ήσαν τα κομμάτια ‘Σε Ποιο Βουνό’ και ‘Κάποιο Πρωινό στον Πειραιά’.
Έχω ακούσει πως σύμφωνα με κάποια μαρτυρία του, ο αναφερόμενος δημιουργός 'αναγκάστηκε' να γίνει και συνθέτης. Δεν γνωρίζω κατά πόσο αληθεύει η συγκεκριμένη πληροφορία, πάντως είναι γνωστό πως κάποια εποχή τα ονόματα των στιχουργών δεν αναφέρονταν στους δίσκους. Εκτός από δημιουργός αρκετών επιτυχιών, υπήρξε υποστηρικτής πολύ γνωστών -σήμερα τραγουδιστών. Κλασικό παράδειγμα η περίπτωση του Στράτου Διονυσίου. Τελευταία μάλιστα είχε αναδείξει τη Σία Λυμπέρη μια πολύ αξιόλογη - πλην όμως παραμελημένη από τις εταιρείες - ερμηνεύτρια. Την ίδια περίπου εποχή ηχογράφησε κι έναν δίσκο όπου ερμήνευσε ο ίδιος κάποια παλιά και καινούργια - τότε - τραγούδια του. Ο αναφερόμενος καλλιτέχνης είχε διευθύνει και κάποιο κέντρο που έφερε ως επωνυμία το επίθετό του. Το μαγαζί αυτό βρισκόταν - αν δεν κάνω λάθος - στην οδό Θηβών.
Σε αυτό το σημείο, προκειμένου να αποδείξουμε ότι υπάρχει κάποιος συνδετικός κρίκος μεταξύ των παλιών και των νεότερων εκπροσώπων της γνήσιας λαϊκής μουσικής, πρέπει να αναφέρουμε το εξής: Ένας από τους δασκάλους στο μπουζούκι για τον σημερινό σολίστα και αξιόλογο συνθέτη λαϊκών τραγουδιών Βαγγέλη Κορακάκη , υπήρξε ο Αντώνης Κατινάρης. Οι δυο σολίστες συνδέονταν επίσης με κάποια συγγένεια. Συγκεκριμένα, ο πατέρας του πρώτου ήταν ξάδελφος του δεύτερου.
Αντίθετα απ' ότι ίσως μαρτυράει το επώνυμό του, ο Κατινάρης είχε γεννηθεί στα Χανιά. Ήταν το 1933. Σύμφωνα με μαρτυρία του στιχουργού Τάκη Κωλέτη, ο πρώτος μαζί με τον - ομότεχνό του από πλευράς ενασχόλησης με τη σύνθεση - Βασίλη Βασιλειάδη, ήσαν οι βασικοί τροφοδότες της λαϊκής δισκογραφίας στη δεκαετία 60 - 70. Κατά καιρούς, τόσο ο Κατινάρης όσο και ο Βασιλειάδης είχαν κατηγορηθεί για κλοπή μελωδιών από ομότεχνούς τους. Ανεξάρτητα από το αν κάτι τέτοιο αληθεύει ή όχι, πρόκειται πιστεύουμε για δυο μουσικοσυνθέτες με πολύ ταλέντο.
Την εποχή που εγώ πρωτάκουγα τα τραγούδια του πρώτου από τους δυο συνθέτες που μόλις αναφέραμε, δεν ήξερα πως υπήρχαν δυο διαφορετικά είδη μπουζουκιών. Μετά όταν πληροφορήθηκα για την ύπαρξη του τρίχορδου κι άρχισα να θαυμάζω τον ήχο του, έμαθα επίσης ότι ο συγκεκριμένος μουσικός έπαιζε τρίχορδο μπουζούκι. Πάντως –κατά την προσωπική μου γνώμη - πιο ενδεικτικός για το είδος του μπουζουκιού που παίζει ο Αντώνης Κατινάρης, είναι ο ήχος ο οποίος ακούγεται σε κάποια ηχογράφηση που έγινε στο τραγούδι του Μάρκου ‘Ο Μαθητής’. Στον συγκεκριμένο δίσκο, το κομμάτι ερμηνεύει ο Πρόδρομος Τσαουσάκης ενώ σολίστας και τραγουδιστής προσφωνούν και παινεύουν ο ένας τον άλλο.
Ο αναφερόμενος μουσικός μαζί με τον σολίστα και δεξιοτέχνη - επίσης του τρίχορδου μπουζουκιού - Σπύρο Λιόση - αποτέλεσαν το πιο διάσημο ντουέτο μπουζουξήδων μετά από τους Κώστα Παπαδόπουλο και Λάκη Καρνέζη.* Το ντουέτο Κατινάρης Λιόσης, συμμετείχε ιδιαίτερα στην ορχήστρα που συνόδευε τον Πάνο Γαβαλά. Ο πρώτος από τους δύο έγραψε και τη μουσική σε πολλά τραγούδια.. Αυτά που είναι πιο αντιπροσωπευτικά - κατά την προσωπική μας γνώμη –του συνθετικού του ύφους, τα έχει ερμηνεύσει ο Στράτος Διονυσίου. ‘Μπαγλαμάδες και Μπουζούκια’, ‘Η Ψευτιά του Κόσμου’ και πολλά άλλα. Επίσης πριν από τον Τάκη Σούκα και τον Τάκη Μουσαφίιρη,- όπως επίσης πιστεύω από τον Αντώνη Ρεπάνη και τον Άκη Πάνου - αυτός που συνέθεσε τα πρώτα αξιόλογα τραγούδια τα οποία ερμήνευσε ο Γιώργος Μαργαρίτης, ήταν ο Αντώνης Κατινάρης. Απ' αυτά ξεχωρίζει ένα κομμάτι με τίτλο ‘Το Καλλίτερο Αλάνι’. Αυτό το ζεϊμπέκικο βασίζεται πάνω σε στίχους της λαϊκής τραγουδίστριας - αν δεν κάνω λάθος και συντρόφου του συνθέτη - Σίας Ροζάκη. Όμως τα συγκεκριμένα κομμάτια θάφτηκαν μέσα σε σωρεία τραγουδιών κατώτερης ποιότητας που εκείνη την εποχή απέδιδε ο τραγουδιστής. Υπήρξαν φορές που ο συνθέτης ερμήνευσε και ο ίδιος κάποια τραγούδια του. Κι αυτό καλώς έγινε μιας και – πάλι κατά την προσωπική μας γνώμη - είχε φωνή θαυμάσια, δηλαδή αντιπροσωπευτική για το μουσικό είδος που υπηρετούσε. Δυο απ' αυτές τις συνθέσεις είναι τα κομμάτια ‘Λάλι – Λάλι’ και ‘Είμαι Παιδί Τζιμάνι’.
Αν δεν κάνω λάθος, ο Κατινάρης έμενε στην Καισαριανή. Σύμφωνα όμως με μαρτυρία του μαθητή του Βαγγέλη Κορακάκη, αυτός τον συναντούσε πιο πολύ σ' ένα κτήμα της οικογένειας στη Νέα Μάκρη. Ο εκλιπών δημιουργός άφησε στο πόδι του την κόρη του Μαρία. Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη ερμηνεύτρια, ειδικά, πιστεύουμε, σμυρναίικων τραγουδιών.
Π. Σκούρτης
10 - 7 - 2009
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
*Έχω την εντύπωση ότι ο Αντώνης Κατινάρης συνεργάστηκε και με το ντουέτο Κώστα Παπαδόπουλου - Λάκη Καρνέζη. Ήταν για τις ανάγκες της ηχογράφησης στο τραγούδι του πρώτου ‘Τι να σου Κάνει Μια Καρδιά’. Γι' αυτό άλλωστε και το ύφος του παιξίματος θυμίζει κάπως τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Το χασάπικο αυτό - σε στίχους της μεγάλης λαϊκής μας ποιήτριας Ευτυχίας Παπαγιανοπούλου - ερμήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης.
Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ, ΤΟ ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΚΑΙ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΑΛΕΖΑΣ
Τα είδη Τραγουδιού που ανήκουν στην Παραδοσιακή μας Λαϊκή Μουσική είναι δύο: το Δημοτικό και το Ρεμπέτικο. Kακώς γίνεται διαχωρισμός μεταξύ Λαϊκού και Δημοτικού τραγουδιού. Λαϊκό δεν είναι μόνο το Ρεμπέτικο, απλώς αυτό είναι το Αστικό Λαϊκό, ενώ το Δημοτικό είναι εκείνο της Υπαίθρου. Και τα δύο αυτά είδη διαπνέονται από κάποιο παράπονο. Όμως, το παράπονο που βγαίνει από το Ρεμπέτικο προσωπικά δεν μ’ ενοχλεί, ίσως επειδή - τουλάχιστον τις περισσότερες φορές - είναι τραχύ. Απεναντίας, το παράπονο που βγάζει το Δημοτικό, ηχούσε στ’ αυτιά μου ως κλαψιάρικο και μισοκακόμοιρο. Δηλαδή, ενώ δεν μπορώ να ισχυριστώ πως δεν εκτιμούσα το δημοτικό τραγούδι γενικά ως μουσικό είδος, με απωθούσε ο τρόπος με τον οποίο συχνά αποδιδόταν, τόσο από πλευράς παιξίματος, όσο και ερμηνείας.
Ομολογώ ότι τα συναισθήματά μου απέναντι στο Δημοτικό υπήρξαν ανάμεικτα. Αυτά όμως ίσχυαν μέχρι τη στιγμή που άκουσα τις ερμηνείες της Γιώτας Βέη και του Παναγιώτη Λάλεζα . Η χροιά στις φωνές και των δυο αυτών καλλιτεχνών διαθέτει μια ιδιαίτερη γλυκύτητα και τούτο ακριβώς είναι το στοιχείο που, πιστεύω, ότι ταιριάζει στην ερμηνευτική απόδοση του συγκεκριμένου μουσικού είδους.
Ειδικά για τον Λάλεζα, πρέπει να πω το εξής: από την πρώτη στιγμή που τον άκουσα, διαισθάνθηκα ότι ο αναφερόμενος καλλιτέχνης έχει μάλλον ξεχωριστή επίδοση σε εκείνο το είδος του Δημοτικού που ονομάζουμε Κλέφτικο. Θεωρώ πως το Κλέφτικο είναι ένα πολύ ιδιαίτερο είδος Δημοτικού Τραγουδιού. Πέρα από την βαριά ιστορική κληρονομιά που κουβαλάει, υπάρχει και ένα άλλο στοιχείο που με ωθεί σε αυτό το συμπέρασμα. Αν δεν κάνω λάθος, αρκετές από τις δημιουργίες που ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία, είτε δεν προσφέρονται για χορό είτε, όταν καταλήγουν σε έναν συγκεκριμένο χορευτικό ρυθμό, αυτός είναι μάλλον υποτυπώδης. Τούτο οδηγεί τους ακροατές στο να επικεντρώσουν την προσοχή τους πιο πολύ στην ερμηνεία παρά στη μουσική (στο ρυθμό), πράγμα που σημαίνει πως οι καλλιτέχνες που αποδίδουν τραγουδιστικά τα συγκεκριμένα κομμάτια είναι αναγκαίο να διαθέτουν μεγάλη γκάμα φωνητικών δυνατοτήτων καθώς και τεράστιο εύρος φωνής.
Απ’ ό,τι διαπίστωσα στην πορεία, σε σχέση με τις ικανότητες του Παναγιώτη Λάλεζα στο προαναφερόμενο είδος Δημοτικού Τραγουδιού, τελικά δεν έπεσα έξω. Εντελώς πρόσφατα, βρέθηκε στα χέρια μου η σειρά τραγουδιών που πριν από οχτώ χρόνια είχε ηχογραφήσει ο αναφερόμενος καλλιτέχνης. Πρόκειται για έναν δίσκο που φέρει ακριβώς τον τίτλο ‘ΚΛΕΦΤΙΚΑ’. Δυστυχώς σ’ αυτόν δεν περιλαμβάνεται το κομμάτι «Ποιος Είναι ο πιο Γρήγορος». Το είχα ακούσει από τον Λάλεζα όχι μόνο στις ηχογραφήσεις που έκανε όταν ήταν μικρός - ως παιδί θαύμα - αλλά κι αργότερα και οι εντυπώσεις που μου άφησε ήταν ιδιαίτερα θετικές. Στον δίσκο ‘ΚΛΕΦΤΙΚΑ’ όμως υπάρχει μια παραλλαγή του τραγουδιού «Τρυγώνα», που ενώ κυρίως παίζεται σε ελεύθερο ρυθμό, περιλαμβάνει κι αυτόν του συρτού και όχι του τσάμικου, όπως συμβαίνει στην ηχογράφηση του ίδιου τραγουδιού που είχε κάνει ο Τάκης Καρναβάς. Με την ευκαιρία αυτή να πούμε ότι η ηχογράφηση με τον Καρναβά έγινε με την οργανική συνοδεία του Βασίλη Σούκα, ενώ σ’ αυτή με τον Λάλεζα κλαρίνο παίζει ο Γιώργος Κοτσίνης. Ο Κοτσίνης παίζει κλαρίνο όχι μόνο στο συγκεκριμένο τραγούδι αλλά και σ’ όλο το δίσκο.
Π. Σκούρτης
7 -6 - 2008
29 Ιουν 2009
ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ
ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ
ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ
ΠΟΥ ΟΜΩΣ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΤΟΣΕΣ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ,
ΟΣΕΣ ΚΙ ΕΝΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Πρωτοδιάβασα για τη συγγραφέα Λένα Μαντά σε μια αναφορά σχετικά με το μυθιστόρημά της ΘΕΑΝΩ, Η ΛΥΚΑΙΝΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. Έτσι, μου είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι μ’ αυτό το βιβλίο ήταν που έκανε το ντεμπούτο της στη λογοτεχνία. Αλλά αργότερα πληροφορήθηκα ότι είχε προηγηθεί το μυθιστόρημα ΒΑΛΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΩΔΕΚΑ ΘΕΟΥΣ. Τα τρία βιβλία της που έχουν πρόσφατα εκδοθεί είναι: Η ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ, Η ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΣΕ ΓΝΩΡΙΣΑ και ΕΡΩΤΑΣ ΣΑΝ ΒΡΟΧΗ. Εδώ όμως θ’ ασχοληθούμε με το βιβλίο που τιτλοφορείται ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ και το οποίο κατά καιρούς εξακολουθεί ακόμα να βρίσκεται στον κατάλογο των ευπώλητων. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «ΨΥΧΟΓΙΟΣ»
Η ιστορία αρχίζει σ’ ένα χωριό στον Όλυμπο. Εκεί, σε κάποιο σπίτι που - όπως μαρτυρεί ο τίτλος του βιβλίου - βρίσκεται δίπλα σ’ ένα ποτάμι, ζει η οικογένεια του Γεράσιμου και της Θεοδώρας. Μετά το θάνατο του πατέρα, η λαχτάρα των πέντε κοριτσιών του να φύγουν από τον τόπο τους, είναι πολύ έντονη. Τόσο έντονη, ώστε η τέταρτη από τις κόρες, η Πολυξένη - στην οποία σε αντίθεση με τις αδελφές της δεν έχει ακόμα παρουσιαστεί η κατάλληλη ευκαιρία για να ξεφύγει από τη μονότονη ζωή που της προσφέρει το σπίτι δίπλα στο ποτάμι - αποφασίζει να ‘αποδράσει’, ακολουθώντας έναν περιοδεύοντα θίασο που σταματάει για λίγο στο χωριό της.
Στη συνέχεια, οι εκπλήξεις είναι αναρίθμητες, τόσο για τις πέντε νεαρές γυναίκες όσο και για τους αναγνώστες του βιβλίου. Πρόκειται για μια ιστορία που στην ουσία είναι κοινωνικού περιεχομένου, στις ανατροπές όμως που υπάρχουν σ’ αυτήν, μπορούμε να διακρίνουμε στοιχεία που συνήθως συναντά κανείς σε αστυνομικό μυθιστόρημα.
Σ’ αυτό το μυθιστόρημα της Μαντά δύο είναι τα χαρακτηριστικά που κυρίως μας εντυπωσιάζουν. Αφενός η δυναμική με την οποία η συγγραφέας αποδίδει τις περιγραφές από τη ζωή των πέντε γυναικών - που βιώνουν καταστάσεις τόσο διαφορετικές, εντούτοις παράλληλες - και αφετέρου το εξής γεγονός: από ένα σημείο και μετά πιστεύουμε πως γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο θα ‘τερματιστούν’ οι περιπέτειες των πέντε γυναικών των οποίων τις ζωές παρακολουθήσαμε. Εντούτοις, ώσπου να φτάσουμε στην τελική έκβαση, η Μαντά καταφέρνει και πάλι να μας κρατήσει σε αγωνία.
Η μόνη ένσταση που θα μπορούσε να προβάλει κανείς είναι η σπουδή με την οποία η συγγραφέας καλύπτει το πρώτο μέρος της ιστορίας, δηλαδή το διάστημα που μεσολαβεί από την παιδική ηλικία των κοριτσιών μέχρι την ‘απόδρασή’ τους. Κάποιες φορές δίνεται η εντύπωση ότι η μυθιστοριογράφος βιάζεται να ολοκληρώσει το κομμάτι που αναφέρεται στην περίοδο πριν τη φυγή των κοριτσιών, προκειμένου να δώσει έμφαση στην περιγραφή της ζωής τους μακριά από τον γενέθλιο τόπο τους. Η εντύπωση αυτή δημιουργείται κυρίως επειδή στο πρώτο μέρος του βιβλίου η γραφή είναι ενιαία, δηλαδή δεν χωρίζεται σε κεφάλαια, με την εισαγωγή ν’ αποτελεί το μόνο κομμάτι που είναι ξέχωρο από το κυρίως κείμενο. Αντιθέτως, στο δεύτερο μέρος, η Μαντά αφιερώνει κεφάλαια εξαιρετικά μακροσκελή στη ζωή της καθεμιάς από τις κοπέλες. Αλλά αυτό που φαίνεται ως αδύνατο σημείο στη γραφή του βιβλίου, πιθανόν τελικά να δικαιολογείται. Ίσως η λογοτέχνις επέλεξε αυτόν τον τρόπο αφήγησης προκειμένου να προσδώσει στη γραφή της το ρυθμό που ακολουθεί η ροή του ποταμού. Γιατί, όπως πολλές φορές επισημαίνεται με διάφορους τρόπους από τη Θεοδώρα, αλλά επίσης τονίζεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, ‘έτσι κυλάει και η ζωή’.
Π. Σκούρτης
29 -6 -2009
28 Ιουν 2009
Ο ΚΟΥΤΣΑΓΓΕΛΙΔΗΣ, ΤΑ ΜΟΥΡΜΟΥΡΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ‘Ο ΜΕΜΕΤΗΣ’
Στην ορχήστρα που συμμετέχει στο τηλεοπτικό - μουσικό πρόγραμμα του Κώστα Φέρρη ‘Ονείρου Ελλάς’, βρίσκεται, μεταξύ των οργανοπαιχτών, και ο Μάνος Κουτσαγγελίδης. Εκτός από σπουδαίος μουσικός - δεξιοτέχνης στο κανονάκι – ο Κουτσαγγελίδης είναι και εκπληκτικός τραγουδιστής με ιδιαίτερη επίδοση στα κομμάτια Σμυρναίικου ύφους και μάλιστα σε αυτά όπου περιλαμβάνονται και αμανέδες. Η πιο πρόσφατη εμφάνιση του Κουτσαγγελίδη ως μουσικού στη δισκογραφία πρέπει να είναι αυτή που έκανε στον δίσκο ΥΜΝΟΙ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ, με την κορυφαία ερμηνεύτρια του Δημοτικού Τραγουδιού Γιώτα Βέη. Την επιμέλεια και ενορχήστρωση του συγκεκριμένου δίσκου- ο οποίος είχε κυκλοφορήσει πέρσι το Πάσχα - είχε αναλάβει ο συνθέτης Μιχάλης Νικολούδης.
Σε κάποια από τις πρόσφατες εκπομπές του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’, η οποία ήταν αφιερωμένη στα μουρμούρικα - δηλαδή τα ρεμπέτικα τραγούδια ανωνύμων συνθετών - ακούστηκε και το ζεϊμπέκικο ‘Ο Μεμέτης’. Ωστόσο, ο επιμελητής και παρουσιαστής της εκπομπής - ο γνωστός σκηνοθέτης Κώστας Φέρρης - διατείνεται πως το αναφερόμενο τραγούδι ανήκει σε επώνυμο δημιουργό, τον συνθέτη, Σωτήρη Γαβαλά. Ο ίδιος συνθέτης φέρεται να είναι δημιουργός και του τραγουδιού ‘Ηρωίνη και Μαυράκι’, που είναι γνωστό και με τον τίτλο ‘Να Ξεφύγω δεν Μπορούσα’.
Στη συγκεκριμένη εκπομπή το τραγούδι ‘Ο Μεμέτης’, απέδωσε ο εγγονός του κορυφαίου Παγιουμτζή, Στράτος Γεωργιόπουλος, με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Πρόκειται για ένα ζεϊμπέκικο που είναι έτσι κι αλλιώς βαρύ. Εντούτοις, κατά τη διάρκεια μιας ιδιωτικής συνάντησης με τον αναφερόμενο καλλιτέχνη, το ίδιο τραγούδι αποδόθηκε με μια πολύ αλλιώτικη ερμηνεία που πιστεύω ότι του ταιριάζει περισσότερο από εκείνη στην εκπομπή. Θεωρώ ότι μεγάλο ρόλο σ’ αυτό έπαιξε το εξής γεγονός: η μελωδία του τραγουδιού παίχτηκε μ’ έναν κοφτό και ιδιαίτερα μερακλίδικο τρόπο. Βέβαια θα ήθελα να πω ότι σε καμία περίπτωση δεν επιθυμώ να υποτιμήσω το παίξιμο του δεξιοτέχνη Γιώργου Κουτουλάκη που συνοδεύει το Στράτο στην εκπομπή ‘Ονείρου Ελλάς’. Απλώς πιστεύω ότι ο τρόπος με τον οποίο, στη συνάντησή μας, έπαιζε το μπουζούκι ο φίλος και πολλά υποσχόμενος σολίστας Νικόλας Βέττας, βοήθησε ώστε ο ερμηνευτής να δώσει στο τραγούδι αυτή την ιδιαίτερη χροιά.
Με την ευκαιρία θα ήθελα να πω ότι κάποια από τα κομμάτια που τραγουδήθηκαν σ’ αυτή την ιδιωτική συνάντηση υπάρχουν σε μια ηχογράφηση που όμως έγινε αποκλειστικά για το προσωπικό μου αρχείο. Δυστυχώς το συγκεκριμένο κομμάτι δεν προλάβαμε να το συμπεριλάβουμε. Αλλά το εγχείρημα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, οπότε ελπίζω το εν λόγω τραγούδι να αποδοθεί με την ίδια επιτυχία όπως στην πρώτη μας συνάντηση και να περιληφθεί σ’ αυτή την ηχογράφηση στο μέλλον.
Π. Σκούρτης
25 -5 - 2009
Σε κάποια από τις πρόσφατες εκπομπές του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’, η οποία ήταν αφιερωμένη στα μουρμούρικα - δηλαδή τα ρεμπέτικα τραγούδια ανωνύμων συνθετών - ακούστηκε και το ζεϊμπέκικο ‘Ο Μεμέτης’. Ωστόσο, ο επιμελητής και παρουσιαστής της εκπομπής - ο γνωστός σκηνοθέτης Κώστας Φέρρης - διατείνεται πως το αναφερόμενο τραγούδι ανήκει σε επώνυμο δημιουργό, τον συνθέτη, Σωτήρη Γαβαλά. Ο ίδιος συνθέτης φέρεται να είναι δημιουργός και του τραγουδιού ‘Ηρωίνη και Μαυράκι’, που είναι γνωστό και με τον τίτλο ‘Να Ξεφύγω δεν Μπορούσα’.
Στη συγκεκριμένη εκπομπή το τραγούδι ‘Ο Μεμέτης’, απέδωσε ο εγγονός του κορυφαίου Παγιουμτζή, Στράτος Γεωργιόπουλος, με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Πρόκειται για ένα ζεϊμπέκικο που είναι έτσι κι αλλιώς βαρύ. Εντούτοις, κατά τη διάρκεια μιας ιδιωτικής συνάντησης με τον αναφερόμενο καλλιτέχνη, το ίδιο τραγούδι αποδόθηκε με μια πολύ αλλιώτικη ερμηνεία που πιστεύω ότι του ταιριάζει περισσότερο από εκείνη στην εκπομπή. Θεωρώ ότι μεγάλο ρόλο σ’ αυτό έπαιξε το εξής γεγονός: η μελωδία του τραγουδιού παίχτηκε μ’ έναν κοφτό και ιδιαίτερα μερακλίδικο τρόπο. Βέβαια θα ήθελα να πω ότι σε καμία περίπτωση δεν επιθυμώ να υποτιμήσω το παίξιμο του δεξιοτέχνη Γιώργου Κουτουλάκη που συνοδεύει το Στράτο στην εκπομπή ‘Ονείρου Ελλάς’. Απλώς πιστεύω ότι ο τρόπος με τον οποίο, στη συνάντησή μας, έπαιζε το μπουζούκι ο φίλος και πολλά υποσχόμενος σολίστας Νικόλας Βέττας, βοήθησε ώστε ο ερμηνευτής να δώσει στο τραγούδι αυτή την ιδιαίτερη χροιά.
Με την ευκαιρία θα ήθελα να πω ότι κάποια από τα κομμάτια που τραγουδήθηκαν σ’ αυτή την ιδιωτική συνάντηση υπάρχουν σε μια ηχογράφηση που όμως έγινε αποκλειστικά για το προσωπικό μου αρχείο. Δυστυχώς το συγκεκριμένο κομμάτι δεν προλάβαμε να το συμπεριλάβουμε. Αλλά το εγχείρημα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, οπότε ελπίζω το εν λόγω τραγούδι να αποδοθεί με την ίδια επιτυχία όπως στην πρώτη μας συνάντηση και να περιληφθεί σ’ αυτή την ηχογράφηση στο μέλλον.
Π. Σκούρτης
25 -5 - 2009
Άστρο
ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΣΒΗΣΟΥΝ ΤΟ ΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ
Το άστρο του Στράτου Γεωργιόπουλου έχει αρχίσει ν’ ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά. Εκτός από τις εμφανίσεις του στο πρόγραμμα Ονείρου Ελλάς και στο κέντρο Αστέρια, του παρουσιάστηκαν στο μεταξύ κι άλλες προτάσεις. Έχει ήδη εμφανιστεί στο τηλεοπτικό πρόγραμμα του Άκη Παυλόπουλου ΤΟ ΠΑΡΤΙ ΤΗΣ ΖΩΗ ΣΟΥ, εκπομπή στην οποία θα συμμετάσχει κι αύριο, δηλαδή την Κυριακή 1η Μαρτίου. Παράλληλα, του να συμμετάσχει σε εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού 902 ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΑ FM.
Ωστόσο δεν άργησαν να βρεθούν κάποιοι που ν αμφισβητήσουν την αξία του αναφερόμενου καλλιτέχνη. Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες μεταξύ αυτών βρίσκεται και μια καθηγήτρια μουσικής. Η εν λόγω επικρίτρια υποστηρίζει ότι η φωνή του Γεωργιόπουλου δεν έχει καμμιά σχέση μ’ αυτή του αείμνηστου παππού από την πλευρά της μητέρας του, του Στράτου Παγιουμτζή. Ο εγγονός του κορυφαίου καλλιτέχνη είναι λέει φάλτσος και με τον τρόπο που αποδίδει τα τραγούδια δεν προσεγγίζει καθόλου τις ερμηνείες που είχαν γίνει στις πρώτες ηχογραφήσεις τους.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν τα μουσικολογικά κριτήρια σύμφωνα με τα οποία υποστηρίζεται πως υπάρχουν ατέλειες στην ερμηνεία του εν λόγω τραγουδιστή, είναι σωστά ή όχι. Είμαι όμως σχεδόν σίγουρος πως αν η φωνή του νεότερου Στράτου έμοιαζε έστω και φαινομενικά με του δημοφιλούς παππού του - πράγμα που σε καμμιά περίπτωση δεν ισχύει - σίγουρα θα έβρισκαν πάλι πάτημα για να πούνε πως προσπαθεί να τον μιμηθεί. Επιπλέον φοβάμαι πως αν μελετάμε τις φωνές καλλιτεχνών του Ρεμπέτικου με μοσικολογικά και μόνο κριτήρια, τότε χάσαμε το παιχνίδι. Μ’ αυτή τη λογική, το Μάρκο Βαμβακάρη που η χροιά της φωνής του καθόρισε τον τρόπο ερμηνείας σ’ ένα ολόκληρο μουσικό είδος, θα έπρεπε να τον είχαμε ρίξει στα Τάρταρα, αφού τον αποκαλούσαν όχι μόνο βραχνοκόκορα αλλά και γάιδαρο. Σημασία στις φωνές που αντιπροσωπεύουν αυτό το μουσικό είδος – δηλαδή το Ρεμπέτικο και ιδιαίτερα το Πειραιώτικο που εκπροσωπεί ο Μάρκος - έχουν το μεράκι και η αυθεντικότητα με τα οποία βγαίνει η ερμηνεία.
Σίγουρα ο καθένας διατηρεί το δικαίωμα να κάνει ακόμα και αρνητική κριτική. Όταν όμως φτάσει στο σημείο να διερωτάται γιατί ο τάδε καλλιτέχνης τραγουδάει στο δείνα μαγαζί - ή ακόμα και γιατί τραγουδάει - γενικότερα - τότε πιστεύω πως αυτή η κριτική εξυπηρετεί άλλους σκοπούς.
Π. Σκούρτης
28 - 2 - 2009
Το άστρο του Στράτου Γεωργιόπουλου έχει αρχίσει ν’ ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά. Εκτός από τις εμφανίσεις του στο πρόγραμμα Ονείρου Ελλάς και στο κέντρο Αστέρια, του παρουσιάστηκαν στο μεταξύ κι άλλες προτάσεις. Έχει ήδη εμφανιστεί στο τηλεοπτικό πρόγραμμα του Άκη Παυλόπουλου ΤΟ ΠΑΡΤΙ ΤΗΣ ΖΩΗ ΣΟΥ, εκπομπή στην οποία θα συμμετάσχει κι αύριο, δηλαδή την Κυριακή 1η Μαρτίου. Παράλληλα, του να συμμετάσχει σε εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού 902 ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΑ FM.
Ωστόσο δεν άργησαν να βρεθούν κάποιοι που ν αμφισβητήσουν την αξία του αναφερόμενου καλλιτέχνη. Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες μεταξύ αυτών βρίσκεται και μια καθηγήτρια μουσικής. Η εν λόγω επικρίτρια υποστηρίζει ότι η φωνή του Γεωργιόπουλου δεν έχει καμμιά σχέση μ’ αυτή του αείμνηστου παππού από την πλευρά της μητέρας του, του Στράτου Παγιουμτζή. Ο εγγονός του κορυφαίου καλλιτέχνη είναι λέει φάλτσος και με τον τρόπο που αποδίδει τα τραγούδια δεν προσεγγίζει καθόλου τις ερμηνείες που είχαν γίνει στις πρώτες ηχογραφήσεις τους.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν τα μουσικολογικά κριτήρια σύμφωνα με τα οποία υποστηρίζεται πως υπάρχουν ατέλειες στην ερμηνεία του εν λόγω τραγουδιστή, είναι σωστά ή όχι. Είμαι όμως σχεδόν σίγουρος πως αν η φωνή του νεότερου Στράτου έμοιαζε έστω και φαινομενικά με του δημοφιλούς παππού του - πράγμα που σε καμμιά περίπτωση δεν ισχύει - σίγουρα θα έβρισκαν πάλι πάτημα για να πούνε πως προσπαθεί να τον μιμηθεί. Επιπλέον φοβάμαι πως αν μελετάμε τις φωνές καλλιτεχνών του Ρεμπέτικου με μοσικολογικά και μόνο κριτήρια, τότε χάσαμε το παιχνίδι. Μ’ αυτή τη λογική, το Μάρκο Βαμβακάρη που η χροιά της φωνής του καθόρισε τον τρόπο ερμηνείας σ’ ένα ολόκληρο μουσικό είδος, θα έπρεπε να τον είχαμε ρίξει στα Τάρταρα, αφού τον αποκαλούσαν όχι μόνο βραχνοκόκορα αλλά και γάιδαρο. Σημασία στις φωνές που αντιπροσωπεύουν αυτό το μουσικό είδος – δηλαδή το Ρεμπέτικο και ιδιαίτερα το Πειραιώτικο που εκπροσωπεί ο Μάρκος - έχουν το μεράκι και η αυθεντικότητα με τα οποία βγαίνει η ερμηνεία.
Σίγουρα ο καθένας διατηρεί το δικαίωμα να κάνει ακόμα και αρνητική κριτική. Όταν όμως φτάσει στο σημείο να διερωτάται γιατί ο τάδε καλλιτέχνης τραγουδάει στο δείνα μαγαζί - ή ακόμα και γιατί τραγουδάει - γενικότερα - τότε πιστεύω πως αυτή η κριτική εξυπηρετεί άλλους σκοπούς.
Π. Σκούρτης
28 - 2 - 2009
Νέα εποχή
Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ ΣΤΟ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Φαίνεται πως κάθε εποχή έχει τον «δικό της Στράτο» στον χώρο του Λαϊκού Τραγουδιού.,αφού στη δεκαετία του ’30, μεσουρανούσε ο Στράτος Παγιουμτζής και μετέπειτα σειρά είχε ο Διονυσίου. Βέβαια, η σταδιοδρομία του τελευταίου - ο οποίος μεσουρανούσε στη δεκαετία του ’70- είχε διακοπεί απότομα οπότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης άρχισε μια νέα καριέρα στα χρόνια του ’80. Όσο για σήμερα, υπάρχει ο εγγονός του Παγιουμτζή, ο, Στράτος Γιωργιόπουλος.
Στις μέρες μας, με πολλούς νέους εκπροσώπους του τραγουδιού, στον λαϊκό μουσικό χώρο, παρατηρείται ένα πρόβλημα. Αρκετές φορές, χωρίς απαραιτήτως να σημαίνει πως οι ίδιοι επιδιώκουν κάτι τέτοιο - τούτο προκύπτει ακόμα και με τους καλύτερους απ’ αυτούς -, ο τρόπος με τον οποίο αποδίδουν παλιά κομμάτια δημιουργεί στον ακροατή την ανάγκη να συγκρίνει τις ερμηνείες τους μ’ αυτές προγενέστερων ομότεχνών τους. Η περίπτωση του Στράτου Γιωργιόπουλου είναι μια από τις λίγες - για να μην πω και η μοναδική - για την οποία ό,τι μόλις ειπώθηκε, δεν ισχύει. Για του λόγου το αληθές πρέπει ν’ ακούσει κανείς πως αποδίδεται απ’ αυτόν το ζεϊμπέκικο του Γιώργου Μητσάκη «ΠΕΦΤΟΥΝ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΑΠ’ ΤΑ ΚΛΑΡΙΑ». Η προαναφερόμενη ερμηνεία του συγκεκριμένου κομματιού, υπάρχει μαζί μ’ αυτές αλλων τραγουδιών, σε μια ηχογράφηση την οποία είχα την τιμή να πραγματοποιήσει ο αναφερόμενος καλλιτέχνης για μένα. Να, σημειωθεί ότι για σολίστα είχε τον φίλο του - επίσης πολλά υποσχόμενο μπουζουξή - Νικόλα Βέττα. Εδώ, παρενθετικά, ας αναφέρουμε ότι το συγκεκριμένο τραγούδι έχει - θα μπορούσαμε να πούμε- «σφραγιστεί» από την ερμηνεία του αείμνηστου Στέλιου Καζαντζίδη. Ωστόσο, ο Στράτος, μου εκμυηστηρεύτηκε πως εκείνος που ερμήνευσε πρώτος αυτό το κομμάτι, ήταν ο - επίσης απών πλέον - Πάνος Γαβαλάς.
Αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε την ηχογράφηση για την οποία μιλήσαμε, σε κασσέττα, ώστε να δημιουργηθεί ένα παρεϊστικο κλίμα, αντί να απομονωθούμε σε κάποιο δωμάτιο όπου θα βρισκόμασταν στημένοι μπροστά σ’ έναν υπολογιστή. Όμως, το κασσετοφωνάκι που χρησιμοποιήσαμε την πρώτη φορά, είχε αρχίσει να χαλάει. Θυμάμαι λοιπόν κάποια στιγμή που ηχογραφούσαμε έναν αμανε, ενώ το μπουζούκι δεν ακουγόταν καλά, η φωνή του Στράτου, ξεχωριζε. Και όταν πλέον αποκαταστάθηκε η ένταση του ήχου τότε πλέον δεν συζητάμε για το πως είχαν τα πράγματα!
Βλέπετε, είναι σημείο των καιρών αυτός ο πραγματικά εκπληκτικός τραγουδιστής - ούτε η λέξη «εκπληκτικός» αρκεί για να περιγράψει τις ερμηνευτικές ικανότητες του Στράτου - να μην εμφανίζεται σε κάποιο μαγαζί ή να μην έχει την υποστήριξη καμιάς εταιρείας προκειμένου να κάνει δίσκο.
Π. Σκούρτης
12 -1 - 2007
Φαίνεται πως κάθε εποχή έχει τον «δικό της Στράτο» στον χώρο του Λαϊκού Τραγουδιού.,αφού στη δεκαετία του ’30, μεσουρανούσε ο Στράτος Παγιουμτζής και μετέπειτα σειρά είχε ο Διονυσίου. Βέβαια, η σταδιοδρομία του τελευταίου - ο οποίος μεσουρανούσε στη δεκαετία του ’70- είχε διακοπεί απότομα οπότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης άρχισε μια νέα καριέρα στα χρόνια του ’80. Όσο για σήμερα, υπάρχει ο εγγονός του Παγιουμτζή, ο, Στράτος Γιωργιόπουλος.
Στις μέρες μας, με πολλούς νέους εκπροσώπους του τραγουδιού, στον λαϊκό μουσικό χώρο, παρατηρείται ένα πρόβλημα. Αρκετές φορές, χωρίς απαραιτήτως να σημαίνει πως οι ίδιοι επιδιώκουν κάτι τέτοιο - τούτο προκύπτει ακόμα και με τους καλύτερους απ’ αυτούς -, ο τρόπος με τον οποίο αποδίδουν παλιά κομμάτια δημιουργεί στον ακροατή την ανάγκη να συγκρίνει τις ερμηνείες τους μ’ αυτές προγενέστερων ομότεχνών τους. Η περίπτωση του Στράτου Γιωργιόπουλου είναι μια από τις λίγες - για να μην πω και η μοναδική - για την οποία ό,τι μόλις ειπώθηκε, δεν ισχύει. Για του λόγου το αληθές πρέπει ν’ ακούσει κανείς πως αποδίδεται απ’ αυτόν το ζεϊμπέκικο του Γιώργου Μητσάκη «ΠΕΦΤΟΥΝ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΑΠ’ ΤΑ ΚΛΑΡΙΑ». Η προαναφερόμενη ερμηνεία του συγκεκριμένου κομματιού, υπάρχει μαζί μ’ αυτές αλλων τραγουδιών, σε μια ηχογράφηση την οποία είχα την τιμή να πραγματοποιήσει ο αναφερόμενος καλλιτέχνης για μένα. Να, σημειωθεί ότι για σολίστα είχε τον φίλο του - επίσης πολλά υποσχόμενο μπουζουξή - Νικόλα Βέττα. Εδώ, παρενθετικά, ας αναφέρουμε ότι το συγκεκριμένο τραγούδι έχει - θα μπορούσαμε να πούμε- «σφραγιστεί» από την ερμηνεία του αείμνηστου Στέλιου Καζαντζίδη. Ωστόσο, ο Στράτος, μου εκμυηστηρεύτηκε πως εκείνος που ερμήνευσε πρώτος αυτό το κομμάτι, ήταν ο - επίσης απών πλέον - Πάνος Γαβαλάς.
Αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε την ηχογράφηση για την οποία μιλήσαμε, σε κασσέττα, ώστε να δημιουργηθεί ένα παρεϊστικο κλίμα, αντί να απομονωθούμε σε κάποιο δωμάτιο όπου θα βρισκόμασταν στημένοι μπροστά σ’ έναν υπολογιστή. Όμως, το κασσετοφωνάκι που χρησιμοποιήσαμε την πρώτη φορά, είχε αρχίσει να χαλάει. Θυμάμαι λοιπόν κάποια στιγμή που ηχογραφούσαμε έναν αμανε, ενώ το μπουζούκι δεν ακουγόταν καλά, η φωνή του Στράτου, ξεχωριζε. Και όταν πλέον αποκαταστάθηκε η ένταση του ήχου τότε πλέον δεν συζητάμε για το πως είχαν τα πράγματα!
Βλέπετε, είναι σημείο των καιρών αυτός ο πραγματικά εκπληκτικός τραγουδιστής - ούτε η λέξη «εκπληκτικός» αρκεί για να περιγράψει τις ερμηνευτικές ικανότητες του Στράτου - να μην εμφανίζεται σε κάποιο μαγαζί ή να μην έχει την υποστήριξη καμιάς εταιρείας προκειμένου να κάνει δίσκο.
Π. Σκούρτης
12 -1 - 2007
25 Ιουν 2009
ΕΛΕΝΗ ΚΑΡΑΪΝΔΡΟΥ - Τηλεοπτικές Σειρές
«ΤΟ 10»
Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΡΑΪΝΔΡΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΟΤΙΤΛΗ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΟΥ ALPHA
Συνήθως οι δίσκοι που περιλαμβάνουν τη μουσική επένδυση για τηλεοπτικές σειρές, τις περισσότερες φορέ, δεν μπορούν να λειτουργήσουν έξω από το περιβάλλον για το οποίο δημιουργήθηκαν. Δηλαδή, τη μουσική που επενδύει μια σειρά, δύσκολα την απολαμβάνει κανείς έξω απ’ αυτήν. Κατά την προσωπική μου γνώμη αυτό συμβαίνει μεταξύ άλλων και για τον παρακάτω λόγο: στις τηλεοπτικές σειρές, πέρα από τις συνθέσεις που ακούγονται στην αρχή και στο τέλος κάθε επεισοδίου, ίσως ακόμα και από ορισμένα κομμάτια που παίζονται κατά τη διάρκειά του, το υπόλοιπο μουσικό υλικό αποτελείται από τραγούδια που είναι ήδη γνωστά και ‘δένουν’ με το σενάριο. Όταν όμως μια τέτοια δουλειά αναλαμβάνει η Ελένη Καραίνδρου, δεν είναι έτσι τα πράγματα. Τότε έχουμε να κάνουμε μ’ ένα ολοκληρωμένο, πρωτότυπο μουσικό έργο.
Όπως όλοι ξέρουμε τα τελευταία χρόνια η Καραϊνδρου είναι συνθέτρια αποκλειστικά κινηματογραφικής μουσικής. Μάλιστα συνεργάζεται ειδικά με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τις ταινίες του οποίου επενδύει μουσικά. Μοναδική ίσως εξαίρεση αποτελεί η μουσική που γράφτηκε για το θεατρικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη ‘Διαμάντια και Μπλουζ’.
Πάει πολύς καιρός από τότε που η καταξιωμένη δημιουγός ασχολήθηκε με τη σύνθεση μουσικής για επένδυση μιας τηλεοπτικής σειράς. Απ’ όσο γνωρίζω τουλάχιστον, κάτι τέτοιο είχε να γίνει από το 1976, τότε που η Καραϊνδρου επένδυσε μουσικά την τηλεοπτική σειρά «ΓΑΛΗΝΗ», που ήταν βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη. Αυτή η μουσική μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση.
Η συνθέτρια είχε επίσης γράψει τη μουσική για το σήριαλ «ΠΑΤΟΥΧΑΣ», βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ιωάννη Κονδυλάκη, ενώ τελευταία - με τη μουσική η οποία περιλαμβάνεται στον δίσκο που σχολιάζεται - επένδυσε την τηλεοπτική σειρά «ΤΟ 10». Η σειρά αυτή, που ήταν βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Μιχάλη Καραγάτση, μεταδόθηκε από το ιδιωτικό κανάλι ALPHA.
Η υπόθεση της σειράς – όπως και του λογοτεχνικού έργου - εκτυλίσσεται κατά τη δεκαετία του ‘50 σε μια γειτονιά της Αθήνας με ανθρώπους μεροκαματιάρηδες, αυτούς δηλαδή που συνήθως χαρακτηρίζουμε ‘λαϊκούς’. Πρόκειται για μια εποχή κατά την οποία το μπουζούκι έχει ‘τα πάνω του’ και παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην Παραδοσιακή μας Αστικολαϊκή Μουσική. Όσον αφορά λοιπόν τον δίσκο της Ελένης Καραϊνδρου, σε όσες από τις συνθέσεις έχουν ανάλογο ύφος, φυσικό ήταν αυτό το όργανο να ξεχωρίζει και να κυριαρχεί. Ένα στοιχείο διάχυτο σε όλο το δίσκο και όχι μόνο στις συνθέσεις όπου κυριαρχεί το μπουζούκι, είναι η μελωδικότητα. Αυτό το στοιχείο άλλωστε είναι γνωστό ότι χαρακτηρίζει γενικά τη μουσική της Καραϊνδρου.
Εξαιρετικά επιτυχής η επιλογή ως σολίστα στο μπουζούκι του Σπύρου Γκούμα, ο οποίος παίζει επίσης μπαγλαμά και μαντολίνο. Να σημειωθεί εδώ ότι ο Σπύρος είναι ανιψιός του δημοσιογράφου –αν δεν κάνω λάθος αθλητικού συντάκτη - Νίκου Γκούμα, που έχει γράψει εξαίρετους στίχους για λαϊκά τραγούδια. Εκτός από τον Σπύρο Γκούμα, στον δίσκο συμμετέχουν και ταχτικοί συνεργάτες της συνθέτριας, όπως ο Βαγγέλης Χριστόπουλος στο όμποε και ο Νίκος Γκίνος στο κλαρίνο.
Η μουσική εργασία στην οποία αναφερόμαστε απαρτίζεται από δέκα ορχηστρικές συνθέσεις. Τόσες δηλαδή όσες χρειάζονται για να παραπέμπουν τον ακροατή στο αριθμό της οδού όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση στο μυθιστόρημα του Καραγάτση «ΤΟ 10», καθώς επίσης και στην ομότιτλη σειρά που βασίζεται σε αυτό. Όμως, όπως διαπιστώνει κανείς κατά την εξέλιξη της ακρόασης, οι δέκα αυτές συνθέσεις παρουσιάζονται σε διάφορες παραλλαγές και συγκεκριμένα σε τριάντα έξη. Αυτός ο δίσκος λοιπόν είναι πολύ μεγαλύτερης διάρκειας απ’ αυτή που συνήθως έχει μια συμβατική δουλειά με δέκα κομμάτια. Γι’ αυτό, όπως άλλωστε αναφέρθηκε και στην αρχή, εδώ δεν μιλάμε για έναν ακόμα δίσκο που απλώς περιλαμβάνει τη μουσική επένδυση μιας τηλεοπτικής σειράς, αλλά για ένα ολοκληρωμένο μουσικό έργο
Η δισκογραφική δουλειά που σχολιάζεται εδώ, κυκλοφορεί από την ECM, γερμανική εταιρία με την οποία, ως γνωστόν, συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια η δημιουργός. Στο ένθετο του δίσκου, μεταξύ άλλων αναφέρονται τα ονόματα των ηθοποιών που πρωταγωνίστησαν στη σειρά, αλλά περιλαμβάνονται και φωτογραφίες απο αυτήν.
Με την ευκαιρία, να αναφέρουμε ότι τη σκηνοθεσία αυτής της πολύ πετυχημένης αλλά συγχρόνως ποιοτικής τηλεοπτικής σειράς, είχε αναλάβει η Πηγή Δημητρακοπούλου, σκηνοθέτιδα που είχε παλιότερα μεταφέρει με επιτυχία στη μικρή οθόνη το μυθιστόρημα του Τάσου Αθανασιάδη «Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ» .
Π. Σκούρτης
19 - 6 - 2008
Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΡΑΪΝΔΡΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΟΤΙΤΛΗ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΟΥ ALPHA
Συνήθως οι δίσκοι που περιλαμβάνουν τη μουσική επένδυση για τηλεοπτικές σειρές, τις περισσότερες φορέ, δεν μπορούν να λειτουργήσουν έξω από το περιβάλλον για το οποίο δημιουργήθηκαν. Δηλαδή, τη μουσική που επενδύει μια σειρά, δύσκολα την απολαμβάνει κανείς έξω απ’ αυτήν. Κατά την προσωπική μου γνώμη αυτό συμβαίνει μεταξύ άλλων και για τον παρακάτω λόγο: στις τηλεοπτικές σειρές, πέρα από τις συνθέσεις που ακούγονται στην αρχή και στο τέλος κάθε επεισοδίου, ίσως ακόμα και από ορισμένα κομμάτια που παίζονται κατά τη διάρκειά του, το υπόλοιπο μουσικό υλικό αποτελείται από τραγούδια που είναι ήδη γνωστά και ‘δένουν’ με το σενάριο. Όταν όμως μια τέτοια δουλειά αναλαμβάνει η Ελένη Καραίνδρου, δεν είναι έτσι τα πράγματα. Τότε έχουμε να κάνουμε μ’ ένα ολοκληρωμένο, πρωτότυπο μουσικό έργο.
Όπως όλοι ξέρουμε τα τελευταία χρόνια η Καραϊνδρου είναι συνθέτρια αποκλειστικά κινηματογραφικής μουσικής. Μάλιστα συνεργάζεται ειδικά με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τις ταινίες του οποίου επενδύει μουσικά. Μοναδική ίσως εξαίρεση αποτελεί η μουσική που γράφτηκε για το θεατρικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη ‘Διαμάντια και Μπλουζ’.
Πάει πολύς καιρός από τότε που η καταξιωμένη δημιουγός ασχολήθηκε με τη σύνθεση μουσικής για επένδυση μιας τηλεοπτικής σειράς. Απ’ όσο γνωρίζω τουλάχιστον, κάτι τέτοιο είχε να γίνει από το 1976, τότε που η Καραϊνδρου επένδυσε μουσικά την τηλεοπτική σειρά «ΓΑΛΗΝΗ», που ήταν βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη. Αυτή η μουσική μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση.
Η συνθέτρια είχε επίσης γράψει τη μουσική για το σήριαλ «ΠΑΤΟΥΧΑΣ», βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Ιωάννη Κονδυλάκη, ενώ τελευταία - με τη μουσική η οποία περιλαμβάνεται στον δίσκο που σχολιάζεται - επένδυσε την τηλεοπτική σειρά «ΤΟ 10». Η σειρά αυτή, που ήταν βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Μιχάλη Καραγάτση, μεταδόθηκε από το ιδιωτικό κανάλι ALPHA.
Η υπόθεση της σειράς – όπως και του λογοτεχνικού έργου - εκτυλίσσεται κατά τη δεκαετία του ‘50 σε μια γειτονιά της Αθήνας με ανθρώπους μεροκαματιάρηδες, αυτούς δηλαδή που συνήθως χαρακτηρίζουμε ‘λαϊκούς’. Πρόκειται για μια εποχή κατά την οποία το μπουζούκι έχει ‘τα πάνω του’ και παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην Παραδοσιακή μας Αστικολαϊκή Μουσική. Όσον αφορά λοιπόν τον δίσκο της Ελένης Καραϊνδρου, σε όσες από τις συνθέσεις έχουν ανάλογο ύφος, φυσικό ήταν αυτό το όργανο να ξεχωρίζει και να κυριαρχεί. Ένα στοιχείο διάχυτο σε όλο το δίσκο και όχι μόνο στις συνθέσεις όπου κυριαρχεί το μπουζούκι, είναι η μελωδικότητα. Αυτό το στοιχείο άλλωστε είναι γνωστό ότι χαρακτηρίζει γενικά τη μουσική της Καραϊνδρου.
Εξαιρετικά επιτυχής η επιλογή ως σολίστα στο μπουζούκι του Σπύρου Γκούμα, ο οποίος παίζει επίσης μπαγλαμά και μαντολίνο. Να σημειωθεί εδώ ότι ο Σπύρος είναι ανιψιός του δημοσιογράφου –αν δεν κάνω λάθος αθλητικού συντάκτη - Νίκου Γκούμα, που έχει γράψει εξαίρετους στίχους για λαϊκά τραγούδια. Εκτός από τον Σπύρο Γκούμα, στον δίσκο συμμετέχουν και ταχτικοί συνεργάτες της συνθέτριας, όπως ο Βαγγέλης Χριστόπουλος στο όμποε και ο Νίκος Γκίνος στο κλαρίνο.
Η μουσική εργασία στην οποία αναφερόμαστε απαρτίζεται από δέκα ορχηστρικές συνθέσεις. Τόσες δηλαδή όσες χρειάζονται για να παραπέμπουν τον ακροατή στο αριθμό της οδού όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση στο μυθιστόρημα του Καραγάτση «ΤΟ 10», καθώς επίσης και στην ομότιτλη σειρά που βασίζεται σε αυτό. Όμως, όπως διαπιστώνει κανείς κατά την εξέλιξη της ακρόασης, οι δέκα αυτές συνθέσεις παρουσιάζονται σε διάφορες παραλλαγές και συγκεκριμένα σε τριάντα έξη. Αυτός ο δίσκος λοιπόν είναι πολύ μεγαλύτερης διάρκειας απ’ αυτή που συνήθως έχει μια συμβατική δουλειά με δέκα κομμάτια. Γι’ αυτό, όπως άλλωστε αναφέρθηκε και στην αρχή, εδώ δεν μιλάμε για έναν ακόμα δίσκο που απλώς περιλαμβάνει τη μουσική επένδυση μιας τηλεοπτικής σειράς, αλλά για ένα ολοκληρωμένο μουσικό έργο
Η δισκογραφική δουλειά που σχολιάζεται εδώ, κυκλοφορεί από την ECM, γερμανική εταιρία με την οποία, ως γνωστόν, συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια η δημιουργός. Στο ένθετο του δίσκου, μεταξύ άλλων αναφέρονται τα ονόματα των ηθοποιών που πρωταγωνίστησαν στη σειρά, αλλά περιλαμβάνονται και φωτογραφίες απο αυτήν.
Με την ευκαιρία, να αναφέρουμε ότι τη σκηνοθεσία αυτής της πολύ πετυχημένης αλλά συγχρόνως ποιοτικής τηλεοπτικής σειράς, είχε αναλάβει η Πηγή Δημητρακοπούλου, σκηνοθέτιδα που είχε παλιότερα μεταφέρει με επιτυχία στη μικρή οθόνη το μυθιστόρημα του Τάσου Αθανασιάδη «Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ» .
Π. Σκούρτης
19 - 6 - 2008
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ
ΟΛΑ ΒΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΩΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ
Δυο κορυφαίες προσωπικότητες του Ρεμπέτικου είναι οι «ήρωες» στα δυο τελευταία μυθιστορήματα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη. Πρόκειται για τον Βασίλη Τσιτσάνη και τον Μάρκο Βαμβακάρη αντίστοιχα. Ο πρώτος είναι ο κεντρικός χαρακτήρας στο μυθιστόρημα ‘ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗ’, ενώ ο τελευταίος στο βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα, ‘ΟΛΑ ΒΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΩΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ’. Το μυθιστόρημα που ο τίτλος του μόλις αναφέρθηκε, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ.
Εξ’ ορισμού το μυθιστόρημα είναι ένα κείμενο όπου - ακόμα και αν βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα - αυτό που παίζει κυρίαρχο ρόλο είναι η φαντασία του συγγραφέα. Ωστόσο, πιστεύω το εξής: από τη στιγμή που ο μυθιστοριογράφος επιλέγει να χρησιμοποιήσει ως κεντρικό χαρακτήρα ένα πρόσωπο υπαρκτό – και όχι κάποιο που ο ίδιος έχει επινοήσει – σε ορισμένα επεισόδια της ιστορίας οφείλει να προσεγγίζει τα αληθινά γεγονότα. Κι αυτό, όχι γιατί είναι ανάγκη στο μυθιστόρημα να αποκαθίσταται η ιστορική αλήθεια, αλλά για να γίνεται η ιστορία πιο αληθοφανής σε όσους γνωρίζουν ‘πράγματα’ για το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται. Όσον αφορά λοιπόν τα προαναφερόμενα βιβλία, ο συγγραφέας πετυχαίνει να προσεγγίσει περισσότερο τα αληθινά γεγονότα στο μυθιστόρημα με ήρωα τον Μάρκο, παρά σ’ αυτό με κεντρικό χαρακτήρα τον Τσιτσάνη.
Εχω την αίσθηση ότι στο ‘ΟΥΖΕΡΙ’ κεντρικός χαρακτήρας θα μπορούσε κάλλιστα να είναι και οποιοδήποτε άλλο, φανταστικό πρόσωπο και όχι απαραιτήτως ο Τσιτσάνης. Εδώ ο συγγραφέας απλώς δανείζεται μερικά στοιχεία από τη ζωή του μεγάλου συνθέτη, για να περιγράψει κοινωνικές καταστάσεις που εξελίσσονταν στη Θεσσαλονίκη την εποχή που ο αναφερόμενος καλλιτέχνης ζούσε εκεί.
Αντιθέτως, στην περίπτωση του βιβλίου με κεντρικό χαρακτήρα υον Μάρκο, ‘ΟΛΑ ΒΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΩΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ’, τα πράγματα είναι πιο συγκεκριμένα. Εδώ, τα γεγονότα που περιγράφονται και πράγματι συνέβησαν κατά την πρώτη περίοδο ανάπτυξης του Πειραιώτικου Ρεμπέτικου – του οποίου, ως γνωστόν, ο συγκεκριμένος συνθέτης υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία - περνάνε μέσα από τη μυθιστορηματική εξιστόρηση της σχέσης που είχε ο Βαμβακάρης με την πρώτη γυναίκα του Ζιγκοάλα, από την οποία τελικά χώρισε χωρίς να αποκτήσει παιδιά μαζί της. Συγκρίνοντας λοιπόν αυτά τα δύο βιβλία του Σκαμπαρδώνη καταλήγουμε στην άποψη ότι ο συγγραφέας πιο πολύ προσεγγίζει τα αληθινά γεγονότα σε σχέση με τη ζωή του Μάρκου παρά εκείνα σε σχέση με αυτήν του Τσιτσάνη.
Π. Σκούρτης
18 -5 -2009
Δυο κορυφαίες προσωπικότητες του Ρεμπέτικου είναι οι «ήρωες» στα δυο τελευταία μυθιστορήματα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη. Πρόκειται για τον Βασίλη Τσιτσάνη και τον Μάρκο Βαμβακάρη αντίστοιχα. Ο πρώτος είναι ο κεντρικός χαρακτήρας στο μυθιστόρημα ‘ΟΥΖΕΡΙ ΤΣΙΤΣΑΝΗ’, ενώ ο τελευταίος στο βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα, ‘ΟΛΑ ΒΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΩΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ’. Το μυθιστόρημα που ο τίτλος του μόλις αναφέρθηκε, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ.
Εξ’ ορισμού το μυθιστόρημα είναι ένα κείμενο όπου - ακόμα και αν βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα - αυτό που παίζει κυρίαρχο ρόλο είναι η φαντασία του συγγραφέα. Ωστόσο, πιστεύω το εξής: από τη στιγμή που ο μυθιστοριογράφος επιλέγει να χρησιμοποιήσει ως κεντρικό χαρακτήρα ένα πρόσωπο υπαρκτό – και όχι κάποιο που ο ίδιος έχει επινοήσει – σε ορισμένα επεισόδια της ιστορίας οφείλει να προσεγγίζει τα αληθινά γεγονότα. Κι αυτό, όχι γιατί είναι ανάγκη στο μυθιστόρημα να αποκαθίσταται η ιστορική αλήθεια, αλλά για να γίνεται η ιστορία πιο αληθοφανής σε όσους γνωρίζουν ‘πράγματα’ για το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται. Όσον αφορά λοιπόν τα προαναφερόμενα βιβλία, ο συγγραφέας πετυχαίνει να προσεγγίσει περισσότερο τα αληθινά γεγονότα στο μυθιστόρημα με ήρωα τον Μάρκο, παρά σ’ αυτό με κεντρικό χαρακτήρα τον Τσιτσάνη.
Εχω την αίσθηση ότι στο ‘ΟΥΖΕΡΙ’ κεντρικός χαρακτήρας θα μπορούσε κάλλιστα να είναι και οποιοδήποτε άλλο, φανταστικό πρόσωπο και όχι απαραιτήτως ο Τσιτσάνης. Εδώ ο συγγραφέας απλώς δανείζεται μερικά στοιχεία από τη ζωή του μεγάλου συνθέτη, για να περιγράψει κοινωνικές καταστάσεις που εξελίσσονταν στη Θεσσαλονίκη την εποχή που ο αναφερόμενος καλλιτέχνης ζούσε εκεί.
Αντιθέτως, στην περίπτωση του βιβλίου με κεντρικό χαρακτήρα υον Μάρκο, ‘ΟΛΑ ΒΑΙΝΟΥΝ ΚΑΛΩΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ’, τα πράγματα είναι πιο συγκεκριμένα. Εδώ, τα γεγονότα που περιγράφονται και πράγματι συνέβησαν κατά την πρώτη περίοδο ανάπτυξης του Πειραιώτικου Ρεμπέτικου – του οποίου, ως γνωστόν, ο συγκεκριμένος συνθέτης υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία - περνάνε μέσα από τη μυθιστορηματική εξιστόρηση της σχέσης που είχε ο Βαμβακάρης με την πρώτη γυναίκα του Ζιγκοάλα, από την οποία τελικά χώρισε χωρίς να αποκτήσει παιδιά μαζί της. Συγκρίνοντας λοιπόν αυτά τα δύο βιβλία του Σκαμπαρδώνη καταλήγουμε στην άποψη ότι ο συγγραφέας πιο πολύ προσεγγίζει τα αληθινά γεγονότα σε σχέση με τη ζωή του Μάρκου παρά εκείνα σε σχέση με αυτήν του Τσιτσάνη.
Π. Σκούρτης
18 -5 -2009
24 Ιουν 2009
ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗ και 'ΕΝΤΟΠΙΟΤΗΤΑ'
‘ΕΓΧΩΡΙΕΣ’ και ‘ΔΙΕΘΝΕΙΣ’ ΜΕΛΩΔΙΕΣ
Ο δίσκος MOMENTS, σε μουσική Μίμη Πλέσσα και με ερμηνευτή τον Δάκη, έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: οι περισσότερες από τις μελωδίες αυτού του δίσκου ήταν ήδη γνωστές και πριν την κυκλοφορία του. Εδώ όμως το καινούργιο είναι ότι τις ακούμε επενδυμένες με ξενόγλωσσους στίχους. Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς ότι πρόκειται για έναν δίσκο που είναι όχι μόνον ελληνικός αλλά και διεθνής.
Τόσο τα κίνητρα δημιουργίας αυτού του δίσκου όσο και το άκουσμά του, γεννούν κάποια ερωτήματα. Αλήθεια, υπάρχει μουσική που να μπορεί να θεωρηθεί πραγματικά ‘διεθνής’ και αν ναι, τότε αυτή καταργεί την εντοπιότητα μουσικών συνθέσεων; Πιστεύω ότι υπάρχει μια απάντηση και για τα δυο ερωτήματα και αυτή είναι η εξής: εξαρτάται από το τι εννοεί κανείς με τον όρο ‘διεθνής’. Αν χαρακτηρίζαμε ως ‘διεθνή’ μια μελωδία που θα περιελάμβανε ηχοχρώματα από διάφορες χώρες, τότε θα αναφερόμασταν σε κάτι που είναι πολύ δύσκολο - αν όχι αδύνατον - να δημιουργηθεί. Γιατί, σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να υπάρχει ένα στοιχείο που να δένει όλα τα διαφορετικά ηχοχρώματα σε ένα ενιαίο σύνολο κι αυτό είναι πολύ απίθανο να προκύψει σε μια μόνο μελωδία. Αν δεν υπάρξει η ‘γέφυρα’ την οποία μόλις αναφέραμε, τότε θα έχουμε ένα ετερόκλητο κράμα ήχων χωρίς συγκεκριμένο αντίκρισμα. Αν, αντιθέτως, εννοούμε μια μελωδία που περιλαμβάνει στοιχεία τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να την μετατρέψουν από ‘εγχώρια’ σε ‘ουδέτερη’ - δηλαδή αποδεκτή και πέρα από τα σύνορα της χώρας γέννησής της -, τότε η δημιουργία μιας μουσικής που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως ‘διεθνή’, είναι δυνατόν να επιτευχθεί. Ακριβώς αυτό φαίνεται να προκύπτει με τις μελωδίες του Μίμη Πλέσσα στον δίσκο που προαναφέραμε. Παρενθετικά θέλω να πω ότι εδώ χρησιμοποιώ τον όρο ‘ουδέτερη’ και όχι ‘διεθνής’ γιατί θεωρώ ότι τελικά το ‘διεθνής’ είναι μια πολύ αφηρημένη έννοια που δεν μπορεί κανείς να προσδιορίσει εύκολα τα χαρακτηριστικά της.
Έστω όμως και αν θεωρήσουμε ότι πράγματι υπάρχουν μελωδίες που μπορούν να χαρακτηριστούν ως ‘διεθνείς’, έχω τη γνώμη ότι και αυτές δεν θα πρέπει στην πορεία να χάνουν το μουσικό ‘στίγμα’ του δημιουργού τους. Δηλαδή, παρά τις αναγκαίες αλλαγές που επιδέχονται προκειμένου να προσαρμοστούν σε νέα μουσικά δεδομένα, θα πρέπει να διακρίνεται η ‘ταυτότητά’ τους. Αυτό, για παράδειγμα, θεωρώ ότι συμβαίνει με την μουσική επένδυση της Αμερικάνικης ταινίας SERPICO. Ακόμα και αν κάποιος δεν γνωρίζει ότι τη μουσική στη συγκεκριμένη ταινία την έχει γράψει ο Μίκης Θεοδωράκης, ο μυημένος ακροατής μπορεί να διακρίνει το έντονο ελληνικό στοιχείο σ’ αυτήν. Δηλαδή, όποιος μπορεί να ξεχωρίζει τα χαρακτηριστικά στις διάφορες μελωδίες, εύκολα φαντάζεται αυτή τη μελωδία να αποδίδεται και από κάποια ελληνική παραδοσιακή αστικολαϊκή ορχήστρα.
Άλλωστε, ο Θεοδωράκης, με μεγάλη άνεση, επιδίδεται στην πρακτική προσαρμογής των μελωδιών του σύμφωνα με τη ‘χρήση’ για την οποία τις προορίζει. Παραδείγματος χάριν, η μελωδία που επενδύει μουσικά την ταινία SERPICO, στη λαϊκή της μορφή χρησιμοποιήθηκε από τον δημιουργό της για να ‘ντύσει’ μουσικά το ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη «Δρόμοι Παλιοί», το οποίο περιλαμβάνεται στον δίσκο ΜΠΑΛΑΝΤΕΣ. Αυτό ισχύει και για τη σύνθεση του ίδιου δημιουργού που ακούγεται στην ταινία ‘Ζ’ του Γαβρά, μουσική που επίσης χρησιμοποιήθηκε για να μελωποιηθούν οι στίχοι του τραγουδιού «Γελαστό Παιδί». Εκείνο που δεν γνωρίζω είναι αν η μελοποίηση των στίχων προηγήθηκε της μουσικής επένδυσης των ταινιών που αναφέραμε ή το αντίστροφο.
Κλείνοντας θα πρέπει να απαντήσουμε και στο δεύτερο ερώτημα που θέσαμε παραπάνω. Λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα εκθέσαμε προηγουμένως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι: αν θεωρήσουμε πως υπάρχουν μελωδίες που πράγματι μπορούν να χαρακτηρίζονται ως ‘διεθνείς’, αυτές μάλλον δεν καταργούν την ‘εντοπιότητα’ στις μουσικές συνθέσεις. Απεναντίας, η ‘προώθηση’ τους σε ένα διεθνές ακροατήριο δίνει την ευκαιρία στο ευρύτερο κοινό να την γνωρίσει.
Π. Σκούρτης
2/5/2009
Ο δίσκος MOMENTS, σε μουσική Μίμη Πλέσσα και με ερμηνευτή τον Δάκη, έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: οι περισσότερες από τις μελωδίες αυτού του δίσκου ήταν ήδη γνωστές και πριν την κυκλοφορία του. Εδώ όμως το καινούργιο είναι ότι τις ακούμε επενδυμένες με ξενόγλωσσους στίχους. Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς ότι πρόκειται για έναν δίσκο που είναι όχι μόνον ελληνικός αλλά και διεθνής.
Τόσο τα κίνητρα δημιουργίας αυτού του δίσκου όσο και το άκουσμά του, γεννούν κάποια ερωτήματα. Αλήθεια, υπάρχει μουσική που να μπορεί να θεωρηθεί πραγματικά ‘διεθνής’ και αν ναι, τότε αυτή καταργεί την εντοπιότητα μουσικών συνθέσεων; Πιστεύω ότι υπάρχει μια απάντηση και για τα δυο ερωτήματα και αυτή είναι η εξής: εξαρτάται από το τι εννοεί κανείς με τον όρο ‘διεθνής’. Αν χαρακτηρίζαμε ως ‘διεθνή’ μια μελωδία που θα περιελάμβανε ηχοχρώματα από διάφορες χώρες, τότε θα αναφερόμασταν σε κάτι που είναι πολύ δύσκολο - αν όχι αδύνατον - να δημιουργηθεί. Γιατί, σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να υπάρχει ένα στοιχείο που να δένει όλα τα διαφορετικά ηχοχρώματα σε ένα ενιαίο σύνολο κι αυτό είναι πολύ απίθανο να προκύψει σε μια μόνο μελωδία. Αν δεν υπάρξει η ‘γέφυρα’ την οποία μόλις αναφέραμε, τότε θα έχουμε ένα ετερόκλητο κράμα ήχων χωρίς συγκεκριμένο αντίκρισμα. Αν, αντιθέτως, εννοούμε μια μελωδία που περιλαμβάνει στοιχεία τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να την μετατρέψουν από ‘εγχώρια’ σε ‘ουδέτερη’ - δηλαδή αποδεκτή και πέρα από τα σύνορα της χώρας γέννησής της -, τότε η δημιουργία μιας μουσικής που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως ‘διεθνή’, είναι δυνατόν να επιτευχθεί. Ακριβώς αυτό φαίνεται να προκύπτει με τις μελωδίες του Μίμη Πλέσσα στον δίσκο που προαναφέραμε. Παρενθετικά θέλω να πω ότι εδώ χρησιμοποιώ τον όρο ‘ουδέτερη’ και όχι ‘διεθνής’ γιατί θεωρώ ότι τελικά το ‘διεθνής’ είναι μια πολύ αφηρημένη έννοια που δεν μπορεί κανείς να προσδιορίσει εύκολα τα χαρακτηριστικά της.
Έστω όμως και αν θεωρήσουμε ότι πράγματι υπάρχουν μελωδίες που μπορούν να χαρακτηριστούν ως ‘διεθνείς’, έχω τη γνώμη ότι και αυτές δεν θα πρέπει στην πορεία να χάνουν το μουσικό ‘στίγμα’ του δημιουργού τους. Δηλαδή, παρά τις αναγκαίες αλλαγές που επιδέχονται προκειμένου να προσαρμοστούν σε νέα μουσικά δεδομένα, θα πρέπει να διακρίνεται η ‘ταυτότητά’ τους. Αυτό, για παράδειγμα, θεωρώ ότι συμβαίνει με την μουσική επένδυση της Αμερικάνικης ταινίας SERPICO. Ακόμα και αν κάποιος δεν γνωρίζει ότι τη μουσική στη συγκεκριμένη ταινία την έχει γράψει ο Μίκης Θεοδωράκης, ο μυημένος ακροατής μπορεί να διακρίνει το έντονο ελληνικό στοιχείο σ’ αυτήν. Δηλαδή, όποιος μπορεί να ξεχωρίζει τα χαρακτηριστικά στις διάφορες μελωδίες, εύκολα φαντάζεται αυτή τη μελωδία να αποδίδεται και από κάποια ελληνική παραδοσιακή αστικολαϊκή ορχήστρα.
Άλλωστε, ο Θεοδωράκης, με μεγάλη άνεση, επιδίδεται στην πρακτική προσαρμογής των μελωδιών του σύμφωνα με τη ‘χρήση’ για την οποία τις προορίζει. Παραδείγματος χάριν, η μελωδία που επενδύει μουσικά την ταινία SERPICO, στη λαϊκή της μορφή χρησιμοποιήθηκε από τον δημιουργό της για να ‘ντύσει’ μουσικά το ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη «Δρόμοι Παλιοί», το οποίο περιλαμβάνεται στον δίσκο ΜΠΑΛΑΝΤΕΣ. Αυτό ισχύει και για τη σύνθεση του ίδιου δημιουργού που ακούγεται στην ταινία ‘Ζ’ του Γαβρά, μουσική που επίσης χρησιμοποιήθηκε για να μελωποιηθούν οι στίχοι του τραγουδιού «Γελαστό Παιδί». Εκείνο που δεν γνωρίζω είναι αν η μελοποίηση των στίχων προηγήθηκε της μουσικής επένδυσης των ταινιών που αναφέραμε ή το αντίστροφο.
Κλείνοντας θα πρέπει να απαντήσουμε και στο δεύτερο ερώτημα που θέσαμε παραπάνω. Λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα εκθέσαμε προηγουμένως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι: αν θεωρήσουμε πως υπάρχουν μελωδίες που πράγματι μπορούν να χαρακτηρίζονται ως ‘διεθνείς’, αυτές μάλλον δεν καταργούν την ‘εντοπιότητα’ στις μουσικές συνθέσεις. Απεναντίας, η ‘προώθηση’ τους σε ένα διεθνές ακροατήριο δίνει την ευκαιρία στο ευρύτερο κοινό να την γνωρίσει.
Π. Σκούρτης
2/5/2009
27 Μαΐ 2009
Μ. ΠΛΕΣΣΑΣ - ΔΑΚΗΣ
ΔΑΚΗΣ: MOMENTS
Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΟΤΙ Ο ΜΙΜΗΣ ΠΛΕΣΣΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΝΘΕΣΕΙ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ
Σήμερα στον τόπο μας, στον χώρο του τραγουδιού, τα πράγματα είναι κάπως περίεργα. Αυτό παρατηρείται όχι μόνο στον χώρο του Λαϊκού, αλλά και γενικότερα. Ακόμα και καταξιωμένοι καλλιτέχνες από τους οποίους θα περίμενε κανείς να στηρίξουν το Εγχώριο Τραγούδι - όπως πχ. η Δήμητρα Γαλάνη, η Χάρις Αλεξίου και ο Γιώργος Νταλάρας - περιλαμβάνουν στους δίσκους τους μεταξύ άλλων και ξενόφερτες μελωδίες επενδυμένες με ελληνικούς στίχους. Όμως αλλού είναι το πρόβλημα: ενώ θα μπορούσαν κάλλιστα να παραγγέλνουν καινούργιες μουσικές από αλλοδαπούς συνθέτες – πολλοί από τους οποίους είναι πλέον εγκατεστημένοι στην Ελλάδα - αναζητούν εκείνες που επειδή έχουν ξεχωρίσει ήδη στο εξωτερικό, θεωρούν ότι θ’ αγγίξουν πιο πολύ τον κόσμο. Κάτι τέτοιο βέβαια - κατά την προσωπική μου πάντα γνώμη- δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα, γιατί ούτε ο καλός ελληνικός στίχος προσαρμόζεται εύκολα στις συγκεκριμένες μελωδίες, ούτε οι μουσικές εντάσσονται ομαλά στη γενική ατμόσφαιρα αυτών των δίσκων.
Σίγουρα εδώ ως αντίλογος μπορεί να ειπωθεί ότι το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Η χρήση ξενόφερτων μελωδιών από Έλληνες Συνθέτες είναι παλιά ιστορία. Ειδικά ο χώρος του Λαϊκού Τραγουδιού υπέφερε κάποτε από μια τέτοια μάστιγα, και αναφερόμαστε στη λεγόμενη ‘εποχή της Ινδοκρατίας’. Το θέμα όμως είναι άλλο. Οι συνθέτες που τότε επιδίδονταν σ’ αυτή την πρακτική, διασκεύαζαν τις μελωδίες προσπαθώντας να τις προσαρμόσουν - στο βαθμό που αυτό ήταν εφικτό -, τόσο στα εγχώρια ηχοχρώματα, όσο και στο προσωπικό μουσικό τους ιδίωμα. Αντιθέτως στις μέρες μας οι μουσικές αλλοδαπών δημιουργών χρησιμοποιούνται ατόφιες, χωρίς να γίνεται καμιά απόπειρα ενσωμάτωσης ντόπιων μουσικών στοιχείων.
Μέσα στο κλίμα που μόλις περιγράψαμε έρχεται ένας δίσκος στον οποίο κυρίως επικρατεί ακριβώς το αντίθετο φαινόμενο. Στον δίσκο ‘MOMENTS’ τόσο η στιχουργός Λουκίλα Καρέρ, όσο και άλλοι ομότεχνοί της, ‘καρφώνουν’ ξενόγλωσσους στίχους πάνω σε μελωδίες του Μίμη Πλέσσα. Τα κομμάτια ερμηνεύει ο Δάκης. Εδώ υπάρχουν βέβαια και κάποια τραγούδια με ελληνικούς στίχους, αλλά στα περισσότερα οι στίχοι είναι γραμμένοι σε έξη ξένες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Αραβικά και Βραζιλιάνικα. Να σημειωθεί εδώ ότι η ερμηνευτική απόδοση των τραγουδιών είναι πολύ επιτυχής. Αυτό ίσως εξηγείται από το γεγονός ότι ο ερμηνευτής κατάγεται από την Αίγυπτο - μία χώρα όπου στο παρελθόν διέμενε μεγάλος αριθμός πολύγλωσσων Ελλήνων -, οπότε μπορεί άνετα να στηρίξει ένα τέτοιο εγχείρημα.
Το πρόβλημα προσαρμογής ξενόγλωσσου στίχου στις μελωδίες το οποίο προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει στον συγκεκριμένο δίσκο. Η μουσική του Μίμη Πλέσσα περιλαμβάνει στοιχεία τα οποία μπορεί άνετα να χρησιμοποιήσει κανείς για να μεταβάλει τη μελωδία έτσι ώστε ο ξενόγλωσσος στίχος να ‘κουμπώνει’ εύκολα πάνω σ’ αυτήν. Αυτό συχνά συμβαίνει ακόμα και με τα πιο αμιγώς λαϊκά τραγούδια του. Προσωπικά πιστεύω ότι η δημιουργία αυτού του δίσκου αποσκοπούσε στο να αναδείξει ακριβώς αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που βρίσκουμε στη μουσική του αναφερόμενου συνθέτη. Σε ορισμένα κομμάτια μάλιστα η προσαρμογή του ξενόγλωσσου στίχου είναι επιτυχής σε σημείο που ο ακροατής αφήνεται να παρασυρθεί από τη μαγεία της μελωδίας και αγνοεί το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνει το νόημα του στίχου. Έτσι δεν τον ξενίζει ακόμα και ότι, για παράδειγμα, ακούει το τραγούδι «Οι Θαλασσιές οι Χάντρες» να αποδίδεται στα Αραβικά.
Η ονομασία της δουλειάς ‘MOMENTS’ φαίνεται πως αναφέρεται στο εξής: οι περισσότερες από τις μελωδίες που περιλαμβάνονται σ’ αυτόν το δίσκο έχουν στο παρελθόν επενδυθεί με ελληνικό στίχο και έτσι τις έχουμε κατά καιρούς ακούσει και αγαπήσει. Με άλλα λόγια ο τίτλος παραπέμπει σε ‘στιγμές-μνήμες’ της ζωής μας.
Είναι φανερό ότι οι συντελεστές του δίσκου αποσκοπούν στο να τον προωθήσουν και στη διεθνή αγορά, και αν λάβουμε υπόψη μας όσα αναφέραμε πιο πριν για τα γλωσσικά προσόντα του Δάκη, αυτό μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να επιστρατευθούν τα γνωστά τερτίπια των δισκογραφικών εταιρειών. Όμως, εφόσον ο δίσκος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τραγούδια με ελληνικό στίχο, έχω τη γνώμη πως ο τίτλος θα μπορούσε να αναγράφεται επίσης ως ‘ΣΤΙΓΜΕΣ’ και να μην είναι απλώς ‘MOMENTS’. Επιπλέον, σε σχέση με τη διεθνή αγορά, δεν γίνεται σωστή πληροφόρηση όσον αφορά τον συνθέτη. Δηλαδή, ενώ αναφέρεται το όνομα του Μίμη Πλέσσα, δεν ξεκαθαρίζεται ποιος είναι ο ρόλος που έχει στον δίσκο. Κανονικά στο εξώφυλλο θα έπρεπε να αναγράφεται “performed by Dakis" ή κάτι παρόμοιο και όχι “’MOMENTS’ by Dakis”, γιατί έτσι δίνεται η εντύπωση ότι οι συνθέσεις είναι δημιουργίες του Δάκη αντί του Πλέσσα.
Π. Σκούρτης
16 – 6- 2008.
Η ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΟΤΙ Ο ΜΙΜΗΣ ΠΛΕΣΣΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΝΘΕΣΕΙ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ
Σήμερα στον τόπο μας, στον χώρο του τραγουδιού, τα πράγματα είναι κάπως περίεργα. Αυτό παρατηρείται όχι μόνο στον χώρο του Λαϊκού, αλλά και γενικότερα. Ακόμα και καταξιωμένοι καλλιτέχνες από τους οποίους θα περίμενε κανείς να στηρίξουν το Εγχώριο Τραγούδι - όπως πχ. η Δήμητρα Γαλάνη, η Χάρις Αλεξίου και ο Γιώργος Νταλάρας - περιλαμβάνουν στους δίσκους τους μεταξύ άλλων και ξενόφερτες μελωδίες επενδυμένες με ελληνικούς στίχους. Όμως αλλού είναι το πρόβλημα: ενώ θα μπορούσαν κάλλιστα να παραγγέλνουν καινούργιες μουσικές από αλλοδαπούς συνθέτες – πολλοί από τους οποίους είναι πλέον εγκατεστημένοι στην Ελλάδα - αναζητούν εκείνες που επειδή έχουν ξεχωρίσει ήδη στο εξωτερικό, θεωρούν ότι θ’ αγγίξουν πιο πολύ τον κόσμο. Κάτι τέτοιο βέβαια - κατά την προσωπική μου πάντα γνώμη- δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα, γιατί ούτε ο καλός ελληνικός στίχος προσαρμόζεται εύκολα στις συγκεκριμένες μελωδίες, ούτε οι μουσικές εντάσσονται ομαλά στη γενική ατμόσφαιρα αυτών των δίσκων.
Σίγουρα εδώ ως αντίλογος μπορεί να ειπωθεί ότι το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Η χρήση ξενόφερτων μελωδιών από Έλληνες Συνθέτες είναι παλιά ιστορία. Ειδικά ο χώρος του Λαϊκού Τραγουδιού υπέφερε κάποτε από μια τέτοια μάστιγα, και αναφερόμαστε στη λεγόμενη ‘εποχή της Ινδοκρατίας’. Το θέμα όμως είναι άλλο. Οι συνθέτες που τότε επιδίδονταν σ’ αυτή την πρακτική, διασκεύαζαν τις μελωδίες προσπαθώντας να τις προσαρμόσουν - στο βαθμό που αυτό ήταν εφικτό -, τόσο στα εγχώρια ηχοχρώματα, όσο και στο προσωπικό μουσικό τους ιδίωμα. Αντιθέτως στις μέρες μας οι μουσικές αλλοδαπών δημιουργών χρησιμοποιούνται ατόφιες, χωρίς να γίνεται καμιά απόπειρα ενσωμάτωσης ντόπιων μουσικών στοιχείων.
Μέσα στο κλίμα που μόλις περιγράψαμε έρχεται ένας δίσκος στον οποίο κυρίως επικρατεί ακριβώς το αντίθετο φαινόμενο. Στον δίσκο ‘MOMENTS’ τόσο η στιχουργός Λουκίλα Καρέρ, όσο και άλλοι ομότεχνοί της, ‘καρφώνουν’ ξενόγλωσσους στίχους πάνω σε μελωδίες του Μίμη Πλέσσα. Τα κομμάτια ερμηνεύει ο Δάκης. Εδώ υπάρχουν βέβαια και κάποια τραγούδια με ελληνικούς στίχους, αλλά στα περισσότερα οι στίχοι είναι γραμμένοι σε έξη ξένες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Αραβικά και Βραζιλιάνικα. Να σημειωθεί εδώ ότι η ερμηνευτική απόδοση των τραγουδιών είναι πολύ επιτυχής. Αυτό ίσως εξηγείται από το γεγονός ότι ο ερμηνευτής κατάγεται από την Αίγυπτο - μία χώρα όπου στο παρελθόν διέμενε μεγάλος αριθμός πολύγλωσσων Ελλήνων -, οπότε μπορεί άνετα να στηρίξει ένα τέτοιο εγχείρημα.
Το πρόβλημα προσαρμογής ξενόγλωσσου στίχου στις μελωδίες το οποίο προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει στον συγκεκριμένο δίσκο. Η μουσική του Μίμη Πλέσσα περιλαμβάνει στοιχεία τα οποία μπορεί άνετα να χρησιμοποιήσει κανείς για να μεταβάλει τη μελωδία έτσι ώστε ο ξενόγλωσσος στίχος να ‘κουμπώνει’ εύκολα πάνω σ’ αυτήν. Αυτό συχνά συμβαίνει ακόμα και με τα πιο αμιγώς λαϊκά τραγούδια του. Προσωπικά πιστεύω ότι η δημιουργία αυτού του δίσκου αποσκοπούσε στο να αναδείξει ακριβώς αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που βρίσκουμε στη μουσική του αναφερόμενου συνθέτη. Σε ορισμένα κομμάτια μάλιστα η προσαρμογή του ξενόγλωσσου στίχου είναι επιτυχής σε σημείο που ο ακροατής αφήνεται να παρασυρθεί από τη μαγεία της μελωδίας και αγνοεί το γεγονός ότι δεν καταλαβαίνει το νόημα του στίχου. Έτσι δεν τον ξενίζει ακόμα και ότι, για παράδειγμα, ακούει το τραγούδι «Οι Θαλασσιές οι Χάντρες» να αποδίδεται στα Αραβικά.
Η ονομασία της δουλειάς ‘MOMENTS’ φαίνεται πως αναφέρεται στο εξής: οι περισσότερες από τις μελωδίες που περιλαμβάνονται σ’ αυτόν το δίσκο έχουν στο παρελθόν επενδυθεί με ελληνικό στίχο και έτσι τις έχουμε κατά καιρούς ακούσει και αγαπήσει. Με άλλα λόγια ο τίτλος παραπέμπει σε ‘στιγμές-μνήμες’ της ζωής μας.
Είναι φανερό ότι οι συντελεστές του δίσκου αποσκοπούν στο να τον προωθήσουν και στη διεθνή αγορά, και αν λάβουμε υπόψη μας όσα αναφέραμε πιο πριν για τα γλωσσικά προσόντα του Δάκη, αυτό μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να επιστρατευθούν τα γνωστά τερτίπια των δισκογραφικών εταιρειών. Όμως, εφόσον ο δίσκος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τραγούδια με ελληνικό στίχο, έχω τη γνώμη πως ο τίτλος θα μπορούσε να αναγράφεται επίσης ως ‘ΣΤΙΓΜΕΣ’ και να μην είναι απλώς ‘MOMENTS’. Επιπλέον, σε σχέση με τη διεθνή αγορά, δεν γίνεται σωστή πληροφόρηση όσον αφορά τον συνθέτη. Δηλαδή, ενώ αναφέρεται το όνομα του Μίμη Πλέσσα, δεν ξεκαθαρίζεται ποιος είναι ο ρόλος που έχει στον δίσκο. Κανονικά στο εξώφυλλο θα έπρεπε να αναγράφεται “performed by Dakis" ή κάτι παρόμοιο και όχι “’MOMENTS’ by Dakis”, γιατί έτσι δίνεται η εντύπωση ότι οι συνθέσεις είναι δημιουργίες του Δάκη αντί του Πλέσσα.
Π. Σκούρτης
16 – 6- 2008.
14 Μαΐ 2009
Αφιέρωμα: ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΠΑΚΑΛΗΣ
ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΠΑΚΑΛΗΣ
ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΑΠΟΤΡΑΒΗΓΜΕΝΟΣ
Πολύ περίεργο είναι αυτό που συμβαίνει τελευταία με πολλούς παλιούς εκπροσώπους της Μουσικής από τον χώρο του Ρεμπέτικου και του Λαϊκού Τραγουδιού. Αποσύρονται κάποια στιγμή ως δια μαγείας από τα πάλκα και τη δισκογραφία και για πολύ καιρό δεν ακούει κανείς τίποτα, μέχρι που μαθαίνει ότι ακόμα ένας απ’ αυτούς έχει φύγει από τη ζωή. Έτσι ακριβώς έγιναν τα πράγματα στις περιπτώσεις των Χρήστου Κολοκοτρώνη, Αντώνη Κατινάρη, Νάκη Πετρίδη, Θόδωρου Δερβενιώτη Στράτου Ατταλίδη, Μιχάλη Γενίτσαρη, Μιχάλη Δασκαλάκη, Νίκου Καρανικόλα και Θόδωρου Πολυκανδριώτη. Η σειρά του Μπάμπη Μπακάλη ήρθε τις τελευταίες μέρες του Μάρτη του 2007.
Η τελευταία εμφάνιση του Μπακάλη είχε γίνει στην τηλεοπτική εκπομπή «ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ», του Σπύρου Παπαδόπουλου. Ο αναφερόμενος συνθέτης έκανε ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του στη δεκαετία 60 – 70. Αμφιβάλλω αν εκείνη την εποχή υπήρξαν εκπρόσωποι του τραγουδιού στον λαϊκό μουσικό χώρο που να μην ερμήνευσαν συνθέσεις του. Μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις είναι αυτές των Βαγγέλη Περπινιάδη Στράτου Διονυσίου, Μανόλη Αγγελόπουλου, Μπάμπη Τσετίνη, Πέτρου Αναγνωστάκη, Καίτης Γκραίη, Πόλυς Πάνου και φυσικά των Γρηγόρη Μπιθικώτση και Στέλιου Καζαντζίδη. Ειδικά με τον τελευταίο, ο εν λόγω δημιουργός είχε πολύχρονη συνεργασία.
Βέβαια μεγάλο μέρος από το δισκογραφικό έργο του Μπακάλη στη δεκαετία που προαναφέραμε, έχει υποτιμηθεί. Αυτό συνέβη για δυο λόγους: πρώτον αρκετές από τις δημιουργίες εκείνης της περιόδου βασίζονται σε δρόμους που ταιριάζουν σε λυπητερά τραγούδια και δεύτερον, έχει ειπωθεί ότι σε πολλά απ’ αυτά τα τραγούδια η μουσική είναι διασκευή Ινδικών και Τούρκικων μελωδιών. Προτιμώ ν’ αφήσω ασχολίαστο τον πρώτο ισχυρισμό, όσο για τον δεύτερο, γενικά δεν είμαι υπέρ του να διασκευάζονται μελωδίες από ξένες χώρες. Ωστόσο, έχω τη γνώμη ότι, παλιότερα, ακόμα κι εκείνοι που κατέφευγαν σε τέτοιες πρακτικές, προσπαθούσαν να δώσουν κάτι από το μουσικό τους ιδίωμα και να προσθέσουν την προσωπική ‘πινελιά’ στις μελωδίες. Κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει σήμερα που οι ‘διασκευαστές’ παίρνουν τις μελωδίες ατόφιες και τους ‘καρφώνουν’ ελληνικούς στίχους.
Ο Μπάμπης Μπακάλης ήταν από τους πρώτους που σηματοδότησαν τη μετεξέλιξη του Ρεμπέτικου Τραγουδιού σε Λαϊκό, ωστόσο τα πρώτα του κομμάτια υπήρξαν Κλασικά Ρεμπέτικα. Έλεγε ότι, στο τραγούδι ΚΑΠΟΙΑ ΜΑΝΝΑ ΑΝΑΣΤΕΝΑΖΕΙ - με το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στη δισκογραφία το 1946 - δεν έγραψε μόνο τους στίχους αλλά και τη μουσική. Ισχυριζόταν ότι παραχώρησε το κομμάτι στον Τσιτσάνη προκειμένου ο τελευταίος να το ‘περάσει’ στις εταιρείες.
Ο Μπάμπης Μπακάλης είχε γεννηθεί στα Κανάλια Καρδίτσας. Όταν πληροφορηθήκαμε το θάνατό του μάθαμε ότι νοσηλευόταν για μήνες σε νοσοκομείο της Νίκαιας. Έσβησε σε ηλικία 87 χρόνων.
Π. Σκούρτης
Μάρτης, 2009
ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΑΠΟΤΡΑΒΗΓΜΕΝΟΣ
Πολύ περίεργο είναι αυτό που συμβαίνει τελευταία με πολλούς παλιούς εκπροσώπους της Μουσικής από τον χώρο του Ρεμπέτικου και του Λαϊκού Τραγουδιού. Αποσύρονται κάποια στιγμή ως δια μαγείας από τα πάλκα και τη δισκογραφία και για πολύ καιρό δεν ακούει κανείς τίποτα, μέχρι που μαθαίνει ότι ακόμα ένας απ’ αυτούς έχει φύγει από τη ζωή. Έτσι ακριβώς έγιναν τα πράγματα στις περιπτώσεις των Χρήστου Κολοκοτρώνη, Αντώνη Κατινάρη, Νάκη Πετρίδη, Θόδωρου Δερβενιώτη Στράτου Ατταλίδη, Μιχάλη Γενίτσαρη, Μιχάλη Δασκαλάκη, Νίκου Καρανικόλα και Θόδωρου Πολυκανδριώτη. Η σειρά του Μπάμπη Μπακάλη ήρθε τις τελευταίες μέρες του Μάρτη του 2007.
Η τελευταία εμφάνιση του Μπακάλη είχε γίνει στην τηλεοπτική εκπομπή «ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ», του Σπύρου Παπαδόπουλου. Ο αναφερόμενος συνθέτης έκανε ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του στη δεκαετία 60 – 70. Αμφιβάλλω αν εκείνη την εποχή υπήρξαν εκπρόσωποι του τραγουδιού στον λαϊκό μουσικό χώρο που να μην ερμήνευσαν συνθέσεις του. Μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις είναι αυτές των Βαγγέλη Περπινιάδη Στράτου Διονυσίου, Μανόλη Αγγελόπουλου, Μπάμπη Τσετίνη, Πέτρου Αναγνωστάκη, Καίτης Γκραίη, Πόλυς Πάνου και φυσικά των Γρηγόρη Μπιθικώτση και Στέλιου Καζαντζίδη. Ειδικά με τον τελευταίο, ο εν λόγω δημιουργός είχε πολύχρονη συνεργασία.
Βέβαια μεγάλο μέρος από το δισκογραφικό έργο του Μπακάλη στη δεκαετία που προαναφέραμε, έχει υποτιμηθεί. Αυτό συνέβη για δυο λόγους: πρώτον αρκετές από τις δημιουργίες εκείνης της περιόδου βασίζονται σε δρόμους που ταιριάζουν σε λυπητερά τραγούδια και δεύτερον, έχει ειπωθεί ότι σε πολλά απ’ αυτά τα τραγούδια η μουσική είναι διασκευή Ινδικών και Τούρκικων μελωδιών. Προτιμώ ν’ αφήσω ασχολίαστο τον πρώτο ισχυρισμό, όσο για τον δεύτερο, γενικά δεν είμαι υπέρ του να διασκευάζονται μελωδίες από ξένες χώρες. Ωστόσο, έχω τη γνώμη ότι, παλιότερα, ακόμα κι εκείνοι που κατέφευγαν σε τέτοιες πρακτικές, προσπαθούσαν να δώσουν κάτι από το μουσικό τους ιδίωμα και να προσθέσουν την προσωπική ‘πινελιά’ στις μελωδίες. Κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει σήμερα που οι ‘διασκευαστές’ παίρνουν τις μελωδίες ατόφιες και τους ‘καρφώνουν’ ελληνικούς στίχους.
Ο Μπάμπης Μπακάλης ήταν από τους πρώτους που σηματοδότησαν τη μετεξέλιξη του Ρεμπέτικου Τραγουδιού σε Λαϊκό, ωστόσο τα πρώτα του κομμάτια υπήρξαν Κλασικά Ρεμπέτικα. Έλεγε ότι, στο τραγούδι ΚΑΠΟΙΑ ΜΑΝΝΑ ΑΝΑΣΤΕΝΑΖΕΙ - με το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στη δισκογραφία το 1946 - δεν έγραψε μόνο τους στίχους αλλά και τη μουσική. Ισχυριζόταν ότι παραχώρησε το κομμάτι στον Τσιτσάνη προκειμένου ο τελευταίος να το ‘περάσει’ στις εταιρείες.
Ο Μπάμπης Μπακάλης είχε γεννηθεί στα Κανάλια Καρδίτσας. Όταν πληροφορηθήκαμε το θάνατό του μάθαμε ότι νοσηλευόταν για μήνες σε νοσοκομείο της Νίκαιας. Έσβησε σε ηλικία 87 χρόνων.
Π. Σκούρτης
Μάρτης, 2009
ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ - Κύκλοι Τραγουδιών
ΡΙΤΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ: ‘Πάμε Ξανά απ’ την Αρχή’
ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΚΥΚΛΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΕΡΧΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΕΘΕΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ
Τα τελευταία χρόνια ο Θάνος Μικρούτσικος, μαζί με τον Μίμη Πλέσσα και τον Νίκο Μαμαγκάκη, εξακολουθεί να είναι από τους πιο ενεργούς συνθέτες στο χώρο του τραγουδιού που κάποτε αποκαλούσαμε ‘έντεχνο’ αλλά σήμερα θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε άνετα ως ‘λόγιο λαϊκό τραγούδι’. Σε μία εποχή όπου αρκετοί συνθέτες περιορίζονται στο να δίνουν μεμονωμένα τραγούδια σε καλλιτέχνες προκειμένου αυτοί να συμπληρώνουν τους δίσκους τους με πολυσυλλεκτικό υλικό, ο Μικρούτσικος - όπως και πολλοί ομοϊδεάτες του – επιμένει στο να δημιουργεί ‘κύκλους’, δηλαδή σειρές τραγουδιών με ενιαίο θέμα. Προσωπικά προτιμώ τους κύκλους τραγουδιών από τους πολυσυλλεκτικούς δίσκους επειδή συχνά οι τελευταίοι δεν έχουν ομοιογένεια.
Ο αναφερόμενος συνθέτης έχει πρόσφατα ηχογραφήσει δίσκους με τον Δημήτρη Μητροπάνο, τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τον Χρήστο Θηβαίο. Οι τίτλοι αυτών των δίσκων είναι: ‘Στου Αιώνα την Παράγκα’, ‘Η Θάλασσα στη Σκάλα’ και ‘Ο Άμλετ της Σελήνης’ αντίστοιχα. Ο Θηβαίος είχε επίσης μια συμμετοχή στο δίσκο του ίδιου συνθέτη ‘Υπέροχα Μονάχοι’, όπου μοιράστηκε τις ερμηνείες των τραγουδιών με τον Μανώλη Μητσιά.
Η τραγουδίστρια Ρίτα Αντωνοπούλου είχε πριν από καιρό εμφανιστεί σε μία από τις εκπομπές του τηλεοπτικού προγράμματος ‘Στην Υγειά μας’ όπου συμμετείχε και ο Θάνος Μικρούτσικος. Όταν την άκουσα εκεί δεν μπορώ να πω ότι μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Στον δίσκο όμως ‘Πάμε Ξανά απ’ την Αρχή’, που τελευταία ηχογράφησε με τον συγκεκριμένο συνθέτη, αποδεικνύεται πως πρόκειται για μια ερμηνεύτρια με ιδιαίτερη ευαισθησία. Στον δίσκο για τον οποίο μιλάμε τα λόγια των τραγουδιών είναι γραμμένα από έναν και μόνο στιχουργό, τον Οδυσσέα Ιωάννου.
Παν. Σκούρτης
10/5/2009
ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΚΥΚΛΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΕΡΧΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΕΘΕΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ
Τα τελευταία χρόνια ο Θάνος Μικρούτσικος, μαζί με τον Μίμη Πλέσσα και τον Νίκο Μαμαγκάκη, εξακολουθεί να είναι από τους πιο ενεργούς συνθέτες στο χώρο του τραγουδιού που κάποτε αποκαλούσαμε ‘έντεχνο’ αλλά σήμερα θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε άνετα ως ‘λόγιο λαϊκό τραγούδι’. Σε μία εποχή όπου αρκετοί συνθέτες περιορίζονται στο να δίνουν μεμονωμένα τραγούδια σε καλλιτέχνες προκειμένου αυτοί να συμπληρώνουν τους δίσκους τους με πολυσυλλεκτικό υλικό, ο Μικρούτσικος - όπως και πολλοί ομοϊδεάτες του – επιμένει στο να δημιουργεί ‘κύκλους’, δηλαδή σειρές τραγουδιών με ενιαίο θέμα. Προσωπικά προτιμώ τους κύκλους τραγουδιών από τους πολυσυλλεκτικούς δίσκους επειδή συχνά οι τελευταίοι δεν έχουν ομοιογένεια.
Ο αναφερόμενος συνθέτης έχει πρόσφατα ηχογραφήσει δίσκους με τον Δημήτρη Μητροπάνο, τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τον Χρήστο Θηβαίο. Οι τίτλοι αυτών των δίσκων είναι: ‘Στου Αιώνα την Παράγκα’, ‘Η Θάλασσα στη Σκάλα’ και ‘Ο Άμλετ της Σελήνης’ αντίστοιχα. Ο Θηβαίος είχε επίσης μια συμμετοχή στο δίσκο του ίδιου συνθέτη ‘Υπέροχα Μονάχοι’, όπου μοιράστηκε τις ερμηνείες των τραγουδιών με τον Μανώλη Μητσιά.
Η τραγουδίστρια Ρίτα Αντωνοπούλου είχε πριν από καιρό εμφανιστεί σε μία από τις εκπομπές του τηλεοπτικού προγράμματος ‘Στην Υγειά μας’ όπου συμμετείχε και ο Θάνος Μικρούτσικος. Όταν την άκουσα εκεί δεν μπορώ να πω ότι μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Στον δίσκο όμως ‘Πάμε Ξανά απ’ την Αρχή’, που τελευταία ηχογράφησε με τον συγκεκριμένο συνθέτη, αποδεικνύεται πως πρόκειται για μια ερμηνεύτρια με ιδιαίτερη ευαισθησία. Στον δίσκο για τον οποίο μιλάμε τα λόγια των τραγουδιών είναι γραμμένα από έναν και μόνο στιχουργό, τον Οδυσσέα Ιωάννου.
Παν. Σκούρτης
10/5/2009
5 Μαΐ 2009
Αφιέρωμα: Μ. ΤΟΚΑΣ - Τ. ΧΑΡΜΑΣ
ΜΑΡΙΟΣ ΤΟΚΑΣ - ΤΟΛΗΣ ΧΑΡΜΑΣ
ΕΣΒΗΣΑΝ ΔΥΟ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΣΑΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ΑΛΛΑ ΥΠΗΡΞΑΝ ΕΞΙΣΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΙ
Οι δυο Έλληνες συνθέτες που πέρυσι τέτοιον καιρό έφυγαν από τη ζωή, μπορεί να εκπροσωπούσαν διαφορετικά είδη μουσικής αλλά ήσαν εξίσου αξιόλογοι. Πρόκειται για τον Μάριο Τόκα και τον Τόλη Χάρμα. Πληροφορήθηκα μάλιστα ότι ο καρκίνος, από τον οποίο έπασχε ο πρώτος, τον ταλαιπώρησε μόνον έξη μήνες προτού τελικά του αφαιρέσει τη ζωή.
Ο Μάριος Τόκας έφυγε πριν από ένα χρόνο στις 30 Απριλίου, σε ηλικία μόλις 54 ετών. Τα πρώτα μουσικά κομμάτια του δημιουργού - που ως γνωστόν είχε γεννηθεί στην Κύπρο - θα λέγαμε πως ανήκουν στο είδος που παλιότερα ονομαζόταν ‘Έντεχνο’, αλλά σήμερα θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίζαμε ως ‘Λόγιο Λαϊκό Τραγούδι’, μ’ όλο που οι όροι ‘λόγιο’ και ‘λαϊκό’ είναι τυπικά ασυμβίβαστοι. Ωστόσο, ο Τόκας εδώ και αρκετό καιρό, είχε αποδείξει πως διέθετε και φλέβα συνθέτη γνήσιων λαϊκών τραγουδιών, τα οποία είχαν ερμηνεύσει ο Πασχάλης Τερζής, ο Θέμης Αδαμαντίδης και ο δευτερότοκος γιος του αξέχαστου Στράτου Διονυσίου, ο Στέλιος. Να σημειωθεί εδώ, πως τόσο ο Αδαμαντίδης όσο και ο Στέλιος Διονυσίου είναι καλλιτέχνες τους οποίους ανέδειξε ο αναφερόμενος συνθέτης. Ο κύκλος τραγουδιών «ΑΣΠΡΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΑΝΕΜΙΖΕ», μ’ ερμηνευτή τον εκπρόσωπο του Κρητικού Τραγουδιού Βασίλη Σκουλά, έμελε να είναι ο τελευταίος δίσκος σε μουσική Μάριου Τόκα.
Τώρα σε σχέση με τον συνθέτη Ρεμπέτικων Τραγουδιών Τόλη Χάρμα, μας άφησε χρόνους λίγες ημέρες αργότερα, στις 22 Μαΐου. Η απώλειά του υπήρξε περισσότερο αναμενόμενη από εκείνη του Μάριου Τόκα, αφού ο Απόστολος Χαρμαντάς - αυτό ήταν το πραγματικό του ονοματεπώνυμο - έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, σε ηλικία 98 ετών. Παρόλ’ αυτά, και πάλι επρόκειτο για ξάφνιασμα, αφού μέχρι το τέλος του ο ‘μπάρμπα-Τόλης ήταν ακμαιότατος. Τα τελευταία μόλις χρόνια για μεγάλο διάστημα τραγουδούσε στο κέντρο «Ταβέρνα της Μεταξούς», ενώ πρόπερσι το Πάσχα είχε εμφανιστεί στην τηλεοπτική εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου. Δυο πολύ γνωστές επιτυχίες του είναι τα τραγούδια ‘Άσκημες πληροφορίες’ και ‘Είναι Ωραίο ν’ Αγαπάς’.
Εκτός από συνθέτης, ο Χάρμας υπήρξε οργανοπαίχτης - όπως άλλωστε και πολλοί εκπρόσωποι του μουσικού είδους που υπηρετούσε - αλλά επίσης ερμήνευσε τραγούδια κι άλλων δημιουργών πέρα από τα δικά του. Ένα από τα τραγούδια που είχε αποδώσει ερμηνευτικά, ήταν το γνωστό ‘Κάποια Μάνα Αναστενάζει’, σύνθεση του Βασίλη Τσιτσάνη. Ο ‘μπάρμπα Τόλης’ είχε δημιουργήσει μαζί με τη γυναίκα του Λίτσα το γνωστό μουσικό σχήμα ΝΤΟΥΟ ΧΑΡΜΑ.
Τα δυο παιδιά του ζευγαριού ακολούθησαν τα χνάρια των γονιών τους. Ο γιος τους Άρης παίζει κιθάρα, όσο για τα κόρη τους Ιωάννα, αυτή είναι εδώ και χρόνια τραγουδίστρια, γνωστή ως Νανά Χάρμα. Εντούτοις το ντουέτο δεν κατέληξε σε κουαρτέτο, αλλά όσο ο πατέρας βρισκόταν στη ζωή είχε γίνει τρίο, αφού η Λίτσα εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο πολλά χρόνια πριν από τον σύντροφό της.
Π. Σκούρτης
30 - 4- 2009
ΕΣΒΗΣΑΝ ΔΥΟ ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΣΑΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ΑΛΛΑ ΥΠΗΡΞΑΝ ΕΞΙΣΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΙ
Οι δυο Έλληνες συνθέτες που πέρυσι τέτοιον καιρό έφυγαν από τη ζωή, μπορεί να εκπροσωπούσαν διαφορετικά είδη μουσικής αλλά ήσαν εξίσου αξιόλογοι. Πρόκειται για τον Μάριο Τόκα και τον Τόλη Χάρμα. Πληροφορήθηκα μάλιστα ότι ο καρκίνος, από τον οποίο έπασχε ο πρώτος, τον ταλαιπώρησε μόνον έξη μήνες προτού τελικά του αφαιρέσει τη ζωή.
Ο Μάριος Τόκας έφυγε πριν από ένα χρόνο στις 30 Απριλίου, σε ηλικία μόλις 54 ετών. Τα πρώτα μουσικά κομμάτια του δημιουργού - που ως γνωστόν είχε γεννηθεί στην Κύπρο - θα λέγαμε πως ανήκουν στο είδος που παλιότερα ονομαζόταν ‘Έντεχνο’, αλλά σήμερα θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίζαμε ως ‘Λόγιο Λαϊκό Τραγούδι’, μ’ όλο που οι όροι ‘λόγιο’ και ‘λαϊκό’ είναι τυπικά ασυμβίβαστοι. Ωστόσο, ο Τόκας εδώ και αρκετό καιρό, είχε αποδείξει πως διέθετε και φλέβα συνθέτη γνήσιων λαϊκών τραγουδιών, τα οποία είχαν ερμηνεύσει ο Πασχάλης Τερζής, ο Θέμης Αδαμαντίδης και ο δευτερότοκος γιος του αξέχαστου Στράτου Διονυσίου, ο Στέλιος. Να σημειωθεί εδώ, πως τόσο ο Αδαμαντίδης όσο και ο Στέλιος Διονυσίου είναι καλλιτέχνες τους οποίους ανέδειξε ο αναφερόμενος συνθέτης. Ο κύκλος τραγουδιών «ΑΣΠΡΟ ΜΑΝΤΗΛΙ ΑΝΕΜΙΖΕ», μ’ ερμηνευτή τον εκπρόσωπο του Κρητικού Τραγουδιού Βασίλη Σκουλά, έμελε να είναι ο τελευταίος δίσκος σε μουσική Μάριου Τόκα.
Τώρα σε σχέση με τον συνθέτη Ρεμπέτικων Τραγουδιών Τόλη Χάρμα, μας άφησε χρόνους λίγες ημέρες αργότερα, στις 22 Μαΐου. Η απώλειά του υπήρξε περισσότερο αναμενόμενη από εκείνη του Μάριου Τόκα, αφού ο Απόστολος Χαρμαντάς - αυτό ήταν το πραγματικό του ονοματεπώνυμο - έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, σε ηλικία 98 ετών. Παρόλ’ αυτά, και πάλι επρόκειτο για ξάφνιασμα, αφού μέχρι το τέλος του ο ‘μπάρμπα-Τόλης ήταν ακμαιότατος. Τα τελευταία μόλις χρόνια για μεγάλο διάστημα τραγουδούσε στο κέντρο «Ταβέρνα της Μεταξούς», ενώ πρόπερσι το Πάσχα είχε εμφανιστεί στην τηλεοπτική εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου. Δυο πολύ γνωστές επιτυχίες του είναι τα τραγούδια ‘Άσκημες πληροφορίες’ και ‘Είναι Ωραίο ν’ Αγαπάς’.
Εκτός από συνθέτης, ο Χάρμας υπήρξε οργανοπαίχτης - όπως άλλωστε και πολλοί εκπρόσωποι του μουσικού είδους που υπηρετούσε - αλλά επίσης ερμήνευσε τραγούδια κι άλλων δημιουργών πέρα από τα δικά του. Ένα από τα τραγούδια που είχε αποδώσει ερμηνευτικά, ήταν το γνωστό ‘Κάποια Μάνα Αναστενάζει’, σύνθεση του Βασίλη Τσιτσάνη. Ο ‘μπάρμπα Τόλης’ είχε δημιουργήσει μαζί με τη γυναίκα του Λίτσα το γνωστό μουσικό σχήμα ΝΤΟΥΟ ΧΑΡΜΑ.
Τα δυο παιδιά του ζευγαριού ακολούθησαν τα χνάρια των γονιών τους. Ο γιος τους Άρης παίζει κιθάρα, όσο για τα κόρη τους Ιωάννα, αυτή είναι εδώ και χρόνια τραγουδίστρια, γνωστή ως Νανά Χάρμα. Εντούτοις το ντουέτο δεν κατέληξε σε κουαρτέτο, αλλά όσο ο πατέρας βρισκόταν στη ζωή είχε γίνει τρίο, αφού η Λίτσα εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο πολλά χρόνια πριν από τον σύντροφό της.
Π. Σκούρτης
30 - 4- 2009
13 Απρ 2009
Το πάρτυ της ζωής σου
‘ΤΟ ΠΑΡΤΥ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΟΥ’
ΕΚΠΟΜΠΗ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΕ ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΛΑΙΚΟΥ- ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ - ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
Ο Στράτος Παγιουμτζής, ο Γιώργος Μητσάκης, ο Μανόλης Αγγελόπουλος, ο Μπάμπης Τσετίνης, η Ρίτα Σακελαρίου, αλλά και ο στιχουργός του αποκαλούμενου Ελαφρού Τραγουδιού κονφερασιέ Γιώργος Οικονομίδης, ήσαν τα πρόσωπα που τιμήθηκαν στο πλαίσιο του τηλεοπτικού προγράμματος ΤΟ ΠΑΡΤΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΟΥ που παρουσιάζει ο Άκης Παυλόπουλος κάθε Κυριακή βράδυ από το alter . Η συγκεκριμένη εκπομπή ήταν να προβληθεί από την 1η του μηνός, αλλά μεσολάβησαν προγράμματα αφιερωμένα στις Απόκριες και την Ημέρα της Γυναίκας, κι έτσι το προαναφερόμενο, μεταδόθηκε τελικά στις 15 Μαρτίου. Είχαν προσκληθεί συγγενείς - απόγονοι επίγονοι και σύντροφοι - καθώς και συνεργάτες των τιμώμενων καλλιτεχνών. Στους τελευταίους συγκαταλέγεται ο αξιόλογος τραγουδιστής Γιάννης Μπογδάνος, που υπήρξε κατά τη δεκαετία του 70 ερμηνευτής τραγουδιών του Γιώργου Μητσάκη, τα οποία έκανε επιτυχίες. Να επισημανθεί εδώ ότι συμπτωματικά ο Μπογδάνος είναι και ανιψιός του κορυφαίου ερμηνευτή Γρηγόρη Μπιθικώτση, από την πλευρά της αδελφής του.
Ο εγγονός του μεγάλου μας Στράτου - συνονόματος και ομότεχνός του - βρισκόταν σε μεγάλα κέφια και στην κυριολεξία τα έδωσε όλα όπως λέμε. Μαζί του είχε τον σολίστα και δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Γιώργο Κουτουλάκη με τον οποίο ο νεότερος Στράτος εμφανίζεται τόσο στο κέντρο ΑΣΤΕΡΙΑ όπου τραγουδάει αυτόν τον καιρό, όσο και στο τηλεοπτικό μουσικό πρόγραμμα ‘ΟΝΕΙΡΟΥ ΕΛΛΑΣ’ με τη σκηνοθετική επιμέλεια του Κώστα Φέρρη, που το παρουσιάζει κιόλας.* Σε αξιοσημείωτες ερμηνείες επιδόθηκαν επίσης ο Απόστολος η Τόλης Κοτσαμπάς – ανιψιός του τραγουδιστή Μπάμπη Τσετίνη - και η Ευδοκία Πουλάκη που είναι γνωστή απλώς με το μικρό της όνομα και ερμήνευσε τραγούδια τα οποία είχε κάνει επιτυχίες η Ρίτα Σακελαρίου. Να σημειωθεί πως ο Κοτσαμπάς έχει ήδη ηχογραφήσει έναν δίσκο με τίτλο ΕΡΩΤΙΚΗ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ και μουσική του αξιόλογου συνθέτη λαϊκών τραγουδιών Δημήτρη Παναγόπουλου.
Ο Μανόλης Αγγελόπουλος τιμήθηκε από την παρουσία στην εκπομπή , της ομότεχνής του και πρώτης συζύγου του Άννας Βασιλείου, η οποία παλιότερα ήταν γνωστή στον καλλιτεχνικό χώρο ως Αννούλα. Όσο για τον Γιώργο Οικονομίδη, τον τίμησε με την παρουσία της η κόρη του Μαριλένα, που είναι συνθέτρια και τραγουδίστρια. Αυτόν τον καιρό ειδικά, ασχολείται με τη σύνθεση μουσικής για το θέατρο .**
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
* Όσον αφορά τον εγγονό του μεγάλου μας Στράτου, θα πρέπει να πούμε τα εξής σε κάποια εκπομπή του προγράμματος Ονείρου Ελλάς, ο Κώστας Φέρρης τον αποκάλεσε Παγιουμτζή. Από κείνη τη στιγμή και πέρα, τον προσφωνούν όλοι έτσι. Όμως το επώνυμό του δεν είναι ‘Παγιουμτζής’, ούτε καν ‘Γιωργιόπολος’ – όπως το ανέφερα εγώ μέχρι πρότινος - αλλά Γεωργιόπουλος. Θέλω να πιστεύω πως καλοπροαίρετα ο γνωστός σκηνοθέτης και επιμελητής του προγράμματος που μόλις αναφέρθηκε, χρησιμοποίησε αυτό το -α το πούμε - τέχνασμα για να δείξει ότι υπάρχει ο συνεχιστής της παράδοσης που δημιούργησε ο αλησμόνητος ερμηνευτής. Τώρα σε σχέση με το γιατί ο νεαρός καλλιτέχνης δεν σπεύδει να διορθώσει το πρώτο λάθος, αυτό μπορεί να οφείλεται σε δυο λόγους. Ο ένας είναι πως προφανώς όσο και αν επιθυμεί να περάσει το μήνυμα ότι θέλει να χαράξει δική του πορεία στο τραγούδι, δεν μπορεί να μην του προκαλεί και κάποια συγκίνηση η ταύτιση με τον παππού του. Ο άλλος, το πιθανότερο να σκέφτεται πως αφού ήρθαν έτσι τα πράγματα, είναι ανώφελο να διευκρινίζει κάθε τόσο ότι δεν έχει το ίδιο επίθετο με κείνον. Σίγουρα όμως θα υπάρξουν κάποιοι -αυτό μάλλον έχει ήδη προκύψει με μια καθηγήτρια μουσικής - οι οποίοι θα ισχυριστούν πως ο νεότερος Στράτος εκμεταλλεύεται αυτή την παρεξήγηση που έχει γίνει με το επώνυμό του, προκειμένου να κερδίζει δημοσιότητα που δεν την αξίζει. Προσωπικά πιστεύω το εξής ο αναφερόμενος καλλιτέχνης απέδειξε ήδη ότι δεν έχει ανάγκη από τέτοια κόλπα.
** Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, το συγκρότημα ΤΟ ΚΑΦΕ ΑΜΑΝ ΤΟΥ ΦΕΡΡΗ, στο οποίο συμμετέχει και ο Στράτος Γεωργιόπουλος, εμφανιζόταν ακόμα στο κέντρο που αναφέρεται. Οι εμφανίσεις αυτές σταμάτησαν από τις 22 Μαρτίου.
Π. Σκούρτης
16 - 3 - 2009.
ΕΚΠΟΜΠΗ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΗ ΣΕ ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΛΑΙΚΟΥ- ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ - ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
Ο Στράτος Παγιουμτζής, ο Γιώργος Μητσάκης, ο Μανόλης Αγγελόπουλος, ο Μπάμπης Τσετίνης, η Ρίτα Σακελαρίου, αλλά και ο στιχουργός του αποκαλούμενου Ελαφρού Τραγουδιού κονφερασιέ Γιώργος Οικονομίδης, ήσαν τα πρόσωπα που τιμήθηκαν στο πλαίσιο του τηλεοπτικού προγράμματος ΤΟ ΠΑΡΤΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΟΥ που παρουσιάζει ο Άκης Παυλόπουλος κάθε Κυριακή βράδυ από το alter . Η συγκεκριμένη εκπομπή ήταν να προβληθεί από την 1η του μηνός, αλλά μεσολάβησαν προγράμματα αφιερωμένα στις Απόκριες και την Ημέρα της Γυναίκας, κι έτσι το προαναφερόμενο, μεταδόθηκε τελικά στις 15 Μαρτίου. Είχαν προσκληθεί συγγενείς - απόγονοι επίγονοι και σύντροφοι - καθώς και συνεργάτες των τιμώμενων καλλιτεχνών. Στους τελευταίους συγκαταλέγεται ο αξιόλογος τραγουδιστής Γιάννης Μπογδάνος, που υπήρξε κατά τη δεκαετία του 70 ερμηνευτής τραγουδιών του Γιώργου Μητσάκη, τα οποία έκανε επιτυχίες. Να επισημανθεί εδώ ότι συμπτωματικά ο Μπογδάνος είναι και ανιψιός του κορυφαίου ερμηνευτή Γρηγόρη Μπιθικώτση, από την πλευρά της αδελφής του.
Ο εγγονός του μεγάλου μας Στράτου - συνονόματος και ομότεχνός του - βρισκόταν σε μεγάλα κέφια και στην κυριολεξία τα έδωσε όλα όπως λέμε. Μαζί του είχε τον σολίστα και δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Γιώργο Κουτουλάκη με τον οποίο ο νεότερος Στράτος εμφανίζεται τόσο στο κέντρο ΑΣΤΕΡΙΑ όπου τραγουδάει αυτόν τον καιρό, όσο και στο τηλεοπτικό μουσικό πρόγραμμα ‘ΟΝΕΙΡΟΥ ΕΛΛΑΣ’ με τη σκηνοθετική επιμέλεια του Κώστα Φέρρη, που το παρουσιάζει κιόλας.* Σε αξιοσημείωτες ερμηνείες επιδόθηκαν επίσης ο Απόστολος η Τόλης Κοτσαμπάς – ανιψιός του τραγουδιστή Μπάμπη Τσετίνη - και η Ευδοκία Πουλάκη που είναι γνωστή απλώς με το μικρό της όνομα και ερμήνευσε τραγούδια τα οποία είχε κάνει επιτυχίες η Ρίτα Σακελαρίου. Να σημειωθεί πως ο Κοτσαμπάς έχει ήδη ηχογραφήσει έναν δίσκο με τίτλο ΕΡΩΤΙΚΗ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ και μουσική του αξιόλογου συνθέτη λαϊκών τραγουδιών Δημήτρη Παναγόπουλου.
Ο Μανόλης Αγγελόπουλος τιμήθηκε από την παρουσία στην εκπομπή , της ομότεχνής του και πρώτης συζύγου του Άννας Βασιλείου, η οποία παλιότερα ήταν γνωστή στον καλλιτεχνικό χώρο ως Αννούλα. Όσο για τον Γιώργο Οικονομίδη, τον τίμησε με την παρουσία της η κόρη του Μαριλένα, που είναι συνθέτρια και τραγουδίστρια. Αυτόν τον καιρό ειδικά, ασχολείται με τη σύνθεση μουσικής για το θέατρο .**
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
* Όσον αφορά τον εγγονό του μεγάλου μας Στράτου, θα πρέπει να πούμε τα εξής σε κάποια εκπομπή του προγράμματος Ονείρου Ελλάς, ο Κώστας Φέρρης τον αποκάλεσε Παγιουμτζή. Από κείνη τη στιγμή και πέρα, τον προσφωνούν όλοι έτσι. Όμως το επώνυμό του δεν είναι ‘Παγιουμτζής’, ούτε καν ‘Γιωργιόπολος’ – όπως το ανέφερα εγώ μέχρι πρότινος - αλλά Γεωργιόπουλος. Θέλω να πιστεύω πως καλοπροαίρετα ο γνωστός σκηνοθέτης και επιμελητής του προγράμματος που μόλις αναφέρθηκε, χρησιμοποίησε αυτό το -α το πούμε - τέχνασμα για να δείξει ότι υπάρχει ο συνεχιστής της παράδοσης που δημιούργησε ο αλησμόνητος ερμηνευτής. Τώρα σε σχέση με το γιατί ο νεαρός καλλιτέχνης δεν σπεύδει να διορθώσει το πρώτο λάθος, αυτό μπορεί να οφείλεται σε δυο λόγους. Ο ένας είναι πως προφανώς όσο και αν επιθυμεί να περάσει το μήνυμα ότι θέλει να χαράξει δική του πορεία στο τραγούδι, δεν μπορεί να μην του προκαλεί και κάποια συγκίνηση η ταύτιση με τον παππού του. Ο άλλος, το πιθανότερο να σκέφτεται πως αφού ήρθαν έτσι τα πράγματα, είναι ανώφελο να διευκρινίζει κάθε τόσο ότι δεν έχει το ίδιο επίθετο με κείνον. Σίγουρα όμως θα υπάρξουν κάποιοι -αυτό μάλλον έχει ήδη προκύψει με μια καθηγήτρια μουσικής - οι οποίοι θα ισχυριστούν πως ο νεότερος Στράτος εκμεταλλεύεται αυτή την παρεξήγηση που έχει γίνει με το επώνυμό του, προκειμένου να κερδίζει δημοσιότητα που δεν την αξίζει. Προσωπικά πιστεύω το εξής ο αναφερόμενος καλλιτέχνης απέδειξε ήδη ότι δεν έχει ανάγκη από τέτοια κόλπα.
** Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, το συγκρότημα ΤΟ ΚΑΦΕ ΑΜΑΝ ΤΟΥ ΦΕΡΡΗ, στο οποίο συμμετέχει και ο Στράτος Γεωργιόπουλος, εμφανιζόταν ακόμα στο κέντρο που αναφέρεται. Οι εμφανίσεις αυτές σταμάτησαν από τις 22 Μαρτίου.
Π. Σκούρτης
16 - 3 - 2009.
Τηλεοπτική εκπομπή
ΣΤΡΑΤΟΣ ΓEΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ
Επίδοση και στα Κανταδόρικα Ρεμπέτικα
Στην τελευταία εκπομπή του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’ -δηλαδή αυτή που μεταδόθηκε πριν από το Χριστουγεννιάτικο εορταστικό πρόγραμμα του 2008 -, ο εγγονός του αλησμόνητου Παγιουμτζή Στράτος Γιωργιόπουλος ερμήνευσε το τραγούδι του Γιάννη Παπαϊωάννου ‘Απ’ της Ζέας το Λιμάνι’. Παρότι τα κομμάτια στα οποία ο Στράτος έχει ιδιαίτερη επίδοση είναι τα μάγκικα ρεμπέτικα και σ’ αυτό το τραγούδι, που είναι κανταδόρικο, φαίνεται το χαρακτηριστικό λαϊκό ηχόχρωμα της φωνής του. Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισχύει και για την ερμηνεία του στο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη ‘Ζαϊρα’, τραγούδι που ερμήνευσε κατά την εορταστική εκπομπή των Χριστουγέννων.
Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ότι, όπως είχα πληροφορηθεί εδώ και καιρό, ο Στράτος Γιωργιόπουλος από τις αρχές του 2009 θα εμφανίζεται στο κέντρο Αστέρια της Γλυφάδας*, μάλλον με το συγκρότημα που συμμετέχει στο τηλεοπτικό μουσικό πρόγραμμα που προαναφέραμε, δηλαδή της εκπομπής ‘Ονείρου Ελλάς’.
Παν. Σκούρτης
Βούλα, 8/1/’09
------------------------------------------------------------------------
*Η πρεμιέρα στις εμφανίσειςς του Στράτου Γιωργιόπουλου στα Αστέρια της Γλυφάδας
έγινε στις 16 Ιανουαρίου 2009
Επίδοση και στα Κανταδόρικα Ρεμπέτικα
Στην τελευταία εκπομπή του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’ -δηλαδή αυτή που μεταδόθηκε πριν από το Χριστουγεννιάτικο εορταστικό πρόγραμμα του 2008 -, ο εγγονός του αλησμόνητου Παγιουμτζή Στράτος Γιωργιόπουλος ερμήνευσε το τραγούδι του Γιάννη Παπαϊωάννου ‘Απ’ της Ζέας το Λιμάνι’. Παρότι τα κομμάτια στα οποία ο Στράτος έχει ιδιαίτερη επίδοση είναι τα μάγκικα ρεμπέτικα και σ’ αυτό το τραγούδι, που είναι κανταδόρικο, φαίνεται το χαρακτηριστικό λαϊκό ηχόχρωμα της φωνής του. Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισχύει και για την ερμηνεία του στο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη ‘Ζαϊρα’, τραγούδι που ερμήνευσε κατά την εορταστική εκπομπή των Χριστουγέννων.
Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ότι, όπως είχα πληροφορηθεί εδώ και καιρό, ο Στράτος Γιωργιόπουλος από τις αρχές του 2009 θα εμφανίζεται στο κέντρο Αστέρια της Γλυφάδας*, μάλλον με το συγκρότημα που συμμετέχει στο τηλεοπτικό μουσικό πρόγραμμα που προαναφέραμε, δηλαδή της εκπομπής ‘Ονείρου Ελλάς’.
Παν. Σκούρτης
Βούλα, 8/1/’09
------------------------------------------------------------------------
*Η πρεμιέρα στις εμφανίσειςς του Στράτου Γιωργιόπουλου στα Αστέρια της Γλυφάδας
έγινε στις 16 Ιανουαρίου 2009
Καφέ Αμάν
Δύο Σπουδαίοι Δεξιοτέχνες Μουσικοί:
Γιώργος Κουτουλάκης, Σπύρος Κονσολάκης
και
Δύο Ξεχωριστοί Ερμηνευτές:
Στράτος Γιωργιόπουλος, Γιώργος Λίζος
Στην τηλεοπτική σειρά του Κώστα Φέρρη ‘Ονείρου Ελλάς’, από τους μουσικούς που απαρτίζουν την ορχήστρα, ξεχωρίζει ο δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Γιώργος Κουτουλάκης. Η δεξιοτεχνία του φάνηκε καθαρά από τα ταξίμια που έπαιξε ως εισαγωγές στα τραγούδια ‘Πέντε Έλληνες στον Άδη’ και ‘Μπιρ Αλλάχ’. Τα κομμάτια αυτά, που είναι συνθέσεις του Γιάννη Παπαϊωάννου και Γιάννη Σταμούλη αντίστοιχα, μεταδόθηκαν στη δεύτερη και τέταρτη εκπομπή του συγκεκριμένου προγράμματος και απέδωσε ο πολλά υποσχόμενος ερμηνευτής και εγγονός του κορυφαίου Παγιουμτζή Στράτος Γιωργιόπουλος.
Ωστόσο, όσον αφορά το κομμάτι ‘Μπιρ Αλλάχ’, θα ήθελα να προσθέσω το εξής: Στο προσωπικό μου αρχείο διαθέτω μια ηχογράφηση την οποία ο Στράτος είχε την καλοσύνη να πραγματοποιήσει ειδικά για μένα. Χωρίς να θέλω να μειώσω στο ελάχιστο την ικανότητα του Γιώργου Κουτουλάκη στο μπουζούκι, θεωρώ ότι, το κοφτό παίξιμο που κάνει σ’ αυτή την ηχογράφηση στο ίδιο τραγούδι ο σολίστας του μπουζουκιού και φίλος του Στράτου Νικόλας Βέττας, επιτρέπει στον τραγουδιστή μια πιο μερακλίδικη απόδοση στο τραγούδι από την ερμηνεία που είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε στη συγκεκριμένη εκπομπή.
Στην ίδια εκπομπή επίσης από τους μουσικούς ξεχώρισε ο δεξιοτέχνης της λαϊκής κιθάρας Σπύρος Κονσολάκης. Ο Κονσολάκης είχε στο παρελθόν εμφανιστεί με τον Κώστα Φέρρη σε μία από τις εκπομπές στο πλαίσιο του τηλεοπτικού προγράμματος ‘Στην Υγειά μας’, που παρουσιάζει κάθε Σάββατο ο Σπύρος Παπαδόπουλος.
Στην πέμπτη εκπομπή του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’, δηλαδή αυτή της 23ης Νοεμβρίου, από τους ερμηνευτές ξεχώρισε και ο Γιώργος Λίζος που απέδωσε το κομμάτι του Ανέστη Δελιά ‘Ο Φιγουρατζής’. Αν δεν κάνω λάθος, ο Λίζος είναι ένας καλλιτέχνης τον οποίον είχαν πρωτοπαρουσιάσει ο συνθέτης Πέτρος Βαγιόπουλος και ο Μανόλης Ρασούλης στο δίσκο τους «ΣΤΟ ΝΟΗΜΑΤΟΥΡΓΕΙΟ».
Παν. Σκούρτης
24/11/08
Γιώργος Κουτουλάκης, Σπύρος Κονσολάκης
και
Δύο Ξεχωριστοί Ερμηνευτές:
Στράτος Γιωργιόπουλος, Γιώργος Λίζος
Στην τηλεοπτική σειρά του Κώστα Φέρρη ‘Ονείρου Ελλάς’, από τους μουσικούς που απαρτίζουν την ορχήστρα, ξεχωρίζει ο δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Γιώργος Κουτουλάκης. Η δεξιοτεχνία του φάνηκε καθαρά από τα ταξίμια που έπαιξε ως εισαγωγές στα τραγούδια ‘Πέντε Έλληνες στον Άδη’ και ‘Μπιρ Αλλάχ’. Τα κομμάτια αυτά, που είναι συνθέσεις του Γιάννη Παπαϊωάννου και Γιάννη Σταμούλη αντίστοιχα, μεταδόθηκαν στη δεύτερη και τέταρτη εκπομπή του συγκεκριμένου προγράμματος και απέδωσε ο πολλά υποσχόμενος ερμηνευτής και εγγονός του κορυφαίου Παγιουμτζή Στράτος Γιωργιόπουλος.
Ωστόσο, όσον αφορά το κομμάτι ‘Μπιρ Αλλάχ’, θα ήθελα να προσθέσω το εξής: Στο προσωπικό μου αρχείο διαθέτω μια ηχογράφηση την οποία ο Στράτος είχε την καλοσύνη να πραγματοποιήσει ειδικά για μένα. Χωρίς να θέλω να μειώσω στο ελάχιστο την ικανότητα του Γιώργου Κουτουλάκη στο μπουζούκι, θεωρώ ότι, το κοφτό παίξιμο που κάνει σ’ αυτή την ηχογράφηση στο ίδιο τραγούδι ο σολίστας του μπουζουκιού και φίλος του Στράτου Νικόλας Βέττας, επιτρέπει στον τραγουδιστή μια πιο μερακλίδικη απόδοση στο τραγούδι από την ερμηνεία που είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε στη συγκεκριμένη εκπομπή.
Στην ίδια εκπομπή επίσης από τους μουσικούς ξεχώρισε ο δεξιοτέχνης της λαϊκής κιθάρας Σπύρος Κονσολάκης. Ο Κονσολάκης είχε στο παρελθόν εμφανιστεί με τον Κώστα Φέρρη σε μία από τις εκπομπές στο πλαίσιο του τηλεοπτικού προγράμματος ‘Στην Υγειά μας’, που παρουσιάζει κάθε Σάββατο ο Σπύρος Παπαδόπουλος.
Στην πέμπτη εκπομπή του προγράμματος ‘Ονείρου Ελλάς’, δηλαδή αυτή της 23ης Νοεμβρίου, από τους ερμηνευτές ξεχώρισε και ο Γιώργος Λίζος που απέδωσε το κομμάτι του Ανέστη Δελιά ‘Ο Φιγουρατζής’. Αν δεν κάνω λάθος, ο Λίζος είναι ένας καλλιτέχνης τον οποίον είχαν πρωτοπαρουσιάσει ο συνθέτης Πέτρος Βαγιόπουλος και ο Μανόλης Ρασούλης στο δίσκο τους «ΣΤΟ ΝΟΗΜΑΤΟΥΡΓΕΙΟ».
Παν. Σκούρτης
24/11/08
Τηλεοπτική εκπομπή
“ΟΝΕΙΡΟΥ ΕΛΛΑΣ”
ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ ΓΙΑ ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Η δεύτερη εκπομπή του μουσικού προγράμματος «ΟΝΕΙΡΟΥ ΕΛΛΑΣ» παρουσιάστηκε την Κυριακή 2
Νοεμβρίου από την ΕΤ3 στις 11 το βράδυ. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα μεταδίδεται κάθε βδομάδα την ίδια μέρα και ώρα. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα όπου παρακολουθείται η διαδρομή του Ελληνικού Αστικολαϊκού Τραγουδιού - μεγάλο μέρος του οποίου αποτελεί το Ρεμπέτικο – συνδυασμένη με γεγονότα που σηματοδότησαν την ιστορία της χώρας. Αφηγητές είναι ο Κώστας Φέρρης - ο οποίος έχει και τη σκηνοθετική επιμέλεια του προγράμματος - και ο ηθοποιός Ηλίας Λογοθέτης.
Φαίνεται ότι εκτός από τους μουσικούς που αποτελούν την κυρίως ορχήστρα, κάθε φορά θα συμμετέχουν και κάποιοι άλλοι οργανοπαίχτες. Για παράδειγμα, στην πρεμιέρα ακούσαμε τον δεξιοτέχνη του ηπειρώτικου κλαρίνου Νίκο Φιλιππίδη και τον Κυριάκο Γκουβέντα στο βιολί, ενώ στη δεύτερη εκπομπή συμμετείχε και ο δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Γιάννης Μοραΐτης.
Η ερμηνεύτρια Τζίνα Δαλάκα αποδεικνύει πως διαθέτει πολύ μεγάλες ικανότητες για ν’ αποδίδει τόσο το Δημοτικό - στην πρώτη εκπομπή είχε τραγουδήσει μεταξύ άλλων το κομμάτι «Με Γέλασαν μια Χαραυγή» - όσο και το Ρεμπέτικο τραγούδι. Η αναφερόμενη καλλιτέχνιδα μου είναι γνωστή. Τελευταία είχε εμφανιστεί στο κέντρο «Ρεμπέτ Ασκέρ» μαζί με τον Λινάρδο, ανιψιό του Μάρκου και γιο του Αργύρη Βαμβακάρη. Παρενθετικά αναφέρω πως ο Αργύρης - επίσης σολίστας του μπουζουκιού και ο μόνος από τους αδελφούς του Γενάρχη που είχε επιζήσει - πέθανε κι αυτός κάποια χρόνια πιο πίσω. Επίσης, να σημειωθεί ότι ο Αργύρης Βαμβακάρης ήταν ένας από τους μπουζουξήδες τη ζωή των οποίων σκιαγράφησε πρόσφατα, στο βιβλίο του «ΟΚΤΩ ΛΑΪΚΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ», ο ομότεχνός τους Γιώργος Αλτής, μέλος του κουαρτέτου μπουζουκιών με την επωνυμία « ΡΑΣΤ».
Για να ξαναγυρίσουμε όμως στο προαναφερόμενο πρόγραμμα «ΟΝΕΙΡΟΥ ΕΛΛΑΣ», πρέπει να αναφέρουμε και το εξής: στην πρώτη εκπομπή, ο Στράτος Γιωργιόπουλος – εγγονός του Στράτου Παγιουμτζή - τραγούδησε μαζί με όλους τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες, ενώ στη δεύτερη είχαμε την ευκαιρία να τον απολαύσουμε σόλο, στη σύνθεση του αείμνηστου Γιάννη Παππαϊωάννου με στίχους Κώστα Μάνεση, «Πέντε Έλληνες στον Άδη».
Π. Σκούρτης
4- 11- 2008
ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ ΓΙΑ ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Η δεύτερη εκπομπή του μουσικού προγράμματος «ΟΝΕΙΡΟΥ ΕΛΛΑΣ» παρουσιάστηκε την Κυριακή 2
Νοεμβρίου από την ΕΤ3 στις 11 το βράδυ. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα μεταδίδεται κάθε βδομάδα την ίδια μέρα και ώρα. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα όπου παρακολουθείται η διαδρομή του Ελληνικού Αστικολαϊκού Τραγουδιού - μεγάλο μέρος του οποίου αποτελεί το Ρεμπέτικο – συνδυασμένη με γεγονότα που σηματοδότησαν την ιστορία της χώρας. Αφηγητές είναι ο Κώστας Φέρρης - ο οποίος έχει και τη σκηνοθετική επιμέλεια του προγράμματος - και ο ηθοποιός Ηλίας Λογοθέτης.
Φαίνεται ότι εκτός από τους μουσικούς που αποτελούν την κυρίως ορχήστρα, κάθε φορά θα συμμετέχουν και κάποιοι άλλοι οργανοπαίχτες. Για παράδειγμα, στην πρεμιέρα ακούσαμε τον δεξιοτέχνη του ηπειρώτικου κλαρίνου Νίκο Φιλιππίδη και τον Κυριάκο Γκουβέντα στο βιολί, ενώ στη δεύτερη εκπομπή συμμετείχε και ο δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Γιάννης Μοραΐτης.
Η ερμηνεύτρια Τζίνα Δαλάκα αποδεικνύει πως διαθέτει πολύ μεγάλες ικανότητες για ν’ αποδίδει τόσο το Δημοτικό - στην πρώτη εκπομπή είχε τραγουδήσει μεταξύ άλλων το κομμάτι «Με Γέλασαν μια Χαραυγή» - όσο και το Ρεμπέτικο τραγούδι. Η αναφερόμενη καλλιτέχνιδα μου είναι γνωστή. Τελευταία είχε εμφανιστεί στο κέντρο «Ρεμπέτ Ασκέρ» μαζί με τον Λινάρδο, ανιψιό του Μάρκου και γιο του Αργύρη Βαμβακάρη. Παρενθετικά αναφέρω πως ο Αργύρης - επίσης σολίστας του μπουζουκιού και ο μόνος από τους αδελφούς του Γενάρχη που είχε επιζήσει - πέθανε κι αυτός κάποια χρόνια πιο πίσω. Επίσης, να σημειωθεί ότι ο Αργύρης Βαμβακάρης ήταν ένας από τους μπουζουξήδες τη ζωή των οποίων σκιαγράφησε πρόσφατα, στο βιβλίο του «ΟΚΤΩ ΛΑΪΚΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ», ο ομότεχνός τους Γιώργος Αλτής, μέλος του κουαρτέτου μπουζουκιών με την επωνυμία « ΡΑΣΤ».
Για να ξαναγυρίσουμε όμως στο προαναφερόμενο πρόγραμμα «ΟΝΕΙΡΟΥ ΕΛΛΑΣ», πρέπει να αναφέρουμε και το εξής: στην πρώτη εκπομπή, ο Στράτος Γιωργιόπουλος – εγγονός του Στράτου Παγιουμτζή - τραγούδησε μαζί με όλους τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες, ενώ στη δεύτερη είχαμε την ευκαιρία να τον απολαύσουμε σόλο, στη σύνθεση του αείμνηστου Γιάννη Παππαϊωάννου με στίχους Κώστα Μάνεση, «Πέντε Έλληνες στον Άδη».
Π. Σκούρτης
4- 11- 2008
Ζάρια
ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΑΙΖΩ ΖΑΡΙΑ:
ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΠΟΥ Η ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ ΠΟΛΥ
Το κομμάτι ‘ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΑΙΖΩ ΖΑΡΙΑ’ όχι μόνο πιστεύω πως είναι ένα καταπληκτικό ζεϊμπέκικο, αλλά το θεωρώ και ως ένα από τα πιο κλασικά και αγαπημένα μου ρεμπέτικα. Η πιο πρόσφατη ηχογράφησή του, είναι αυτή που έγινε για τη σειρά τραγουδιώ’ «Η ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΛΛΟΚΑΡΔΙΑ» όπου όλα τα κομμάτια παίζει και ερμηνεύει ο συνθέτης Γιώργος Γεωργόπουλος. Όμως - κατά την προσωπική μου γνώμη -, σ’ αυτή την ηχογράφηση, η απόδοση του τραγουδιού είναι πολύ κατώτερη απ’ όσο θα περίμενε κανείς από έναν καλλιτέχνη σαν τον Γεωργόπουλο. Και το λέω αυτό επειδή, εκτός από συνθέτης, είναι δεξιοτέχνης του μπουζουκιού αλλά και διαθέτει μια γνήσια λαϊκή φωνή.
Παλιότερα - κατά την άποψη του Ηλία Πετρόπουλου - την καλύτερη ερμηνεία του προαναφερόμενου τραγουδιού την είχε ηχογραφήσει ο Μήτσος Ευσταθίου. Πιστεύω πως πρέπει να έχει δίκιο, αφού ο αξέχαστος Ευσταθίου ήταν ανεπανάληπτος στο να αποδίδει μάγκικα ρεμπέτικα. Δεν κατάφερα ως τώρα ν’ ανακαλύψω σε ποια συλλογή τραγουδιών μπορεί να βρίσκεται η συγκεκριμένη ηχογράφηση, αλλά τελευταία έγινε κάτι ανέλπιστα ευχάριστο. Το κομμάτι ‘ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΑΙΖΩ ΖΑΡΙΑ’, είχα την τύχη να το ηχογραφήσουν για μένα δυο νεότεροι, - πλην όμως αυθεντικότατοι και με πολύ ελπιδοφόρο μέλλον –λαϊκοί καλλιτέχνες: ο τραγουδιστής Στράτος Γεωργιόπουλος και ο δεξιοτέχνης στο μπουζούκι, Νικόλας Βέττας
Η πατρότητα του τραγουδιού για το οποίο γίνεται λόγος, αμφισβητείται πολύ. Σε μια ηχογράφηση που υπάρχει με τον Βαγγέλη Περπινιάδη – και η οποία δεν ξέρω αν κυκλοφόρησε πριν ή μετά απ’ αυτή με τον Ευσταθίου -, το κομμάτι παρουσιάζεται ως τραγούδι του πρώτου, ενώ έχει ειπωθεί, ότι πρόκειται για δημιουργία του Μάρκου, την οποία ο Περπινιάδης διεκδίκησε. Παρόλ’ αυτά - σύμφωνα με όσα μου εκμυστηρεύτηκε ο Στράτος Γεωργιόπουλος - ναι μεν διεκδικητής του τραγουδιού ήταν ο Βαγγέλης Περπινιάδης αλλά δημιουργός του είναι ο Δελιάς και όχι ο Μάρκος.
Η μαρτυρία του Γεωργιόπουλου έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Υποστηρίζω κάτι τέτοιο γιατί παρότι είναι νέος, δεν πρόκειται για κανέναν τυχαίο, αλλά για τον εγγονό του αείμνηστου Στράτου Παγιουμτζή. Ωστόσο, μου φαίνεται κάπως απίθανο να έχουν έτσι τα πράγματα.* Αν το τραγούδι ανήκει πράγματι στον Δελιά, το πιθανότερο, αυτός που το διεκδίκησε πρώτος να ήταν ο Μάρκος και όχι ο Βαγγέλης Περπινιάδης ο οποίος είναι πολύ μεταγενέστερος του Ανέστου. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Μάρκος και ο Ανέστος Δελιάς, άνηκαν και οι δυο στην πρώτη κομπανία με μπουζούκια, την θρυλική «ΤΕΤΡΑΣ Η ΞΑΚΟΥΣΤΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ».
*Σημ.: Σε σημείωμα δίσκου με τραγούδια που ερμήνευσε ο Στράτος Παγιουμτζής - συλλογή την οποία εξέδωσε το περιοδικό ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ», καταγράφεται μια μαρτυρία του αλησμόνητου ερμηνευτή. Σύμφωνα μ’ αυτή, «ο Στράτος ο πρεσβύτερος» είχε παραπονεθεί στον Γιώργο Ζαμπέττα, ότι ο Βαγγέλης Πρπινιάδης «κάρφωσε» τους στίχους του ‘ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΑΙΖΩ ΖΑΡΙΑ’, πάνω στη μελωδία του τραγουδιού ‘ΤΟ ΣΑΚΚΑΚΙ’. Το συγκεκριμένο κομμάτι - το οποίο μεταξύ άλλων τραγουδιστών είχε κάποια στιγμή ηχογραφήσει και ο αξεπέραστος Παγιουμτζής - ήταν ως γνωστόν σύνθεση του Δελιά. Αν όμως ισχύει αυτό, πρόκειται για κάτι ελαφρώς διαφορετικό από κείνο που μου ανέφερε ο Στράτος Γεωργιόπουλος.
Παν. Σκούρτης
9/3/07
ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΠΟΥ Η ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ ΠΟΛΥ
Το κομμάτι ‘ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΑΙΖΩ ΖΑΡΙΑ’ όχι μόνο πιστεύω πως είναι ένα καταπληκτικό ζεϊμπέκικο, αλλά το θεωρώ και ως ένα από τα πιο κλασικά και αγαπημένα μου ρεμπέτικα. Η πιο πρόσφατη ηχογράφησή του, είναι αυτή που έγινε για τη σειρά τραγουδιώ’ «Η ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΦΥΛΛΟΚΑΡΔΙΑ» όπου όλα τα κομμάτια παίζει και ερμηνεύει ο συνθέτης Γιώργος Γεωργόπουλος. Όμως - κατά την προσωπική μου γνώμη -, σ’ αυτή την ηχογράφηση, η απόδοση του τραγουδιού είναι πολύ κατώτερη απ’ όσο θα περίμενε κανείς από έναν καλλιτέχνη σαν τον Γεωργόπουλο. Και το λέω αυτό επειδή, εκτός από συνθέτης, είναι δεξιοτέχνης του μπουζουκιού αλλά και διαθέτει μια γνήσια λαϊκή φωνή.
Παλιότερα - κατά την άποψη του Ηλία Πετρόπουλου - την καλύτερη ερμηνεία του προαναφερόμενου τραγουδιού την είχε ηχογραφήσει ο Μήτσος Ευσταθίου. Πιστεύω πως πρέπει να έχει δίκιο, αφού ο αξέχαστος Ευσταθίου ήταν ανεπανάληπτος στο να αποδίδει μάγκικα ρεμπέτικα. Δεν κατάφερα ως τώρα ν’ ανακαλύψω σε ποια συλλογή τραγουδιών μπορεί να βρίσκεται η συγκεκριμένη ηχογράφηση, αλλά τελευταία έγινε κάτι ανέλπιστα ευχάριστο. Το κομμάτι ‘ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΑΙΖΩ ΖΑΡΙΑ’, είχα την τύχη να το ηχογραφήσουν για μένα δυο νεότεροι, - πλην όμως αυθεντικότατοι και με πολύ ελπιδοφόρο μέλλον –λαϊκοί καλλιτέχνες: ο τραγουδιστής Στράτος Γεωργιόπουλος και ο δεξιοτέχνης στο μπουζούκι, Νικόλας Βέττας
Η πατρότητα του τραγουδιού για το οποίο γίνεται λόγος, αμφισβητείται πολύ. Σε μια ηχογράφηση που υπάρχει με τον Βαγγέλη Περπινιάδη – και η οποία δεν ξέρω αν κυκλοφόρησε πριν ή μετά απ’ αυτή με τον Ευσταθίου -, το κομμάτι παρουσιάζεται ως τραγούδι του πρώτου, ενώ έχει ειπωθεί, ότι πρόκειται για δημιουργία του Μάρκου, την οποία ο Περπινιάδης διεκδίκησε. Παρόλ’ αυτά - σύμφωνα με όσα μου εκμυστηρεύτηκε ο Στράτος Γεωργιόπουλος - ναι μεν διεκδικητής του τραγουδιού ήταν ο Βαγγέλης Περπινιάδης αλλά δημιουργός του είναι ο Δελιάς και όχι ο Μάρκος.
Η μαρτυρία του Γεωργιόπουλου έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Υποστηρίζω κάτι τέτοιο γιατί παρότι είναι νέος, δεν πρόκειται για κανέναν τυχαίο, αλλά για τον εγγονό του αείμνηστου Στράτου Παγιουμτζή. Ωστόσο, μου φαίνεται κάπως απίθανο να έχουν έτσι τα πράγματα.* Αν το τραγούδι ανήκει πράγματι στον Δελιά, το πιθανότερο, αυτός που το διεκδίκησε πρώτος να ήταν ο Μάρκος και όχι ο Βαγγέλης Περπινιάδης ο οποίος είναι πολύ μεταγενέστερος του Ανέστου. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Μάρκος και ο Ανέστος Δελιάς, άνηκαν και οι δυο στην πρώτη κομπανία με μπουζούκια, την θρυλική «ΤΕΤΡΑΣ Η ΞΑΚΟΥΣΤΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ».
*Σημ.: Σε σημείωμα δίσκου με τραγούδια που ερμήνευσε ο Στράτος Παγιουμτζής - συλλογή την οποία εξέδωσε το περιοδικό ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ», καταγράφεται μια μαρτυρία του αλησμόνητου ερμηνευτή. Σύμφωνα μ’ αυτή, «ο Στράτος ο πρεσβύτερος» είχε παραπονεθεί στον Γιώργο Ζαμπέττα, ότι ο Βαγγέλης Πρπινιάδης «κάρφωσε» τους στίχους του ‘ΔΕΝ ΞΑΝΑΠΑΙΖΩ ΖΑΡΙΑ’, πάνω στη μελωδία του τραγουδιού ‘ΤΟ ΣΑΚΚΑΚΙ’. Το συγκεκριμένο κομμάτι - το οποίο μεταξύ άλλων τραγουδιστών είχε κάποια στιγμή ηχογραφήσει και ο αξεπέραστος Παγιουμτζής - ήταν ως γνωστόν σύνθεση του Δελιά. Αν όμως ισχύει αυτό, πρόκειται για κάτι ελαφρώς διαφορετικό από κείνο που μου ανέφερε ο Στράτος Γεωργιόπουλος.
Παν. Σκούρτης
9/3/07
πορεία Στράτου Γεωργιόπουλου
ΣΤΡΑΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ: ΣΤΗ ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΡΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Η άποψη ότι στις μέρες μας το λαϊκό τραγούδι «δεν πουλάει», συχνά ενισχύεται από δυο γεγονότα: α) απ’ όλα τα μέσα ενημέρωσης το τωρινό δισκογραφικό έργο παλιότερων εκπροσώπων του είδους, παρουσιάζεται από σπάνια ως καθόλου και β) όταν νεότεροι εκπρόσωποι ξεκινάνε με τις καλύτερες προοπτικές και στη συνέχεια δεν βρίσκουν ανάλογα κομμάτια, είναι φυσικό - εφόσον επιθυμούν ν’ αναδειχθούν - τις πιο πολλές φορές ν’ αναζητήσουν ένα ρεπερτόριο με λιγότερες απαιτήσεις απ’ όσες είχαν στην αρχή. Μέσα σ’ αυτό το γενικό κλίμα λοιπόν, ελάχιστος κόσμος γνωρίζει ότι οι νεότεροι εκπρόσωποι του τραγουδιού που υπερασπίζονται με πάθος το λαϊκό, είναι πολύ περισσότεροι από εκείνους που συνήθως εμφανίζοται σ’ όλων των ειδών τα μέσα ενημέρωσης.
Όταν κάποια χρόνια πιο πίσω διάβαζα για έναν απ’ αυτούς τους άγνωστους συνεχιστές της παράδοσης, δεν περίμενα πως πολύ αργότερα θα είχα την ευκαιρία όχι μόνο να τον συναντήσω, αλλά και ν’ απολαύσω την ερμηνεία του. Προσωπικά - τουλάχιστον ως τη στιγμή που είχα την ευκαιρία ν’ ακούσω τον Στράτο Γεωργιόπουλο -, δεν φανταζόμουν πως υπάρχει νεότερος τραγουδιστής που στη φωνή του συνδυάζονται τόσο τέλεια το αυθεντικό λαϊκό ηχόχρωμα, το εύρος και η συναισθηματική φόρτιση κατά την ερμηνεία.
Ο Γεωργιόπουλος στηρίζει ισάξια την οικογενειακή παράδοση της μητέρας του αλλά και του παππού από την πλευρά της – του κορυφαίου Στράτου Παγιουμτζή - και ελάχιστη σημασία έχει αν η φωνή του εγγονού θυμίζει ή όχι εκείνη του παππού. Ήταν πολύ ανθρώπινες οι στιγμές που βίωσα με τον καλλιτέχνη που μόλις ανέφερα και τον φίλο του, τον μπουζουξή Νικόλα Βέττα. Ήταν επίσης μεγάλη τιμή για μένα που μου έδωσαν την ευκαιρία ν’ αποθανατίσω, σε αξέχαστα ρεμπέτικα, ο μεν πρώτος τη φωνή του, ο δε δεύτερος το παίξιμό του Να σημειωθεί εδώ ότι το εξαιρετικά μερακλίδικο παίξιμο του Νικόλα, πρώτα με τις αργές και «ερευνητικές» εισαγωγές του και στη συνέχεια με τις κοφτές πενιές του, συνέβαλε αποφασιστικά στο να εξωτερικεύσει ο Στράτος τα στοιχεία που προαναφέραμε πως διαθέτει η η φωνή του. Απ’ όσο γνωρίζω - τουλάχιστον όσον αφορά τον ερμηνευτή - μέχρι στιγμής δεν έχει παρουσιάσει δισκογραφικό έργο.
Π. Σκούρτης
6 - 3 - 2007
Η άποψη ότι στις μέρες μας το λαϊκό τραγούδι «δεν πουλάει», συχνά ενισχύεται από δυο γεγονότα: α) απ’ όλα τα μέσα ενημέρωσης το τωρινό δισκογραφικό έργο παλιότερων εκπροσώπων του είδους, παρουσιάζεται από σπάνια ως καθόλου και β) όταν νεότεροι εκπρόσωποι ξεκινάνε με τις καλύτερες προοπτικές και στη συνέχεια δεν βρίσκουν ανάλογα κομμάτια, είναι φυσικό - εφόσον επιθυμούν ν’ αναδειχθούν - τις πιο πολλές φορές ν’ αναζητήσουν ένα ρεπερτόριο με λιγότερες απαιτήσεις απ’ όσες είχαν στην αρχή. Μέσα σ’ αυτό το γενικό κλίμα λοιπόν, ελάχιστος κόσμος γνωρίζει ότι οι νεότεροι εκπρόσωποι του τραγουδιού που υπερασπίζονται με πάθος το λαϊκό, είναι πολύ περισσότεροι από εκείνους που συνήθως εμφανίζοται σ’ όλων των ειδών τα μέσα ενημέρωσης.
Όταν κάποια χρόνια πιο πίσω διάβαζα για έναν απ’ αυτούς τους άγνωστους συνεχιστές της παράδοσης, δεν περίμενα πως πολύ αργότερα θα είχα την ευκαιρία όχι μόνο να τον συναντήσω, αλλά και ν’ απολαύσω την ερμηνεία του. Προσωπικά - τουλάχιστον ως τη στιγμή που είχα την ευκαιρία ν’ ακούσω τον Στράτο Γεωργιόπουλο -, δεν φανταζόμουν πως υπάρχει νεότερος τραγουδιστής που στη φωνή του συνδυάζονται τόσο τέλεια το αυθεντικό λαϊκό ηχόχρωμα, το εύρος και η συναισθηματική φόρτιση κατά την ερμηνεία.
Ο Γεωργιόπουλος στηρίζει ισάξια την οικογενειακή παράδοση της μητέρας του αλλά και του παππού από την πλευρά της – του κορυφαίου Στράτου Παγιουμτζή - και ελάχιστη σημασία έχει αν η φωνή του εγγονού θυμίζει ή όχι εκείνη του παππού. Ήταν πολύ ανθρώπινες οι στιγμές που βίωσα με τον καλλιτέχνη που μόλις ανέφερα και τον φίλο του, τον μπουζουξή Νικόλα Βέττα. Ήταν επίσης μεγάλη τιμή για μένα που μου έδωσαν την ευκαιρία ν’ αποθανατίσω, σε αξέχαστα ρεμπέτικα, ο μεν πρώτος τη φωνή του, ο δε δεύτερος το παίξιμό του Να σημειωθεί εδώ ότι το εξαιρετικά μερακλίδικο παίξιμο του Νικόλα, πρώτα με τις αργές και «ερευνητικές» εισαγωγές του και στη συνέχεια με τις κοφτές πενιές του, συνέβαλε αποφασιστικά στο να εξωτερικεύσει ο Στράτος τα στοιχεία που προαναφέραμε πως διαθέτει η η φωνή του. Απ’ όσο γνωρίζω - τουλάχιστον όσον αφορά τον ερμηνευτή - μέχρι στιγμής δεν έχει παρουσιάσει δισκογραφικό έργο.
Π. Σκούρτης
6 - 3 - 2007
1 Απρ 2009
ΦΩΣΚΟΛΟΣ - Μυθιστόρημα
Η 11η ΜΕΡΑ
Ο ΝΙΚΟΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΟΣ ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΟΣ
Ο πολυγραφότατος σεναριογράφος Νίκος Φώσκολος έχει πλέον να παρουσιάσει και δυο μυθιστορήματα. Το πρώτο, που κυκλοφόρησε το 2002 από τις εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ, έχει τίτλο Η 11η ΜΕΡΑ, ενώ το δεύτερο επιγράφεται ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ. Σ’ αυτό το άρθρο σχολιάζεται ειδικά το βιβλίο Η 11η ΜΕΡΑ.
Η υπόθεση έχει ως εξής: Μια σειρά αρχαιολογικών θησαυρών πρόκειται να μεταφερθεί με πτήση της Ολυμπιακής για κάποια έκθεση στον Καναδά. Η Αγνή, αεροσυνοδός και μέλος του πληρώματος, πρόσφατα χωρισμένη από τον σύζυγό της και κυβερνήτη του αεροσκάφους Τάκη Γράψα, είναι τώρα ερωτευμένη με τον ξεπεσμένο Ελληνοαμερικανό πιλότο Χάρυ Σπάικο. Όμως ο τελευταίος έχει προσληφθεί από Ιταλοαμερικανούς μαφιόζους για να παραλάβει το αεροπλάνο μετά από την αεροπειρατεία που εκείνοι σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν. Παρόλ’ αυτά τόσο τα γεγονότα που ακολουθούν όσο και η εξέλιξη της ιστορίας είναι τελείως αναπάντεχα.
Με άλλα λόγια, φαινομενικά έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία γραμμένη σύμφωνα με την κλασική συνταγή περιπέτειας και αγωνίας όπου υπάρχει και η απαραίτητη δόση Έρωτα. Εντούτοις, αν κάποιος θελήσει να αναζητήσει σ’ αυτό το μυθιστόρημα κι ένα βαθύτερο νόημα, θα μπορούσε να παρατηρήσει το εξής: Εδώ ο συγγραφέας πιθανόν αναφέρεται στη ματαιότητα κάποιων καταστάσεων στις οποίες εμπλέκονται οι άνθρωποι από απληστία, από δίψα για χρήμα, δύναμη και εξουσία, ή ακόμα και από την απέλπιδα προσπάθεια για μια καλύτερη ζωή. Ευτυχώς κάποιες φορές υπάρχει ο Έρωτας που με την παρεμβολή του μπορεί να ανατρέψει τα πάντα.
Όταν πληροφορήθηκα για την απόπειρα του δημοφιλούς σεναριογράφου ν’ ασχοληθεί με την πεζογραφία, ομολογώ ότι δεν πίστευα πως θα είναι τόσο επιτυχής. Γιατί στο σενάριο, λόγω του σημαντικού ρόλου που παίζει η συνεχής εναλλαγή της εικόνας, η αλληλεπίδραση καταστάσεων και συναισθημάτων εμφανίζεται με πολύ πιο γοργό ρυθμό απ’ ό,τι στη μυθιστορηματική γραφή. Ωστόσο με τη γραφή του ο μυθιστοριογράφος Φώσκολος καταφέρνει να κρατήσει τους αναγνώστες του στο ίδιο επίπεδο αγωνίας με τους τηλεθεατές του.
Π. Σκούρτης
27- 2 - 2007
Ο ΝΙΚΟΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΟΣ ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΟΣ
Ο πολυγραφότατος σεναριογράφος Νίκος Φώσκολος έχει πλέον να παρουσιάσει και δυο μυθιστορήματα. Το πρώτο, που κυκλοφόρησε το 2002 από τις εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ, έχει τίτλο Η 11η ΜΕΡΑ, ενώ το δεύτερο επιγράφεται ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ. Σ’ αυτό το άρθρο σχολιάζεται ειδικά το βιβλίο Η 11η ΜΕΡΑ.
Η υπόθεση έχει ως εξής: Μια σειρά αρχαιολογικών θησαυρών πρόκειται να μεταφερθεί με πτήση της Ολυμπιακής για κάποια έκθεση στον Καναδά. Η Αγνή, αεροσυνοδός και μέλος του πληρώματος, πρόσφατα χωρισμένη από τον σύζυγό της και κυβερνήτη του αεροσκάφους Τάκη Γράψα, είναι τώρα ερωτευμένη με τον ξεπεσμένο Ελληνοαμερικανό πιλότο Χάρυ Σπάικο. Όμως ο τελευταίος έχει προσληφθεί από Ιταλοαμερικανούς μαφιόζους για να παραλάβει το αεροπλάνο μετά από την αεροπειρατεία που εκείνοι σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν. Παρόλ’ αυτά τόσο τα γεγονότα που ακολουθούν όσο και η εξέλιξη της ιστορίας είναι τελείως αναπάντεχα.
Με άλλα λόγια, φαινομενικά έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία γραμμένη σύμφωνα με την κλασική συνταγή περιπέτειας και αγωνίας όπου υπάρχει και η απαραίτητη δόση Έρωτα. Εντούτοις, αν κάποιος θελήσει να αναζητήσει σ’ αυτό το μυθιστόρημα κι ένα βαθύτερο νόημα, θα μπορούσε να παρατηρήσει το εξής: Εδώ ο συγγραφέας πιθανόν αναφέρεται στη ματαιότητα κάποιων καταστάσεων στις οποίες εμπλέκονται οι άνθρωποι από απληστία, από δίψα για χρήμα, δύναμη και εξουσία, ή ακόμα και από την απέλπιδα προσπάθεια για μια καλύτερη ζωή. Ευτυχώς κάποιες φορές υπάρχει ο Έρωτας που με την παρεμβολή του μπορεί να ανατρέψει τα πάντα.
Όταν πληροφορήθηκα για την απόπειρα του δημοφιλούς σεναριογράφου ν’ ασχοληθεί με την πεζογραφία, ομολογώ ότι δεν πίστευα πως θα είναι τόσο επιτυχής. Γιατί στο σενάριο, λόγω του σημαντικού ρόλου που παίζει η συνεχής εναλλαγή της εικόνας, η αλληλεπίδραση καταστάσεων και συναισθημάτων εμφανίζεται με πολύ πιο γοργό ρυθμό απ’ ό,τι στη μυθιστορηματική γραφή. Ωστόσο με τη γραφή του ο μυθιστοριογράφος Φώσκολος καταφέρνει να κρατήσει τους αναγνώστες του στο ίδιο επίπεδο αγωνίας με τους τηλεθεατές του.
Π. Σκούρτης
27- 2 - 2007
17 Μαρ 2009
ΤΑΣΟΣ ΚΟΥΤΣΟΘΑΝΑΣΗΣ
ΤΑΣΟΣ ΚΟΥΤΣΟΘΑΝΑΣΗΣ
‘ΟΙ ΧΡΥΣΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ’
ΕΝΑ ΔΙΤΟΜΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ - ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ - ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Στο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ ο πιο γνωστός δημοσιογράφος μετά τον αλησμόνητο Πάνο Γεραμάνη πρέπει να είναι ο Τάσος Κουτσoθανάσης. Οι αναρίθμητες συνεντεύξεις που έχει πάρει από εκπροσώπους του συγκεκριμένου χώρου, συγκεντρώθηκαν τώρα σ’ ένα δίτομο βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «ΔΡΟΜΩΝ.»
Το βιβλίο επιγράφεται «ΟΙ ΧΡΥΣΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ». Ωστόσο η δραστηριότητα κάποιων από τους καλλιτέχνες τα πορτραίτα των οποίων παρουσιάζονται μέσα απ’ αυτές τις συνεντεύξεις, δεν περιορίστηκε αποκλειστικά στη μουσική ή στο τραγούδι. Εδώ βρίσκουμε και πορτραίτα εκπροσώπων του θεάτρου ή του κινηματογράφου. Ίσως όμως ο τίτλος να παραπέμπει στο εξής γεγονός: πολλοί από τους συνεντευξιαζόμενους, ακόμα και ορισμένοι που δεν είχαν ως βασική ενασχόλησή τους τη μουσική και το τραγούδι, ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη σταδιοδρομία τους και με τους δυο αυτούς τομείς. Συχνά βέβαια συνέβη και το αντίστροφο, δηλαδή υπήρξαν καλλιτέχνες του τραγουδιού που για μια περίοδο ασχολήθηκαν με το θέατρο και τον κινηματογράφο. Κλασικό παράδειγμα της πρώτης περίπτωσης υπήρξαν η αλησμόνητη Ρένα Βλαχοπούλου και οι ομότεχνές της αδελφές Καλουτά, Άννα και Μαρία, ενώ στη δεύτερη κατηγορία μπορούμε να κατατάξουμε, μεταξύ άλλων, τον Νίκο Ξανθόπουλο όπως επίσης τον Τόλη Βοσκόπουλο και τη Δούκισσα. Οι δυο τελευταίοι μάλιστα σε αρκετές ταινίες έχουν εμφανιστεί μαζί.
Στο περιεχόμενο αυτού του βιβλίου υπάρχουν μερικές συνεντεύξεις που πάρθηκαν κατά την περίοδο 1980-2000, αλλά οι περισσότερες αντιπροσωπεύουν την περίοδο του ’60 και του ’70. Αυτή τη δεκαετία τα πορτραίτα των περισσότερων εκπροσώπων του καλλιτεχνικού χώρου παρουσιάζονταν μέσα από λαϊκά έντυπα που προορίζονταν κυρίως για τον απλό κόσμο. Τέτοια ήσαν τα περιοδικά ‘Ντομινό’ και ‘ΠΡΩΤΟ’. Ο Τάσος Κουτσοθανάσης λοιπόν είχε τότε συνεργαστεί με τέτοιου είδους περιοδικά και το υλικό αυτής της έκδοσης προέρχεται κυρίως από τη συνεργασία του με τα δύο έντυπα που μόλις αναφέραμε.
Εδώ, πρέπει να πούμε πως ο δημοσιογράφος αντιμετωπίζει όλους τους καλλιτέχνες με διακριτικότητα, σε αντίθεση με ό,τι κάνουν πολλοί που ασκούν το ίδιο επάγγελμα σήμερα. Παρόλ’ αυτά υπάρχει ένα στοιχείο που αξίζει να επισημανθεί. Αυτό αφορά τη στάση των συνεντευξιαζόμενων και κυρίως τις δικές τους προθέσεις σε σχέση με την επιθυμία τους να δημοσιοποιήσουν ή όχι λεπτομέρειες από την ιδιωτική τους ζωή. Ενδεικτικό παράδειγμα ανάλογης συμπεριφοράς από την πλευρά του καλλιτέχνη διαφαίνεται στη σύγκριση μεταξύ των δύο συνεντεύξεων που δίνει η Άννα Βίσση.
Δεν γνωρίζω αν οι νεότεροι αναγνώστες μπορεί να ενδιαφερθούν για ένα τέτοιο βιβλίο. Άλλωστε σήμερα υπάρχουν τα ιδιωτικά κανάλια που μας βομβαρδίζουν με πληθώρα πληροφοριών ανάλογου περιεχομένου και μάλιστα με περισσότερες σκανδαλιστικές λεπτομέρειες, κάτι που δεν ήταν ούτε εφικτό ούτε θεμιτό κατά την εποχή στην οποία αναφέρεται το βιβλίο του Κουτσοθανάση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τηλεόραση πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1966 και τα ιδιωτικά κανάλια - εστίες κοινωνικού κουτσομπολιού -, πολύ αργότερα. Αξίζει όμως να διαβάσουν και οι νεώτεροι αυτό το βιβλίο για να πληροφορηθούν για τη διαφορά προσέγγισης δημοσιογράφου-συνεντευξιαζόμενου από τα έντυπα εκείνης της εποχής σε σχέση με τη σημερινή. Δεδομένου ότι η τηλεοπτική εικόνα σήμερα έχει αποκτήσει μια ξεχωριστή δύναμη, ο δημοσιογράφος δεν αφήνει περιθώρια στον συνεντευξιαζόμενο να παρουσιάσει τον εαυτό του όπως αυτός θα ήθελε. Επιπλέον, με τον καταιγισμό εικόνων και πληροφοριών ούτε ο θεατής μπορεί να σχηματίσει προσωπική γνώμη και έτσι ο δημοσιογράφος προβάλλει και επιβάλλει τη δική του άποψη.
Πάντως, όσον αφορά τους αναγνώστες μεγαλύτερης ηλικίας, έχω τη γνώμη ότι υπάρχουν δύο λόγοι για ν’ αγοράσουν αυτό το βιβλίο. Ο πρώτος είναι φυσικά η επιθυμία γι’ αναπόληση. Όσο για τον δεύτερο, υπάρχουν σίγουρα κάποιοι που ενώ βίωσαν την εποχή ’60 – ’70, δεν είχαν επαφή με τα περιοδικά όπου δημοσιευόταν το συγκεκριμένο υλικό. Τούτο ίσως συνέβαινε είτε γιατί εκείνη την περίοδο οι ίδιοι δεν ενδιαφέρονταν για την ενημέρωσή τους από ανάλογα περιοδικά, είτε επειδή η ανάγνωση αυτών των εντύπων ήταν ανεπίτρεπτη στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Σ’ αυτούς, αν ακόμα εξακολουθούν να ενδιαφέρονται για όσα τότε ‘στερήθηκαν’, το βιβλίο αυτό προσφέρει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να βγάλουν τα απωθημένα τους!
Κλείνοντας θα ήθελα να εκφράσω τη γνώμη μου σχετικά με τα βιβλία που συνήθως χαρακτηρίζονται ‘ιστορικά’. Θεωρώ ότι αυτός ο χαρακτηρισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο για βιβλία που το περιεχόμενό τους αναφέρεται σε εθνικά θέματα και γεγονότα, αλλά και γι’ αυτά στα οποία το υλικό που καταγράφεται, γενικότερα αντικατοπτρίζει συνήθειες και πρόσωπα παρελθόντων εποχών. Κατ’ αυτή την έννοια μπορεί να θεωρηθούν ιστορικά και βιβλία όπως αυτό του Τάσου Κουτσοθανάση .
Π. Σκούρτης
29 -5 -2008
12 Μαρ 2009
ΝΙΚΟΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ
ΝΙΚΟΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ
ΤΕΛΙΚΑ ΥΠΗΡΞΕ ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ, ΤΟΣΟ ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΛΑΪΚΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ
Ο Νίκος Ξανθόπουλος είναι μια ιδιότυπη περίπτωση καλλιτέχνη. Στο βιβλίο της για τον Ελληνικό Κινηματογράφο, η Κατερίνα Σαιν Μαρταίν αναφέρει ότι ο σκηνοθέτης Απόστολος Τεγόπουλος βρήκε στο πρόσωπο του λαϊκού τραγουδιστή Νίκου Ξανθόπουλου τον ιδανικό πρωταγωνιστή για τις ταινίες του. Παρόλ’ αυτά ο Ξανθόπουλος υπήρξε πρωτίστως ηθοποιός. Βλέποντας βέβαια τις δραματικές ταινίες του εμπορικού λαϊκού κινηματογράφου που γυρίζονταν τη δεκαετία του ’60 και στις οποίες πρωταγωνιστούσε, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι αυτός ο ίδιος άνθρωπος είχε μεταξύ άλλων μια συμμετοχή στο μουσικοθεατρικό δρώμενο «ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ». Όμως κάτι τέτοιο αποτελεί πραγματικότητα. Επρόκειτο για μια παράσταση αξιώσεων με μουσική και τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Το μουσικό μέρος αυτής της παράστασης αποτέλεσε αργότερα το υλικό μιας δισκογραφικής δουλειάς του συνθέτη, με τον ίδιο τίτλο, αλλά με ορισμένες αλλαγές στους βασικούς συντελεστές.
Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να επισημάνω πως παρά τα όσα ειπώθηκαν παραπάνω για το είδος ταινιών με πρωταγωνιστή τον Νίκο Ξανθόπουλο, δεν έχω τίποτα εναντίον ούτε των συγκεκριμένων έργων, ούτε του αναφερόμενου καλλιτέχνη. Απλώς θέλησα να κάνω μια σύγκριση ποιότητας μεταξύ αυτών των δυο θεαμάτων. Ίσα - ίσα, οι συγκεκριμένες ταινίες, μπορεί στην εποχή που προβάλλονταν να χαρακτηρίστηκαν ‘μελό’, προσωπικά όμως βρίσκω πως ορισμένες εκπομπές τις οποίες βλέπουμε σήμερα σε κάποια τηλεοπτικά κανάλια, δηλαδή του τύπου «ΠΑΜΕ ΠΑΚΕΤΟ», είναι πολύ χειρότερα μελό απ’ αυτές τις ταινίες. Βέβαια έχει ειπωθεί πως και τα έργα για τα οποία μιλάμε, δεν εξέφραζαν ακριβώς τη νοοτροπία που είχαν οι άνθρωποι την περίοδο που αυτές γυρίστηκαν, αλλά τουλάχιστον, στην περίπτωσή τους, γνωρίζουμε ότι αναφέρονται σε καταστάσεις που ο λαός μας είχε κάποια εποχή βιώσει.
Αλλά για να επανέλθουμε στον ίδιο τον Νίκο Ξανθόπουλο, πρέπει να πούμε πως η αυτοβιογραφία του έχει κυκλοφορήσει πριν από κάποια χρόνια και τιτλοφορείται «ΟΣΑ ΑΓΑΠΗΣΑ ΚΙ ΟΣΑ ΘΥΜΑΜΑΙ». Σε κάποιο σημείο του συγκεκριμένου βιβλίου ο καλλιτέχνης επισημαίνει ότι θεωρούσε πάντα κύρια ενασχόλησή του την ηθοποιία. Για τούτον ακριβώς το λόγο, παρότι ήταν πράγματι αυτός που ερμήνευσε τα κομμάτια στις ταινίες όπου πρωταγωνίστησε - σε αντίθεση με τις μέρες μας όπου πολλοί ηθοποιοί τραγουδούν πλέϊ μπακ -, δεν είχε επιδιώξει ποτέ να τα αποδώσει και στη δισκογραφία. Επιπλέον, όταν αποπειράθηκε να ενταχθεί στον χώρο του τραγουδιού, οι υπεύθυνοι των εταιρειών δεν τον προώθησαν αρκετά.
Εντούτοις - βέβαια κατά την προσωπική μου πάντα γνώμη- εκτός από ηθοποιός, ο αναφερόμενος καλλιτέχνης υπήρξε επιπλέον αξιοπρόσεχτος λαϊκός τραγουδιστής. Ό,τι μόλις ειπώθηκε δεν είναι αυθαίρετο. Αν και δεν είναι ευρύτερα γνωστό, κάποια πολύ δημοφιλή κομμάτια - τα οποία έχουμε κυρίως γνωρίσει από φωνές πασίγνωστων εκπροσώπων του τραγουδιού -, τα είχε αρχικά ηχογραφήσει ο Νίκος Ξανθόπουλος, δίνοντάς τους μια δική του ξεχωριστή ερμηνεία. Δυο απ’ αυτά, τα τραγούδια, ‘Πετραδάκι-Πετραδάκι’ και ‘Αφού Αμαρτήσανε τα Δυο σου Χείλη’ - συνθέσεις του Αποστόλου Καλδάρα - ερμήνευσαν μετά τον Ξανθόπουλο στη δισκογραφία, ο Μιχάλης Μενιδιάτης και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, αντίστοιχα. Ένα άλλο κομμάτι είναι το τραγούδι ‘Τι να την Κάνεις τη Ζωή’, σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου, που γνωρίσαμε από τη φωνή της Πόλυς Πάνου.
Π. Σκούρτης
12- 3 -2009
11 Μαρ 2009
ΚΟΡΑΚΑΚΗΣ - ΛΑΥΡΙΟ
ΒΑΓΓΕΛΗ ΚΟΡΑΚΑΚΗ: ΛΑΥΡΙΟ
ΤΡΙΤΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΜΕ ΑΞΙΟΛΟΓΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΒΡΑΒΕΥΕΤΑΙ.
Ο διωγμός του λαϊκού τραγουδιού μπορεί πλέον να μην είναι τόσο φανερός όσο υπήρξε παλιότερα, αλλά πιστεύω ότι δυστυχώς συνεχίζεται. Για παράδειγμα, στις μέρες μας αυτό το είδος τραγουδιού σπάνια ακούγεται στο ραδιόφωνο, ενώ όταν κυκλοφορεί μια δισκογραφική δουλειά ανάλογου ύφους, το γεγονός δεν καλύπτεται από την τηλεόραση τόσο συχνά και με την ίδια επισημότητα που ισχύει για την παρουσίαση δίσκων, με άλλα είδη μουσικής. Παράλληλα, ο ρόλος του μπουζουκιού στις ορχήστρες των λαϊκών κέντρων, έχει επικίνδυνα υποβαθμιστεί.
Μέσα σ’ αυτό το γενικό κλίμα, ένας δίσκος με γνήσια λαϊκά κομμάτια, έγινε πρόσφατα χρυσός. Υπάρχει ένα στοιχείο που καθιστά αυτό το γεγονός, ακόμα σπουδαιότερο απ’ ό,τι έτσι κι αλλοιώς είναι. Ο κύκλος τραγουδιών «ΛΑΥΡΙΟ» του Βαγγέλη Κορακάκη, πρωτοηχογραφήθηκε το 1993. Η τωρινή απονομή χρυσού δίσκου για μια δουλειά με λαϊκά τραγούδια που είχε κυκλοφορήσει αρκετά χρόνια πιο πίσω, αν μη τι άλλο, αποδεικνύει το ακόλουθο : παρά τον παραγκωνισμό στον οποίο υποβάλλεται το συγκεκριμένο μουσικό είδος, διαθέτει τη δική του ξεχωριστή δύναμη και - μετά την αποδοχή που σε γενικές γραμμές κέρδισε με τα χρόνια - δεν έχει ξεχάσει πώς ν’ αντιστέκεται.
Η σειρά τραγουδιών που σχολιάζεται, αποτελεί την τρίτη δισκογραφική δουλειά του Κορακάκη, μετά τους δίσκους «ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ» και «ΜΠΟΥΖΟΥΞΗΔΕΣ ΜΕ ΠΥΞΙΔΕΣ». Είναι επίσης ο τρίτος στη σειρά δίσκος με αξιόλογα κομμάτια, ο οποίος βραβεύεται. Πρέπει να τονιστεί ότι κάτι τέτοιο σπάνια συμβαίνει στις μέρες μας. Η πρώτη αναλογη δουλειά που είχε βραβευτεί αρκετά χρόνια πιο πίσω, ήταν ο παρθενικός δίσκος του Στέλιου Διονυσίου σε μουσική Μάριου Τόκα, ενώ τελευταία αυτό προέκυψε με τον πρόσφατο κύκλο τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη. Στον συγκεκριμένο δίσκο, όλα τα κομμάτια - εκτός από ένα το οποίο αποδίδει ο συνθέτης - ερμηνεύει η Μαρία Φαραντούρη. Οι τίτλοι των δίσκων που μόλις αναφέρθηκαν, είναι: «ΜΕ ΟΝΟΜΑ ΒΑΡΥ ΣΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ» και «ΟΔΥΣΣΕΙΑ» αντίστοιχα.
Η απονομή χρυσού δίσκου για τον κύκλο τραγουδιών «ΛΑΥΡΙΟ» του Βαγγέλη Κορακάκη έγινε από τον Πάρη Μήτσου. Πρόκειται για τον διευθύνοντα της εταιρείας «ΔΙΚΤΥΟ», ο οποίος να σημειωθεί ότι δεν ανήκει απλώς στους επιχειρηματίες του δισκογραφικού χώρου, αλλά είναι και καλλιτέχνης. Γράφει αξιόλογους στίχους για λαϊκά τραγούδια ενώ στον ραδιοφωνικό σταθμό 902 ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΑ FM, παρουσιάζει μια εκπομπή με θέμα το αναφερόμενο μουσικό είδος. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια πολλοί αξιόλογοι εκπρόσωποι του λαϊκού μουσικού χώρου έχουν κυκλοφορήσει τους δίσκους τους από την εταιρεία «ΔΙΚΤΥΟ». Κάτι τέτοιο ισχύει για παλιότερους και νεότερους, είτε εντάσσονται στη σφαίρα της σύνθεσης, όπως ο Τάκης Σούκας και ο Βαγγέλης Κορακάκης, είτε ανήκουν σ’ αυτή της ερμηνείας , όπως η Ρένα Στάμου. Ν ’ αναφερθεί επίσης ότι ο δίσκος «ΛΑΥΡΙΟ», - οι συνθέσεις που περιλαμβάνονται σ’ αυτόν ανήκουν, όπως προείπαμε, στον Βαγγέλη Κορακάκη - κατέληξε στην δισκογραφική εταιρεία «ΔΙΚΤΥΟ» μετά από πολλές περιπέτειες σε άλλες εταιρείες.
Τα κομμάτια στον προαναφερόμενο κύκλο, εκτός από τον ίδιο τον δημιουργό τους, ερμηνεύουν οι Γεράσιμος Ανδρεάτος, Άλκης Μαύρος, Ελένη Τσαλιγοπούλου και Αφεντούλα Ραζέλη.
Π. Σκούρτης
24 -1- 2008
ΤΡΙΤΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΜΕ ΑΞΙΟΛΟΓΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΒΡΑΒΕΥΕΤΑΙ.
Ο διωγμός του λαϊκού τραγουδιού μπορεί πλέον να μην είναι τόσο φανερός όσο υπήρξε παλιότερα, αλλά πιστεύω ότι δυστυχώς συνεχίζεται. Για παράδειγμα, στις μέρες μας αυτό το είδος τραγουδιού σπάνια ακούγεται στο ραδιόφωνο, ενώ όταν κυκλοφορεί μια δισκογραφική δουλειά ανάλογου ύφους, το γεγονός δεν καλύπτεται από την τηλεόραση τόσο συχνά και με την ίδια επισημότητα που ισχύει για την παρουσίαση δίσκων, με άλλα είδη μουσικής. Παράλληλα, ο ρόλος του μπουζουκιού στις ορχήστρες των λαϊκών κέντρων, έχει επικίνδυνα υποβαθμιστεί.
Μέσα σ’ αυτό το γενικό κλίμα, ένας δίσκος με γνήσια λαϊκά κομμάτια, έγινε πρόσφατα χρυσός. Υπάρχει ένα στοιχείο που καθιστά αυτό το γεγονός, ακόμα σπουδαιότερο απ’ ό,τι έτσι κι αλλοιώς είναι. Ο κύκλος τραγουδιών «ΛΑΥΡΙΟ» του Βαγγέλη Κορακάκη, πρωτοηχογραφήθηκε το 1993. Η τωρινή απονομή χρυσού δίσκου για μια δουλειά με λαϊκά τραγούδια που είχε κυκλοφορήσει αρκετά χρόνια πιο πίσω, αν μη τι άλλο, αποδεικνύει το ακόλουθο : παρά τον παραγκωνισμό στον οποίο υποβάλλεται το συγκεκριμένο μουσικό είδος, διαθέτει τη δική του ξεχωριστή δύναμη και - μετά την αποδοχή που σε γενικές γραμμές κέρδισε με τα χρόνια - δεν έχει ξεχάσει πώς ν’ αντιστέκεται.
Η σειρά τραγουδιών που σχολιάζεται, αποτελεί την τρίτη δισκογραφική δουλειά του Κορακάκη, μετά τους δίσκους «ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ» και «ΜΠΟΥΖΟΥΞΗΔΕΣ ΜΕ ΠΥΞΙΔΕΣ». Είναι επίσης ο τρίτος στη σειρά δίσκος με αξιόλογα κομμάτια, ο οποίος βραβεύεται. Πρέπει να τονιστεί ότι κάτι τέτοιο σπάνια συμβαίνει στις μέρες μας. Η πρώτη αναλογη δουλειά που είχε βραβευτεί αρκετά χρόνια πιο πίσω, ήταν ο παρθενικός δίσκος του Στέλιου Διονυσίου σε μουσική Μάριου Τόκα, ενώ τελευταία αυτό προέκυψε με τον πρόσφατο κύκλο τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη. Στον συγκεκριμένο δίσκο, όλα τα κομμάτια - εκτός από ένα το οποίο αποδίδει ο συνθέτης - ερμηνεύει η Μαρία Φαραντούρη. Οι τίτλοι των δίσκων που μόλις αναφέρθηκαν, είναι: «ΜΕ ΟΝΟΜΑ ΒΑΡΥ ΣΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ» και «ΟΔΥΣΣΕΙΑ» αντίστοιχα.
Η απονομή χρυσού δίσκου για τον κύκλο τραγουδιών «ΛΑΥΡΙΟ» του Βαγγέλη Κορακάκη έγινε από τον Πάρη Μήτσου. Πρόκειται για τον διευθύνοντα της εταιρείας «ΔΙΚΤΥΟ», ο οποίος να σημειωθεί ότι δεν ανήκει απλώς στους επιχειρηματίες του δισκογραφικού χώρου, αλλά είναι και καλλιτέχνης. Γράφει αξιόλογους στίχους για λαϊκά τραγούδια ενώ στον ραδιοφωνικό σταθμό 902 ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΤΑ FM, παρουσιάζει μια εκπομπή με θέμα το αναφερόμενο μουσικό είδος. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια πολλοί αξιόλογοι εκπρόσωποι του λαϊκού μουσικού χώρου έχουν κυκλοφορήσει τους δίσκους τους από την εταιρεία «ΔΙΚΤΥΟ». Κάτι τέτοιο ισχύει για παλιότερους και νεότερους, είτε εντάσσονται στη σφαίρα της σύνθεσης, όπως ο Τάκης Σούκας και ο Βαγγέλης Κορακάκης, είτε ανήκουν σ’ αυτή της ερμηνείας , όπως η Ρένα Στάμου. Ν ’ αναφερθεί επίσης ότι ο δίσκος «ΛΑΥΡΙΟ», - οι συνθέσεις που περιλαμβάνονται σ’ αυτόν ανήκουν, όπως προείπαμε, στον Βαγγέλη Κορακάκη - κατέληξε στην δισκογραφική εταιρεία «ΔΙΚΤΥΟ» μετά από πολλές περιπέτειες σε άλλες εταιρείες.
Τα κομμάτια στον προαναφερόμενο κύκλο, εκτός από τον ίδιο τον δημιουργό τους, ερμηνεύουν οι Γεράσιμος Ανδρεάτος, Άλκης Μαύρος, Ελένη Τσαλιγοπούλου και Αφεντούλα Ραζέλη.
Π. Σκούρτης
24 -1- 2008
9 Μαρ 2009
ΤΣΕΡΤΟΣ - ΣΟΥΓΙΟΥΛ
Ο ΤΣΕΡΤΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΣΟΥΓΙΟΥΛ
Ο ΜΠΑΜΠΗΣ ΤΣΕΡΤΟΣ ‘ΣΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΟΥ’
Το Ελληνικό Τραγούδι ευρωπαϊκού τύπου - με αλλά λόγια το μουσικό είδος που χαρακτηρίστηκε ως ‘Ελαφρό Τραγούδι’ - πρέπει να πω ότι σε γενικές γραμμές δεν μου άρεσε. Όχι τόσο γιατί οι υποστηρικτές του Ρεμπέτικου - που μεταξύ των πιο ένθερμων ανήκω κι εγώ - είχαν πάντα μεγάλη αντιδικία με τους «Ευρωπαϊστές», μα κι επειδή έβρισκα πως οι εκπρόσωποι του Ελαφρού - τόσο της μουσικής όσο και του τραγουδιού - έβγαζαν προς τα έξω ένα μονοδιάστατο γλυκανάλατο ύφος που δεν με άγγιζε. Εντούτοις, προτιμώ τη χρήση του όρου ‘Ευρωπαϊκό’, επειδή ο χαρακτηρισμός ‘Ελαφρό’, παραπέμπει στην έννοια του ευτελούς και του υποτυπώδους .
Χωρίς σε καμιά περίπτωση να θέλω να συγκρίνω το Ευρωπαϊκό τραγούδι με το Ρεμπέτικο,’ τα τελευταία χρόνια μπόρεσα να εκτιμήσω περισσότερο από πριν και αυτό το μουσικό είδος. Τούτο συνέβη όταν άκουσα τραγούδια που το αντιπροσωπεύουν από φωνές καλλιτεχνών της νεότερης γενιάς, όπως του Γιάννη Πάριου, της Αλέκας Κανελίδου, της Μαργαρίτας Ζορμπαλά, κι άλλων. Τόσο οι ερμηνείες των προαναφερόμενων καλλιτεχνών, όσο και οι διαφορετικές ενορχηστρώσεις, έφεραν στην επιφάνεια στοιχεία του συγκεκριμένου μουσικού είδους που ως τώρα δεν είχα κατορθώσει να διακρίνω.
Ο Μπάμπης Τσέρτος είναι ένας αξιοπρόσεκτος ερμηνευτής που βασικά υπηρετεί το Παραδοσιακό Αστικολαϊκό Τραγούδι, δηλαδή το Ρεμπέτικο. Όμως είχα πάντα την αίσθηση ότι η φωνή του ταίριαζε πολύ περισσότερο στο Δημοτικό ή στο Ευρωπαϊκό τραγούδι και λιγότερο στο είδος του τραγουδιού με το οποίο τον έχουμε ταυτίσει. Όχι μόνο γιατί ο αναφερόμενος καλλιτέχνης έχει και σε προηγούμενους δίσκους του συμπεριλάβει κομμάτια που αντιπροσωπεύουν το ευρωπαϊκό τραγούδι, αλλά κι επειδή τώρα ηχογράφησε έναν ολόκληρο - και μάλιστα διπλό - δίσκο με συνθέσεις ενός από τους βασικότερους εκπροσώπους του είδους, του Μιχάλη Σουγιούλ. Μάλλον λοιπόν η διαίσθησή μου βγήκε σωστή.
Ο τίτλος της αναφερόμενης δουλειάς δηλώνει ακριβώς αυτό που συμβαίνει στον δίσκο, δηλαδή είναι ‘Ο ΤΣΕΡΤΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΑ ΣΟΥΓΙΟΥΛ’. Εκτός από τον Τσέρτο στη συγκεκριμένη συλλογή συμμετέχουν καλλιτέχνες όχι μόνον από το χώρο του τραγουδιού αλλά και της μουσικής γενικότερα, όπως ο Λουκιανός Κηλαηδόνης. Επιπλέον εμφανίζεται ως τραγουδιστής - και μάλιστα δεν τα πάει καθόλου άσκημα – ο ηθοποιός Σπύρος Παπαδόπουλος. Στον δίσκο αυτό μεταξύ άλλων τραγουδιών υπάρχουν και κάποια αρχοντορεμπέτικα. Υποστηρίζεται, ότι αυτού του είδους τα κομμάτια είχαν γραφτεί με βάση τους ρυθμούς του Ρεμπέτικου και αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι, το μπουζούκι που χρησιμοποιείται κατά την απόδοσή τους, δένει τέλεια με την ορχήστρα.
Π. Σκούρτης
16 -1 - 2009
19 Φεβ 2009
ΑΝΤΥΠΑΣ - ΓΑΡΜΠΗ
ΚΑΙΤΗ ΓΑΡΜΠΗ: ‘ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΕΓΩ’
ΜΕΤΑ ‘ΤΟ ΑΜΜΟΣ ΗΤΑΝ’, ΜΕ ΤΗ ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ, ΑΛΛΟΣ ΕΝΑΣ ΔΙΣΚΟΣ ΜΕ ΑΞΙΟΛΟΓΕΣ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟ ΑΝΤΥΠΑ
Ο μουσικός Νίκος Αντύπας υπήρξε μέλος στο θρυλικό πλέον συγκρότημα Ελληνικού Ροκ “Socrates”. Μεταξύ των μελών αυτού του συγκροτήματος ήσαν και ο Γιάννης Σπάθας με τον Αντώνη Τουρκογιώργη. Η πλήρης ονομασία του γκρούπ, ήταν “Socrates Drank the Conium”.
Τα τλευταία χρόνια, ο Νίκος Αντύπας δημιούργησε συνθέσεις με ελληνικό στίχο, τις οποίες ερμήνευσε σε δυο δίσκους η Χάρις Αλεξίου. Δεν μπορώ να πω ότι τα συγκεκριμένα κομμάτια μου είχαν κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Κι αυτό επειδή - εκτός των άλλων - θεώρησα πως τα τραγούδια αυτά δεν έδεναν με τη φωνή της ερμηνεύτριας. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τις μουσικές δημιουργίες που ο αναφερόμενος καλλιτέχνης συνέθεσε πρόσφατα για τις φωνές τόσο της Μαρινέλας, όσο και της Καίτης Γαρμπή. Μάλιστα στην περίπτωση του δίσκου ΑΜΜΟΣ ΗΤΑΝ, η εκφραστικότητα στην ερμηνεία της Μαρινέλλας είναι εκπληκτική. Τόσο μεγάλη που παραβλέπει κανείς το γεγονός ότι οι στίχοι - που σ’ αυτό το δίσκο έχει γράψει η Λίνα Νικολακοπούλου - είναι πολλές φορές ακαταλαβίστικοι.
Αλλά και στην περίπτωση του δίσκου ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΕΓΩ, η ερμηνεία της Καίτης Γαρμπή δεν πάει πίσω. Απορίας άξιον είναι το εξής: υπάρχουν αξιοπρόσεχτες φωνές πους αναλώνονται σε τραγούδια κατώτερης ποιότητας. Εκπλήσσεται λοιπόν κανείς με τις δυνατότητες τις οποίες μπορεί να κρύβουν όταν κάποια στιγμή κληθούν να αποδώσουν κάτι πιο ποιοτικό απ’ αυτό που τραγουδούσαν μέχρι πρότινος. Τούτο ακριβώς είναι που ανακαλύπτουμε στον καινούργιο δίσκο της Γαρμπή. Οι στίχοι των τραγουδιών είναι του G.M.L., της Βίκης Γεροθόδωρου και άλλων.
Π. Σκούρτης
18 - 2009.
ΜΕΤΑ ‘ΤΟ ΑΜΜΟΣ ΗΤΑΝ’, ΜΕ ΤΗ ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ, ΑΛΛΟΣ ΕΝΑΣ ΔΙΣΚΟΣ ΜΕ ΑΞΙΟΛΟΓΕΣ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟ ΑΝΤΥΠΑ
Ο μουσικός Νίκος Αντύπας υπήρξε μέλος στο θρυλικό πλέον συγκρότημα Ελληνικού Ροκ “Socrates”. Μεταξύ των μελών αυτού του συγκροτήματος ήσαν και ο Γιάννης Σπάθας με τον Αντώνη Τουρκογιώργη. Η πλήρης ονομασία του γκρούπ, ήταν “Socrates Drank the Conium”.
Τα τλευταία χρόνια, ο Νίκος Αντύπας δημιούργησε συνθέσεις με ελληνικό στίχο, τις οποίες ερμήνευσε σε δυο δίσκους η Χάρις Αλεξίου. Δεν μπορώ να πω ότι τα συγκεκριμένα κομμάτια μου είχαν κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Κι αυτό επειδή - εκτός των άλλων - θεώρησα πως τα τραγούδια αυτά δεν έδεναν με τη φωνή της ερμηνεύτριας. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τις μουσικές δημιουργίες που ο αναφερόμενος καλλιτέχνης συνέθεσε πρόσφατα για τις φωνές τόσο της Μαρινέλας, όσο και της Καίτης Γαρμπή. Μάλιστα στην περίπτωση του δίσκου ΑΜΜΟΣ ΗΤΑΝ, η εκφραστικότητα στην ερμηνεία της Μαρινέλλας είναι εκπληκτική. Τόσο μεγάλη που παραβλέπει κανείς το γεγονός ότι οι στίχοι - που σ’ αυτό το δίσκο έχει γράψει η Λίνα Νικολακοπούλου - είναι πολλές φορές ακαταλαβίστικοι.
Αλλά και στην περίπτωση του δίσκου ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΕΓΩ, η ερμηνεία της Καίτης Γαρμπή δεν πάει πίσω. Απορίας άξιον είναι το εξής: υπάρχουν αξιοπρόσεχτες φωνές πους αναλώνονται σε τραγούδια κατώτερης ποιότητας. Εκπλήσσεται λοιπόν κανείς με τις δυνατότητες τις οποίες μπορεί να κρύβουν όταν κάποια στιγμή κληθούν να αποδώσουν κάτι πιο ποιοτικό απ’ αυτό που τραγουδούσαν μέχρι πρότινος. Τούτο ακριβώς είναι που ανακαλύπτουμε στον καινούργιο δίσκο της Γαρμπή. Οι στίχοι των τραγουδιών είναι του G.M.L., της Βίκης Γεροθόδωρου και άλλων.
Π. Σκούρτης
18 - 2009.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
